Nasiona chia. Nowa superfood

• Autorzy: Kulczyński B. , Grdeń M. , Kobus-Cisowska J. , Kmiecik D. , Gramza-Michałowska A. , Taczanowski M.

Identyfikatory

DOI

10.15199/65.2017.4.9

Warianty tytułu

EN

Chia seeds - the new superfood

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Szałwia hiszpańska (Salvia hispanica) nazywana chią, to gatunek rośliny należącej do rodziny jasnotowanych (Lamiaceae). W przemyśle spożywczym coraz częściej wykorzystuje się nasiona szałwii hiszpańskiej do produkcji żywności. Są one dodawane m.in. do pieczywa, batonów, musli, a nawet masła. Surowiec ten jest popularny ze względu na wysoką zawartość błonnika pokarmowego oraz kwasów tłuszczowych omega-3. Badania naukowe wskazują na wysoki potencjał prozdrowotny nasion chia. Wymienia się tu przede wszystkim działanie hipoglikemiczne i hipolipemiczne. Nasiona chia charakteryzują się również wysoką aktywnością przeciwutleniającą.

EN

Salvia hispanica commonly known as a chia is a plant belonging to Lamiaceae family. Chia seeds are being increasingly used in food industry for food production. They are added to bread, chocolate bars, muesli, and even butter. Chia seeds are popular due to their high content of fiber and omega-3 fatty acids. The recent studies indicate health-promoting potential of chia seeds including hypoglycemic properties and lipid-lowering effect. Chia seeds are also characterized by high antioxidant activity.

Słowa kluczowe

PL

nasiona chia; Salvia hispanica; właściwości prozdrowotne

EN

chia seeds; Salvia hispanica; health-promoting properties

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Spożywczy
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 71, nr 4
• Strony: 42--47
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz.

Twórcy

autor

Kulczyński B.

• Katedra Technologii Żywienia Człowieka, Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

autor

Grdeń M.

• Katedra Technologii Żywienia Człowieka, Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

autor

Kobus-Cisowska J.

• Katedra Technologii Żywienia Człowieka, Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

autor

Kmiecik D.

• Katedra Technologii Żywienia Człowieka, Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

autor

Gramza-Michałowska A.

• Katedra Technologii Żywienia Człowieka, Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

autor

Taczanowski M.

• Katedra Zarządzania Jakością Żywności, Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Bibliografia

