Transport kolejowy w obsłudze gmin we wschodniej części pogranicza polsko-czeskiego

• Autorzy: Smolarski M.

Identyfikatory

DOI

10.4467/2543859XPKG.17.006.6735

Warianty tytułu

EN

Railway transport in community service in east part of polish-czech borderland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Obszar pogranicza polsko-czeskiego charakteryzuje się wysokim stopniem rozwoju transportu kolejowego. Regiony przygraniczne omawianego obszaru badań wykazują podobny potencjał demograficzny oraz gospodarczy. Istnieją jednak zasadnicze różnice, które wpływają na zróżnicowanie tego rozwoju w ujęciu porównawczym pomiędzy Polską a Czechami. Autor dokonał analizy obsługi transportem kolejowym siedzib gmin we wschodniej części pogranicza polsko-czeskiego. W artykule badania zostały oparte na model potencjału, wskaźniku efektywności transportowej oraz analizie oferty przewoźników kolejowych. Podjęto próbę porównania stopnia rozwoju transportu kolejowego, szczególnie w aspekcie lokalnym i regionalnym związanym z codziennymi przemieszczeniami mieszkańców. Przekształcenia w polskim transporcie kolejowym w latach 90. doprowadziły do istotnego spadku znaczenia kolei regionalnej, w związku z intensywnym procesem wygaszania ruchu pasażerskiego. W Czechach natomiast kolej lokalna stanowi istotny element systemu transportowego, bardzo często stanowiący składową całej sieci transportowej, organizowanej przez poszczególne jednostki administracyjne. Autor wskaże na największe dysproporcje w stopniu zagospodarowania komunikacyjnego regionu.

EN

Czech-polish borderland is characterised by high railway transport development. But there are significant differences, which affect on disproportions between two regions. Border regions show similar demographic and economic potential. In paper will be made analysis of railway transport services between municpilaties headquaters; researches are based on potential model, efficiency indicator and analysis of railway transport offer. Also will be made attempt to compare level of development in local and regional scale. Transformation in Poland cause significant decrease of regional railway importance. In Czech Repubic local railways are essential component of transit system. In paper will be show biggest disproportions in transit development.

Słowa kluczowe

PL

transport kolejowy; pogranicze polsko-czeskie; transport kolejowy regionalny; efektywność transportu

EN

railway transport; Polish-Czech borderland; regional railway transport; transport efficiency

• Wydawca: Komisja Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geograficznego ; Uniwersytet Gdański. Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego
• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 20(1)
• Strony: 78--90
• Opis fizyczny: Bibliogr. 43 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Smolarski M.

• Zakład Zagospodarowania Przestrzennego, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Uniwersytet Wrocławski, Kuźnicza 49/55, 48-300 Wrocław

