Causes and consequences of development pressure on the example of the rural areas of the Kraków Metropolitan Area

• Autorzy: Morawska Ilona , Zalasińska Magdalena W.

Identyfikatory

DOI

10.24425/tkuia.2023.148978

Warianty tytułu

PL

Przyczyny i skutki presji inwestycyjnej na przykładzie obszarów wiejskich Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

At present, an intensive increase in housing development in suburban areas can be observed - both private, single-family developments and projects in the form of single- and multi-family housing complexes carried out by companies specialising in this field. These projects, known as developer-built projects, have already become a permanent part of the landscape of Polish suburbs. Spatial and demographic analyses of the rural municipalities of the Kraków Metropolitan Area (KMA) presented in this paper indicate the largest concentrations of this type of development. Moreover, they make it possible to indicate certain directions in which these trends are heading, the pace of their changes and their interrelationships. These analyses may provide guidance to project sponsors, local authorities, or legislators on what measures to take to prevent, as far as possible, any negative effects that may be caused by uncontrolled development or spatial, urban, and architectural chaos.

PL

Współcześnie obserwuje się intensywny przyrost zabudowy mieszkaniowej na obszarach podmiejskich - jest to zarówno zabudowa prywatna, jednorodzinna, jak również inwestycje w formie zespołów zabudowy jednoi wielorodzinnej realizowane przez wyspecjalizowane w tym przedsiębiorstwa. Wydawać by się mogło, że inwestycje te, zwane deweloperskimi, już na stałe wpisały się w krajobraz polskich przedmieść. Zawarte w niniejszym artykule analizy przestrzenne i demograficzne gmin wiejskich Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego (KOM) wskazują na największe skupiska takiego rodzaju zabudowy. Ponadto pozwalają wskazać pewne kierunki, w jakich zmierzają owe tendencje, tempo ich zmian oraz wzajemne powiązania. Dla inwestorów, włodarzy czy ustawodawców mogą one stanowić wskazówkę, jakiego rodzaju podjąć działania, by w możliwie największym stopniu zapobiec ewentualnym negatywnym skutkom, jakie może pociągnąć za sobą zjawisko niekontrolowanego rozrostu zabudowy czy chaosu przestrzennego, urbanistycznego i architektonicznego.

Słowa kluczowe

EN

suburbanization; KMA; tract housing; local spatial development plans; rural degradation

PL

suburbanizacja; KOM; zabudowa deweloperska; miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego; degradacja wsi

• Wydawca: Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie ; Politechnika Krakowska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie
• Rocznik: 2023
• Tom: T. 51
• Strony: 251--274
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., mapy, tab., wykr.

Twórcy

autor

Morawska Ilona

• Institute of Urban and Regional Development

• https://orcid.org//0000-0002-2383-9568+

autor

Zalasińska Magdalena W.

