Kierunki rekultywacji terenów pogórniczych obszaru chęcińsko-kieleckiego w kontekście ich wykorzystania w aktywnej edukacji geologicznej

• Autorzy: Poros M. , Sobczyk W.

Warianty tytułu

EN

Reclamation Modes of the Post-Mining Terrains in the Chęciny-Kielce Area in the Context of Its Use in an Active Geological Education

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The paper presents the selected example of reclamation and revitalization in historical surface mining on the Chęciny-Kielce area. The several examples of currently state of reclamation and revitalization of quarry connected with marble exploitation is being described. The current observations and research of post-mining areas of the Chęciny-Kielce area are showing that those area are not use in fully range in geological education and geotourism. A few resolutions of reclamation and revitalization of described area for didactic and recreation point was proposed. Reclamation of the terrains transformed by mining activity is understood as creating or restoring their utilitarian value through appropriate landscaping, improving the physical and chemical properties of soils, regulating waterways, restoration and construction of the necessary access roads. Open-pit mining of rock materials which continued over several hundred years in the Chęciny-Kielce area has provided numerous and varied remnants, mainly in the form of pits and post-mining dumps. Large accumulation of remnants of open-pit mining of rock materials, as well as active mines that will create such areas in the coming years, raises the question of the appropriate mode of their reclamation and development which are the key element of the strategy for sustainable development of the area. In this article the problem of reclamation was examined in relation to the liquidated mines that existed in the Chęciny-Kielce area before the 70s of the twentieth century and conducted their operations on a small scale. On the basis of field research and analysis of the available sources and databases, the reclamation modes and post-mining terrains management were analysed. Field studies included inventory and valorisation with photographic documentation of the selected mining areas in terms of their development for teaching purposes. Because of the unique mining heritage, documenting the development of the mining techniques used for extraction of decorative rock materials over several hundred years, the basic directions of the post-mining land use categories should include the natural mode (protection of the abiotic and biotic environment which constitute for new values in the environment transformed by man) and the teaching mode (educational stands and tracks, exposing the geological and mining heritage). Examples of educational and tourist reclamation and revitalization of the post-mining terrains carried out in the discussed area, such as development and provision of the old Devonian limestone quarries in Kielce, lead to the conclusion that this mode of reclamation and development has the greatest justification in terms of local sustainable socio-economic development.

Słowa kluczowe

PL

rekultywacja; tereny pogórnicze; geoturystyka; edukacja geologiczna

EN

reclamation; post-mining areas; geotourism; geological education

• Wydawca: Politechnika Koszalińska
• Czasopismo: Rocznik Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2014
• Tom: Tom 16, cz. 1
• Strony: 386--403
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Poros M.

• Geopark Kielce

autor

Sobczyk W.