Bibliografia

• [1] Anisiewicz R., 2007, Transport kolejowy w Obwodzie Kaliningradzkim jako czynnik rozwoju współpracy transgranicznej [w:] I. Kiniorska, S. Sala (red.), Nauki Geograficzne w Badaniach Regionalnych, t. II, Instytut Geografii Akademii Świętokrzyskiej im. Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce, s. 401-407.
• [2] Bajerski A., 2008, Problemy wydzielenia peryferii społeczno-gospodarczych, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, rok LXX, z. 2.
• [3] Beneš L., Březina E., Buliček J., V. Mojžiš, 2008, The development of transport in Czech Republic, European Transport, 39, s. 33-43.
• [4] Błažek J., 2004, Czynniki i kierunki rozwoju regionalnego Republiki Czeskiej podczas transformacji i w okresie przedakcesyjnym, Studia Regionalne i Lokalne, 2(16), s. 41-55.
• [5] Brdulak J., Pawlak P., 2015, Polska Wschodnia. Infrastrukturalne pogranicze czy peryferie?, Logistyka, nauka, 3, s. 550-557.
• [6] Chojnicki Z., 1966, Zastosowanie modeli grawitacji i potencjału w badaniach przestrzenno-ekonomicznych, KPZK PAN, nr 14.
• [7] Chojnicki Z., 1999, Podstawy metodologiczne i teoretyczne geografii, Wyd. Bogucki, Poznań.
• [8] Chojnicki Z., Czyż T., Ratajczak W., 2011, Model potencjału. Podstawy teoretyczne i zastosowania w badaniach przestrzenno-ekonomicznych oraz regionalnych, Wyd. Bogucki, Poznań.
• [9] Czyż T., 1985, Zastosowanie modelu potencjału do badania zróżnicowania regionalnego Polski w kategoriach stopnia rozwoju społeczno-gospodarczego, Czasopismo Geograficzne, 1 (56), s. 17-29.
• [10] Czyż T., 2002, Zastosowanie modelu potencjału w analizie zróżnicowania regionalnego Polski, Studia Regionalne i Lokalne, 2-3/2002.
• [11] Dziadek M., 1996, Funkcjonowanie transportu w miastach przygranicznych na przykładzie Cieszyna, [w:] T. Lijewski, J. Kitowski (red.), Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, tom IV, Warszawa-Rzeszów.
• [12] Fedan R., 2008, Infrastruktura transportowa i graniczna-warunkiem efektywnej współpracy transgranicznej, [w:] M. G. Woźniak (red.), Spójność społeczno-ekonomiczna a modernizacja regionów transgranicznych, Rzeszów, s. 302-312.
• [13] Goras E., 2014, Dostępność transportowa a wskaźniki rozwojowe miast [w:] G. Korzeniak(red.), Małe i średnie miasta w policentrycznym rozwoju Polski, IRM, Kraków.
• [14] Guzik R., 2012, Porównanie dostępności przestrzennej w obszarach wiejskich Karpat Polski, Słowacji i Republiki Czeskiej, [w:] P. Rosik, R. Wiśniewski (red.), Dostępność i mobilność w przestrzeni, IGiPZ PAN, Warszawa, s. 103-110.
• [15] Ivan I., 2010, Public transport in rural area of the Czech Republic – case study of Jesenik region, Moravian Geographical Reports, 2/2010.
• [16] Kamruzzaman M., Yigitcanlat T., Yang Y., Mohamed M, 2016, Measures of Transport – Related Social Exclusion: A Critical Review of the Literature, Sustainability, 8.
• [17] Komornicki T., 1994, Międzynarodowe regularne połączenia autobusowe pomiędzy Polską i pozostałymi krajami Europy (analiza układu sieci i natężenia ruchu na przejściach granicznych [w:] P. Eberhardt, M. Miros (red.), Węzłowe problemy współpracy przygranicznej, Warszawa, s. 103-116.
• [18] Komornicki T., 1995, Transgraniczna infrastruktura transportowa Polski, Przegląd Geograficzny, t. LXVII, z. 1-2, s. 45-53.
• [19] Komornicki T., 1999 Granice Polski. Analiza zmian przenikalności w latach 1990-1996, Geopolitical Studies, IGiPZ PAN, tom 5, Warszawa.
• [20] Kozanecka M., 1996, Komunikacja autobusowa jako miernik powiązań przestrzennych województwa przemyskiego [w:] T. Lijewski, J. Kitowski (red.), Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, tom I, Warszawa-Rzeszów, s. 9-19.
• [21] Król M., Taczanowski J., 2016, Regionalne przewozy kolejowe w Polsce, Czechach i Słowacji, SGH, Warszawa.
• [22] Lijewski T., 1996, Graniczne linie kolejowe w przeszłości i w perspektywie, [w:] Lijewski T., Kitowski J. (red.) Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, tom I, Warszawa-Rzeszów.
• [23] Lijewski T., 1998, Dostępność komunikacyjna ośrodków turystycznych Beskidu Śląskiego i Pogórza Śląskiego [w:] T. Lijewski, J. Kitowski (red.), Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, tom IV, Warszawa-Rzeszów.
• [24] Lijewski T., Infrastruktura komunikacyjna Polski wobec zmian politycznych i gospodarczych w Europie Środkowej i Wschodniej, Zeszyty IGiPZ PAN, 1994, nr 23.
• [25] Lucas K., 2012, Transport and social exclusion: Where are we now?, Transport Policy.
• [26] Malikova L., 2013, Theoretical and methodological aspects of idenifying marginal rural areas in the Slovak and Czech studies, MendelNet.
• [27] Nutley S.D, 1981, The evaluation of accessibility levels in rural areas. An example from rural Wales, Welsh Office, Cardiff.
• [28] Petersen T., 2016, Watching the Swiss: A network approach to rural and exurban public transport, Transport Policy, 52.
• [29] Petersen T., 2012, Public transport for exurban settlements, The University of Melbourne.
• [30] Raczyk A., Dołzbłasz S., Leśniak-Johann M. 2012, Relacje współpracy i konkurencji na pograniczu polsko-niemieckim, Gaskor.
• [31] Rechłowicz M., Soczówka A., 2012, Publiczny transport zbiorowy w przestrzeni konutbacji rybnickiej, Sosnowiec.
• [32] Rosik P., 2012, Dostępność lądowa przestrzeni Polski w wymiarze europejskim, IGiPZ, Warszawa.
• [33] Runge J., 2007, Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej – elementy metodologii, wybrane narzędzia badawcze, Wyd. UŚ, Katowice, s. 465-471.
• [34] Runge J., 2003, Śląsk Cieszyński jako czesko-polski region przygraniczny [w:] J. Runge (red.), Terytorialny system społeczno-ekonomiczny pogranicza województwa śląskiego i Północnych Moraw oraz strategie jego rozwoju, Prace Naukowe UŚ, Katowice, nr 2136, s. 13-27.
• [35] Rusak R., Stancl M., Lejcar I., Altmann M., Chovanec I., 2003, Komunikacja kolejowa na pograniczu polsko-niemiecko-czeskim, Systemy Transportowe 1-2/2003.
• [36] Soczówka A., 2012, Zróżnicowanie struktury przestrzennej komunikacji miejskiej w konurbacji katowickiej, Sosnowiec.
• [37] Soczówka A., 2013, Dostępność komunikacji miejskiej i podmiejskiej w kraju morawsko-śląskim w Republice Czeskiej, Acta Geographica Silesiana, nr 14, s. 87-100.
• [38] Suchecki B. (red.), 2010, Ekonometria przestrzenna. Metody i modele analizy danych przestrzennych, Wyd. C.H. Beck, Warszawa.
• [39] Śleszyński P., 2014, Dostępność czasowa i jej zastosowania, Przegląd Geograficzny 86,2,s. 171-215.
• [40] Taczanowski J., 2012, A comparative study of local railway networks in Poland and the Czech Republic, Bulletin of Geography. Socio-Economic Series, 18.
• [41] Taylor Z., 1999, Przestrzenna dostępność miejsc zatrudnienia, kształcenia i usług a codzienna ruchliwość ludności wiejskiej, Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 171, Wrocław.
• [42] Vaishar A., Dvorak P., Hubacikova V., Zapletalova J., 2013, Contemporary development of peripheral parts of the Czech-Polish borderland: case study of Javornik area, Geographia Polonica, 86, 3, s. 237-253.
• [43] Więckowski M., 2012, Pogranicze polsko-słowackie. Dostępność transportowa a turystyka, IGiPZ PAN, Warszawa.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).