• Institute of Urban and Regional Development

• https://orcid.org/0000-0002-7952-651X+

Bibliografia

• Bank Danych Lokalnych, 2000-2021, GUS. Available at: www.stat.gov.pl (accessed: 11.07.2023).
• Bański, J. (2008) ‘Strefa podmiejska - już nie miasto, jeszcze nie wieś’ [in:] Jezierska-Thole, A., Kozłowski, L. (eds.) Gospodarka przestrzenna w strefie kontinuum miejsko-wiejskiego w Polsce, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, pp. 29-43.
• Dorrel, D. et al. (eds.) (2019), Introduction to Human Geography (2nd Edition), Geological Sciences and Geography Open Textbooks, 2. Available at: https://oer.galileo.usg.edu/geo-textbooks/2 (accessed: 11.07.2023).
• Crump, J.R. (2003), ‘Finding A Place In The Country: Exurban and Suburban Development in Sonoma County, California’, Environment and Behavior, 35(2), pp. 187-202.
• Feltynowski, M. (2010), ‘Planowanie przestrzenne na obszarach wiejskich Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego a problem rozprzestrzeniania się miast’, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, (13), pp. 111-121.
• Fischer, K. (2011), ‘Central Places: The Theories of von Thünen, Christaller, and Lösch’ [in:] Eiselt, H.A., Marianov, V. (eds.) Foundations of Location Analysis, New York: Springer, pp. 471-505.
• Gallent, N., Andersson, J., Bianconi, M. (2006), Planning on the Edge: The Context for Planning at the Rural-Urban Fringe, Routledge: London.
• Gorzelak, G. (2009), ‘Metropolizacja a globalizacja’ [in:] Jałowiecki, B. (ed.) Czy metropolia jest miastem? Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, pp. 12-25.
• Górka, A. (2007), ‘Powrót na wieś? Tradycja, nowoczesność, odnowiona tradycja’, Czasopismo Techniczne. Architektura, 104(5-A), pp. 134-135.
• Gzell, S. (2020), Urbanistyka XXI wieku, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Jałowiecki, B. (2010), Społeczne wytwarzanie przestrzeni, SCHOLAR: Warszawa.
• Kolhe, N., Dhote, K. (2016), ‘Rurban Centres: The New Dimension of Urbanism’, Procedia Technology, 24, pp. 169-1705. Available at: https://doi.org/10.1016/j.protcy.2016.05.198 (accessed: 12.07.2023).
• Knox, P. (1996), Urban social geography: an introduction, Longman Publishers: Singapore.
• Krisp, J., Špatenková, O. (2010), ‘Kernel Density Estimations for Visual Analysis of Emergency Response’ [in:] Konečný, Zlatanova i Bandrova (eds.), Geographic Information and Cartography for Risk and Crisis Management, Springer: Berlin, pp. 395-408.
• Larkham, P.J. (1990), ‘The Use and Measurement of Development Pressure’, The Town Planning Review, 61(2), pp. 171-183.
• McManus, R. (2011), ‘Suburban and urban housing in the twentieth century’, Proceedings of the Royal Irish Academy: Archaeology, Culture, History, Literature, 111, pp. 253-286.
• Musiał-Malago, M. (2014), ‘Procesy suburbanizacji obszarów podmiejskich Krakowa’, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 12(936), pp. 63-77.
• Niedzielski, E., Rzeszutek, J. (2010), ‘Rozwój obszarów wiejskich na terenach popegeerowskich’, Roczniki Naukowe, 12(5), pp. 146-152.
• Noworól, A. (2014), ‘Problemy i wyzwania dotyczące rozwoju obszarów metropolitalnych na przykładzie Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego’, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 12(936), pp. 79-93.
• Pei, P., Li, D., Tianfei, L. (2020), ‘Planning and Design of Urban Riverfront Spaces Based on Comprehensive River Regulation: A Case Study of Comprehensive Regulation Project of the Old Huan River in Hubei’, Journal of Landscape Research, 12(4), pp. 1-4.
• Pahl, R.E. (1966), ‘The rural‐urban continuum’, Sociologia Ruralis, 6, pp. 299-329.
• Sarzyński, K. (2016), ‘Zróżnicowanie poziomu rozwoju gmin zaliczanych do Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego’, Świat Nieruchomości, Problemy Rozwoju Miast, ŚN-WOREJ, 97, pp. 9-16.
• Sarzyński, K., Stec, A. (2018), ‘Suburbanizacja w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym na przykładzie struktury przestrzennej wybranej gminy’, Biuletyn Stowarzyszenia Rzeczoznawców Majątkowych Województwa Wielkopolskiego, 50(2), pp. 33-42.
• Wang, Y., Niemelä, J., Kotze, J. (2022), ‘The delivery of Cultural Ecosystem Services in urban forests of different landscape features and land use contexts’, People and Nature, 4. Available at: https://doi.org/10.1002/pan3.10394 (accessed: 20.03.2023).
• Waugh, D. (2002), Geography An Integrated Approach, Third edition, Nelson Thornes: United Kingdom.
• Wdowicka, M., Mierzejewska, L. (2020), ‘Procesy suburbanizacji w strefie podmiejskiej Poznania’, Prace i Studia Geograficzne, 65.3, pp. 125-137.
• Wójcik, M. (2012), ‘Społeczne konsekwencje planowania terenów mieszkaniowych we wsiach podmiejskich. Przykład aglomeracji łódzkiej’ [in:] Kurowska, K. i Gwiaździńska-Goraj M. (eds.), Planowanie Rozwoju Przestrzeni Wiejskiej, Studia Obszarów Wiejskich, XXIX, pp. 79-91.
• Zhou, Z. et al (2018), ‘Sustainable Mountain Village Construction Adapted to Livelihood, Topography, and Hydrology: A Case of Dong Villages in Southeast Guizhou, China’, Sustainability, 10(12), 4619. Available at: https://doi.org/10.3390/su10124619 (accessed: 20.03.2023).