• [1] Ayerza Richard, Wayne Coates. 2005. Rediscovering an ancient crop of the Aztecs. Arizona, USA: Wydawnictwo University of Arizona Tucson.
• [2] Chicco Adriana, Maria D'Alessandro, Gustavo Hein, Marta Eugenia Oliva, Yolanda Lombardo. 2009. „Dietary chia seed (Salvia hispanica L.) rich in alpha-linolenic acid improves adiposity and normalises hypertriacylglycerolaemia and insulin resistance in dyslipaemic rats”. The British Journal of Nutrition 101 (1) : 41-50.
• [3] Cifci Ozan Nazim, Roman Przybylski, Magdalena Rudzińska. 2012. „Lipid components of flax, perilla, and chia seeds”. European Journal of Lipid Science and Technology 114 (7) : 794-800.
• [4] Clare Hasler, Allison Brown, American Dietetic Association. 2009. „Position of the American Dietetic Association: functional foods”. Journal of the American Dietetic Association 109 (4) : 735-746.
• [5] Coelho Michelle Silveira, Myriam Salas-Mellado. 2014. „Chemical characterization of Chia (Salvia hispanica L.) for use in food products”. Journal of Food and Nutrition Research 2 (5) : 263-269.
• [6] Decyzja Komisji z dnia 13 października 2009 r. zezwalająca na wprowadzenie do obrotu nasion szałwii hiszpańskiej (Salvia hispanica) jako nowego składnika żywności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 258/97 Parlamentu Europejskiego i Rady (2009/827/WE) (Dz. Urz. UE L 294, 11.11.2009, s. 14).
• [7] Decyzja wykonawcza Komisji z dnia 22 stycznia 2013 r. zezwalająca na rozszerzenie zastosowania nasion szałwii hiszpańskiej (Salvia hispanica) jako nowego składnika żywności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 258/97 Parlamentu Europejskiego i Rady (2013/50/UE) (Dz. Urz. UE L 21, 24.01.2013, s. 34)].
• [8] Decyzja wykonawcza Komisji zezwalająca na wprowadzenie do obrotu oleju z szałwii hiszpańskiej (Salvia hispanica) jako nowego składnika żywności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 258/97 Parlamentu Europejskiego i Rady (2014/890/UE) (Dz. Urz. UE L 353, 10.12.2014, s. 15)].
• [9] Food Safety Authority of Ireland. 2015. „Authorisation letter” [http://ec.europa.eu/food/safety/docs/novel-food_authorisation_2015_auth-letter_chia-seeds-2_en.pdf; odczyt: 28.09.2016].
• [10] Ho Hoang, A.S. Lee, Elena Jovanovski, Vladimir Vuksan. 2013. „Effect of whole and ground Salba seeds (Salvia hispanica L.) on postprandial glycemia in healthy volunteers: a randomized controlled, dose-response trial”. European Journal of Clinical Nutrition 67 (7) : 786-788.
• [11] Marineli Rafaela da Silva, Sabrina Alves Lenquiste, Erica Aguiar Moraes, Mario Roberto Marostica. 2015. „Antioxidant potential of dietary chia seed and oil (Salvia hispanica L.) in diet-induced obese rats”. Food Research International 76 (3) : 666-674.
• [12] Marineli Rafaela da Silva, Carolina Soares Moura, Erica Aquiar Moraes, Sabrina Alves Lenquiste, Pablo Christiano Barboza Lollo, Priscila Neder Morato, Jaime Amaya-Farfan, Mario Roberto Marostica. 2015. „Chia (Salvia hispanica L.) enhances HSP, PGC-1α expressions and improves glucose tolerance in diet-induced obese rats”. Nutrition 31 (5) : 740-748.
• [13] Martínez-Cruz Oliviert, Octavio Paredes-Lopez. 2014. „Phytochemical profile and nutraceutical potential of chia seeds (Salvia hispanica L.) by ultra high performance liquid chromatography”. Journal of Chromatography A 1346: 43-48.
• [14] Mohd Norlaily Ali, Swe Keaong Yeap, Wan Yong Ho, Boon Kee Beh, Sheau Wei Tan. 2012. „The promising future of chia, Salvia hispanica”. Journal of Biomedicine and Biotechnology ID 171956.
• [15] Munoz Loreto, Angel Cobos, Olga Diaz, Jose Miguel Aguilera. 2013. „Chia seed (Salvia hispanica): an ancient grain and a new functional food”. Food Reviews International 29 (4) : 394-408.
• [16] Nieman David Christopher, Nicholas Gillitt, Fuxia Jin, Dru Henson, Krista Kennerly, Andrew Shanely, Brandon Ore, Sarah Schwartz. 2012. „Chia seed supplementation and disease risk factors in overweight women: a metabolomics investigation”. Journal of Alternative and Complementary Medicine 18 (7) : 700-708.
• [17] Nitrayova Sona, Matej Brestensky, Jaroslav Heger, Peter Patras, Jan Rafay, Alexander Sirotkin. 2014. „Amino acids and fatty acids profile of chia (Salvia hispanica L.) and flax (Linum usitatissimum L.) seed”. Potravinarstvo 8 (1) : 72-76.
• [18] Pereiera da Silva Barbara, Desirre Morais Dias, Maria Luiza de Castro Moreira, Renata Celi Lopes Toledo, Sérgio Luis Pinto da Matta, Ceres Mattos Della Lucia, Hercia Martino, Helena Maria Pinheiro-Sant'Ana. 2016. „Chia seed shows good protein quality, hypoglycemic effect and improves the lipid profile and liver and intestinal morphology of wistar rats”. Plant Foods for Human Nutrition 71 (3) : 225-230.
• [19] Reyes-Caudillo E., Alberto Tecante, Angeles Valdivia. 2008. „Dietary fibre content and antioxidant activity of phenolic compounds present in Mexican chia (Salvia hispanica L.) seeds”. Food Chemistry 107 (2) : 656-663.
• [20] Rossi Andrea, Maria Eugenia Oliva, Maria del Rosario Ferreira, Yolanda Lombardo. 2012. „Dietary chia seed induced changes in hepatic transcription factors and their target lipogenic and oxidative enzyme activities in dyslipidaemic insulin-resistant rats”. The British Journal of Nutrition 109 (9) : 1-11.
• [21] Rozporządzenie (WE) nr 258/97 Parlamentu Europejskiego i Rady z 27 stycznia 1997 r. dotyczące nowej żywności (Dz. Urz. UE L 43 z 14.02.1997, s. 1, ze zm.)
• [22] Segura-Campos Maira, Ine Salazar-Vega, Luis Chel-Guerrero, David Betancur-Ancona. 2013. „Biological potential of chia (Salvia hispanica L.) protein hydrolysates and their incorporation into functional foods”. LWT- Food Science and Technology 50 (2) : 723-731.
• [23] Suri Sukhneet, Santosh Jain Passi, Jyoti Goyat. 2016. „Chia seed (Salvia hispanica L.) – a new age functional food”. 4th International Conference on Recent Innovations in Science Engineering and Managemen, New Delphi: 752-765.
• [24] United States Department of Agriculture. 2015. „Agricultural Research Service. USDA National Nutrient Database for Standard Reference, release 28”. [http://www.ars.usda.gov/ba/bhnrc/ndl; odczyt: 17.09.2016].
• [25] van der Meulen Bernd, Menno van der Velde. 2009. European Food Law Handbook. Wageningen: Wydawnictwo Wageningen Academic Publishers.
• [26] Vuksan Vladimir, Dana Whitham, John Sievenpiper, Alexandra Jenkins, Alexander Rogovik, Richard Bazinet, Ed Vidgen, Amir Hanna. 2007. „Supplementation of conventional therapy with the novel grain Salba (Salvia hispanica L.) improves major and emerging cardiovascular risk factors in type 2 diabetes: results of a randomized controlled trial”. Diabetes Care 30 (11) : 2804-2810.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).