• Akademia Górniczo-Hutnicza

Bibliografia

• 1. Alexandrowicz Z.: Geoparki – nowe wyzwanie dla ochrony dziedzictwa geologicznego. Przegląd Geologiczny 54, 36–41 (2006).
• 2. Badera J.: Opinions and attitudes of local community towards mining project – an example from Zawiercie (Poland). Gospodarka Surowcami Mineralnymi, Mineral Resources Management 4/4, 23–40 (2008).
• 3. Badera J.: Social conflicts on the environmental background related to development of mineral deposits in Poland. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, Mineral Resources Management 1, 105–125 (2010).
• 4. Badera J., Kocoń P.: Local community opinions regarding the socio- environmental aspects of lignite surface mining: Experiences from central Poland. Energy Policy (2013), http://dx.doi.org/10.1016/j.enpol. 2013.11.048 (2013).
• 5. Berleć K., Traczykowski A., Budzińska K., Szejniuk B., Michalska M., Jurek A., Tarczykowska M., Klimczak I.: Skuteczność rekultywacji jeziora Jelonek na podstawie wybranych fizycznych i chemicznych parametrów wody. Rocznik Ochrona Środowiska (Annual Set of Environment Protection) 15, 1336–1351 (2013).
• 6. Duczkowska-Kądziel A., Duda J., Wasilewski M.: Metodyka poszuki- wania optymalnego miejsca składowania biomasy za pomocą minimalnego drzewa rozpinającego. Polityka Energetyczna. Tom 16, zeszyt 3/4 (2013).
• 7. Kasztelewicz Z.: Rekultywacja terenów pogórniczych w polskich kopalniach odkrywkowych. Fundacja Nauka i Tradycje Górnicze AGH, Kraków (2010).
• 8. Klojzy-Karczmarczyk B.: Analiza wieloletnich badań zawartości rtęci w gruntach z bezpośredniego otoczenia południowej obwodnicy Krakowa. Rocznik Ochrona Środowiska (Annual Set of Environment Protection) 15, 1053–1069 (2013).
• 9. Kowalska A., Sobczyk W.: Metody oceny wpływu obiektów odkrywkowej eksploatacji górniczej na środowisko. Inżynieria procesowa w ochronie środowiska. ISBN 978-83-7342-266-7, 20–28, Opole (2010).
• 10. Kozioł W., Kawalec P., Chudzik W.: Koncepcja zagospodarowania wyrobiska kopalni zlepieńca „Zygmuntówka”. Międzynarodowa Konferencja Naukowa: Kształtowanie krajobrazu terenów poeksploatacyjnych w górnictwie, 318–330. Kraków (2003).
• 11. Meller E., Bilenda E.: Wpływ nawożenia popiołami z biomasy na plon i pobranie składników przez kukurydzę zwyczajną. Polityka Energetyczna. Tom 16, zeszyt 3/4 (2013).
• 12. Nita J., Myga-Piątek U.: O potrzebie ochrony wyrobisk górniczych dla podniesienia walorów krajobrazowych i celów dydaktycznych obszarów eksploatacji surowców skalnych na przykładzie regionu kielecko- chęcińskiego. Technika Poszukiwań Geologicznych, Geotermia, Zrówno- ważony Rozwój 1, 47–55 (2006).
• 13. Olkuski T., Stala-Szlugaj K.: Pierwiastki promieniotwórcze w węglu oraz w produktach odpadowych powstających podczas jego spalania. Rocznik Ochrona Środowiska (Annual Set of Environment Protection) 11, 913–922 (2009).
• 14. Pawul M., Sobczyk W.: Edukacja ekologiczna w zakresie gospodarki odpadami jako narzędzie realizacji zrównoważonego rozwoju, Problems of sustainable development, vol. 6, no 1, 147–156 (2011).
• 15. Piecuch I., Piecuch T.: Environmental Education and Its Social Effects. Rocznik Ochrona Środowiska (Annual Set of Environment Protection) 15, 192–212 (2013).
• 16. Poros M., Sobczyk W.: Rewitalizacja terenu pogórniczego po kopalni surowców skalnych na przykładzie kamieniołomu Wietrznia w Kielcach. Rocznik Ochrona Środowiska (Annual Set of Environment Protection) 15, 2369–2380 (2013).
• 17. Prosser C., Murphy M., Larwood J.: Geological conservation – a guide to good practice. English Nature, External Relations Team, Peter- borough (2006).
• 18. Rubinowski Z.: Koncepcja plenerowego muzeum geologiczno-górniczego w Kielcach z uwzględnieniem programu zagospodarowania kamieniołomów Wietrznia-Międzygórze Wschodnie. Materiały Konferencji Towarzystwa Urbanistów Polskich: Problemy kształtowania krajobrazu i rekultywacji terenów eksploatacyjnych złóż kopalin mineralnych, Kielce (1977).
• 19. Sikorska D., Wielewska I.: The tourist use of the national park „Tuchola Woods” in terms of its natural and economic valorization. (w) Rozwój lokalny, tworzenie warunków sprzyjających racjonalnemu wykorzystaniu potencjału zasobu Skarbu Państwa i jednostek samorządowych, P. Mickiewicz (red.), Akademia Rolnicza w Szczecinie, t. II, 103–108, ISBN 83-920132-3-9 (2006).
• 20. Sobczyk E.J.: Ocena gospodarki zasobami złóż węgla kamiennego meto- dami taksonomii numerycznej. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, Mineral Resources Management, T. 16, vol. 3, 5–27 (2000).
• 21. Sobczyk E.J.: Uciążliwośc warunków geologiczno-górniczychw kopal- niach węgla kamiennego. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, Mineral Resources Management, T. 22, vol. sp. 2, 91–101 (2006).
• 22. Sobczyk E.J.: Gospodarka zasobami złóż węgla kamiennego jako funkcja uciążliwości warunków geologiczno-górniczych. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, Mineral Resources Management, T. 24, vol. 4/4, 395–417 (2008).
• 23. Sobczyk E.J., Badera J.: The problem of developing prospective hard coal deposits from the point of view of social and environmental conflicts with the use of AHP method. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, Miner- al Resources Management, T. 24, vol. 4, 5–24 (2013).
• 24. Sobczyk W., Biedrawa A., Kowalska A., Pawul M.: Edukacja – ekologia – ekorozwój, czyli o wdrażaniu zasad zrównoważonego rozwoju. Rocznik Naukowy Edukacja - Technika - Informatyka nr 1, cz.1, ISSN 2080-9069, 265–270 (2010).
• 25. Sobczyk W., Pawul M.: Społeczne aspekty rewitalizacji terenów zdegra- dowanych w wyniku odkrywkowej eksploatacji siarki w Tarnobrzegu. Innowacyjne rozwiązania rewitalizacji terenów zdegradowanych, 147–157, IETU. Katowice (2011).
• 26. Sobczyk W., Pawul M.: Rewitalizacja terenów zdegradowanych wskutek działalności górniczej w świetle badań. Przegląd Górniczy 68, nr 3, 66–71 (2012).
• 27. Urban J., Wróblewski T.: Chęciny-Kielce Landscape Park - an example of officially not proclaimed geopark. Polish Geological Institute, Special Papers, 13, 131–136 (2004).
• 28. Wróblewski T.: Projekt Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego jako wyraz idei ekorozwoju i narzędzie ochrony złóż kopalin blocznych subregionu chęcińskiego Gór Świętokrzyskich. Materiały konferencji „Surowce kamienne regionu świętokrzyskiego”. Kielce (1994).
• 29. Wróblewski T.: Chęcińsko-Kielecki Park Krajobrazowy w Górach Świętokrzyskich. Dokumentacja projektowa. Oprac. arch., Wojewódzki Konserwator Przyrody w Kielcach (1995).
• 30. Wróblewski T.: Ogólna koncepcja organizacji i programu funkcjonowania Centrum Geoedukacji w Kielcach. Oddział Świętokrzyski PIG, Kielce (2000).
• 31. Zydroń A., Bober Ł.: Opracowanie koncepcji zalesień dla gminy Tarnowo Podgórne. Rocznik Ochrona Środowiska (Annual Set of Environment Protection). 15, 2942–2961 (2013).