Rewaloryzacja zabytkowego Gmachu Technologii Chemicznej w zespole Politechniki Warszawskiej

• Autorzy: Wagner A.

Identyfikatory

DOI

10.24358/Bud-Arch_18_171_14

Warianty tytułu

EN

The restoration of the Chemical Technology Building – the historic building of the Warsaw University of Technology complex

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Gmach Technologii Chemicznej powstał w latach 30. XX wieku. Jest jednym z dwóch gmachów, autorstwa ówczesnego dziekana Wydziału Architektury – prof. Czesława Przybylskiego, wchodzących w skład zabytkowego zespołu Politechniki Warszawskiej. Gmach zaprojektowano z uwzględnieniem specyficznych rozwiązań funkcjonalnych i technologicznych, w oparciu o najnowsze wówczas wzorce europejskie i amerykańskie. W architektonicznej formie Przybylski nawiązał do geometrycznych nurtów awangardowych. W wieloczłonowej, kaskadowo spiętrzonej bryle wydobył elementy strukturalne, potraktowane w sposób rzeźbiarski, przy jednoczesnym zachowaniu jedności funkcji i formy. Całość wpisała się w bryłowo-fakturowy warszawski funkcjonalizm nurtu „szarej cegły”. Gmach uległ znacznym zniszczeniom w czasie Powstania Warszawskiego (zniszczenia stropów, wypalenie wnętrz). Powojenna odbudowa i modernizacje nastawione były na usprawnienie i intensyfikację funkcji utylitarnych, z pominięciem odtworzeń pierwotnych układów i historycznego wystroju. Ostatnie dekady przyniosły zmianę podejścia do zabytkowych gmachów Politechniki. Jest to doskonale widoczne m.in. na przykładzie gmachu Technologii Chemicznej, gdzie od kilku lat trwają prace remontowo-modernizacyjne, mające na celu przywrócenie świetności elewacjom i adaptację wnętrz na nowoczesne laboratoria. Istotnym elementem tych działań jest rewaloryzacja holu wejściowego i głównej auli wykładowej. Przeprowadzone prace wykonano w oparciu o badania historyczno-konserwatorskie. Dzięki zachowanemu oryginalnemu projektowi prof. Czesława Przybylskiego możliwa była przestrzenna rekonstrukcja audytorium i przywrócenie pierwotnego układu wnętrzom holu wejściowego. Użycie nowoczesnych rozwiązań technologicznych i materiałowych nadało wnętrzom współczesny charakter, bez znamion stylizacji, przy jednoczesnym odtworzeniu cech charakterystycznych projektu prof. Przybylskiego. Dobra współpraca pomiędzy administratorami gmachu, architektem, historykiem architektury i służbami konserwatorskimi zaowocowała dobrym efektem końcowym – przywróceniem wartości architektonicznych przy jednoczesnym podniesieniu walorów funkcjonalnych zabytkowemu gmachowi Technologii Chemicznej, wybitemu przedstawicielowi przedwojennego warszawskiego modernizmu.

EN

The Chemical Technology Building was erected in the 1930s. It is one of two buildings designed for the Warsaw University of Technology by prof. Czesław Przybylski, the then Dean of the Faculty of Architecture. The building was designed taking into account specific functional and technological solutions based on the most recent European and American patterns. In the architectural form of the pavilion Przybylski referred to the geometric avant-garde trends. The interlocking cascaded blocks were emphasising their structural elements, treated in a sculptural manner, with care taken to maintain unity of function and form. The whole design was referring to the mass-textural Warsaw functionalism of the grey brick current. The building was seriously damaged during the Warsaw Uprising (destruction of the ceilings, burning out of the interior). Post-war reconstruction was more akin to modernisation than reconstruction, as the emphasis was put on improving and intensifying its utilitarian functions, omitting the reproduction of the original systems and historical decor. The last few decades have resulted in a lot of modernization works to the University’s buildings. The building of Chemical Technology is a good example of this activities, where renovation and modernization works have been carried out for several years, aimed at restoring the splendor of the facades and adapting the interior to modern laboratories. An important part of these activities is the revalorization of the entrance hall and the main lecture hall. The performed work was based on historical and restoration studies. Thanks to the preserved original project of prof. Czesław Przybylski the spatial reconstruction of Auditorium and restoration of the original interior layout of the entrance hall were possible to accomplish. The use of modern material and technological solutions gave the interiors a contemporary character, without styling, while recreating the characteristics of the design of prof. Przybylski. Good cooperation between building administrators, the architect, the historian of architecture and the preservation and conservation authorities resulted in a good end effect – restoration of architectural values while increasing the utilitarian functions of the historical building of Chemical Technology, an outstanding representative of pre-war Warsaw modernism.

Słowa kluczowe

PL

zabytkowy gmach Politechniki Warszawskiej; przedwojenny warszawski modernizm; rewaloryzacja; modernizacja; adaptacja; Przybylski Czesław

EN

restoration; modernisation; adaptation

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Budownictwo i Architektura
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 17, nr 1
• Strony: 109--118
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., rys.

Twórcy

autor

Wagner A.

• Zakład Dziedzictwa Architektonicznego i Sztuki, Wydział Architektury, Politechnika Warszawska

Bibliografia

• [1] Archiwum Akt Nowych, Akta MSW, T.II, Cz. I, Sygn. 3490, Pawilon Chemii Pw.
• [2] Iwanowski W., Wojcieszak P. Nowy Gmach Technologii Chemicznej Budowany Przez Tow. „Studium Technologiczne” dla PW, „Przemysł Chemiczny”, 1934, Nr 10-12, S. 267-82.
• [3] Kucza-Kuczyński K. „Zasady modernizacji architektonicznej szkół wyższych”, Wydawnictwo PW, Warszawa 1984, s. 28-9.
• [4] Wagner A. A. Architektura Politechniki Warszawskiej, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2001.
• [5] Wagner A. A. Opinia konserwatorska dotycząca renowacji holu w gmachu Technologii Chemicznej, Warszawa 2013.
• [6] Wagner A. A. Studium historyczno-konserwatorskie. Audytorium Duże w gmachu Technologii Chemicznej projektu prof. Czesława Przybylskiego, Warszawa 2014.
• [7] Wagner A. A. Czas i miejsce. Architektura Politechniki Warszawskiej, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2015.
• [8] Wysocki E. Materiały pomocnicze dla Stołecznego Konserwatora Zabytków do wydania zaleceń konserwatorskich dotyczących przywrócenia audytorium w gmachu Technologii Chemicznej Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej. Warszawa 2014.