Zmienność stężenia mineralnych związków azotu i fosforu w cieku na obszarze zlewni użytkowanej rolniczo

• Autorzy: Rawicki K. , Burczyk P. , Wesołowski P. , Marciniak A. , Brysiewicz A.

Warianty tytułu

EN

Variability of concentration of inorganic nitrogen and phosphorus in a stream from typically agricultural catchment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki dwuletnich badań (2012–2013) stężenia związków azotu i fosforu w wodach rzeki Gowienica, której zlewnia jest użytkowana typowo rolniczo. Jakość wód rzeki wpływa na stan czystości wód jeziora Miedwie, stanowiącego źródło wody pitnej dla ludności miasta Szczecin. Próbki wody pobierano w czterech punktach badawczych od kwietnia do października każdego roku badań. Analizy chemiczne wody na obecność jonów azotanowych(V), jonów amonowych i jonów fosforanowych(V) wykonano w Laboratorium Badawczym Chemii Środowiska w Falentach. Na podstawie przeprowadzonych badań nie stwierdzono poprawy jakości wód rzeki Gowienica. Zarówno w roku 2012, jak i 2013 średnie stężenie azotu azotanowego(V) z okresu badań odpowiadało II klasie jakości wód powierzchniowych, a azotu amonowego – klasie I. Średnie stężenie fosforu fosforanowego( V) wskazywało natomiast na klasę wyższą niż I i II. Źródeł występowania wysokich stężeń azotu azotanowego(V) i azotu amonowego w niektórych miesiącach upatruje się głównie w spływach powierzchniowych z pól uprawnych i w odpływach wody z gospodarstw rolnych, zwłaszcza zajmujących się produkcją zwierzęcą. Za przyczynę wysokiego stężenia fosforu fosforanowego(V) uważa się natomiast głównie odprowadzanie ścieków bytowo-gospodarczych oraz wód z oczyszczalni ścieków bezpośrednio do koryta badanej rzeki. W pracy przedstawiono także stosunek zawartości azotu do fosforu w zależności od punktu badawczego.

EN

The paper presents results of a two-year study (2012-2013) of nitrogen and phosphorus concentrations in waters of the Gowienica River with typically agricultural catchment basin. Water quality of the river affects the waters of Lake Miedwie, which is a source of drinking water for the population of the city of Szczecin. Water samples were collected at four sites from April to October each study year. Chemical analyses of nitrate, ammonium and phosphate ions in water were performed in the Research Laboratory of Environmental Chemistry in Falenty. Obtained results showed no improvement in water quality of the Gowienica River. In both 2012 and 2013 mean concentration of nitratenitrogen classified river water to the second quality class and mean concentration of ammoniumnitrogen to the first class. Mean concentrations of phosphate phosphorus were out of class of river water quality. High monthly concentrations of nitrate- and ammonium-nitrogen originated in the surface run-off from agricultural fields and drain water from farms, especially those with animal production. The main reason of high concentrations of phosphate-phosphorus was the direct discharge of sewage waters and waters from municipal wastewater treatment plant to the river. The paper also presents the ratio of nitrogen to phosphorus, depending on the location of sampling sites. Research has been done within the Multiannual Programme – Action 1.3, conducted by the Institute of Technology and Life Sciences in Falenty.

Słowa kluczowe

PL

azot; fosfor; jakość wód; rolnictwo; wody powierzchniowe

EN

agriculture; nitrogen; phosphorus; surface water; water quality

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2015
• Tom: T. 15, z. 2
• Strony: 115--127
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz.

Twórcy

autor

Rawicki K.

• Zachodniopomorski Ośrodek Badawczy ITP w Szczecinie, ul. Czesława 9, 71-504 Szczecin

autor

Burczyk P.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Zachodniopomorski Ośrodek Badawczy w Szczecinie

autor

Wesołowski P.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Zachodniopomorski Ośrodek Badawczy w Szczecinie

autor

Marciniak A.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Zachodniopomorski Ośrodek Badawczy w Szczecinie

autor

Brysiewicz A.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Zachodniopomorski Ośrodek Badawczy w Szczecinie

Bibliografia

• 1. BURCZYK P., GAMRAT R. 2006. Assessment of Agricultural Land Development Influence on Concentration of Phosphorus and Potassium Compounds in Soil and Ground Waters. Polish Journal of Environmental Studies. Vol. 15. No. 5d s. 419–423.
• 2. DĄBROWSKA J. 2008. Ocena zawartości związków azotu i fosforu w wodach rzeki Trzemny. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. Nr 7 s. 57–68.
• 3. DOJLIDO J.R. 1995. Chemia wód powierzchniowych. Białystok. Wydaw. Ekonomia i Środowisko. ISBN 83-855792-22-8 ss. 324.
• 4. DURKOWSKI T., BURCZYK P., KRÓLAK B. 2006. Ocena odpływu składników nawozowych ze zlewni rolniczych jeziora Miedwie w okresie restrukturyzacji rolnictwa. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 6. Z. 2(18) s. 51–63.
• 5. DURKOWSKI T., BURCZYK P., KRÓLAK B. 2007. Stężenie wybranych składników chemicznych w wodach gruntowych i roztworze glebowym w małej zlewni rolniczej. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 7. Z. 1(19) s. 5–15.
• 6. DURKOWSKI T., KORYBUT WORONIECKI T. 2009. Dynamika wybranych składników chemicznych w opadach atmosferycznych w zlewni jeziora Miedwie. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 9. Z. 2(26) s. 19–32.
• 7. DURKOWKI T., WESOŁOWSKI P., WORONIECKI T., PAWLIK-DOBROWOLSKI J., PIECZYŃSKI L. 2004. Dopływ zanieczyszczeń do Jeziora Miedwie z jego bezpośredniej zlewni oraz możliwości ich ograniczenia. Falenty. Wydaw. IMUZ. ISBN 83-88763-44-X ss. 106.
• 8. GUS 2010. Powszechny spis rolny 2010. Baza danych lokalnych [online]. [Dostęp 19.08.2014]. Dostępny w Internecie: http://stat.gov.pl/spisy-powszechne/powszechny-spis-rolny-2010/
• 9. GRABIŃSKA B., KOC J., SKWIERAWSKI A., RAFAŁOWSKA M., SOBCZYŃSKA-WÓJCIK K. 2005. Stężenia i odpływ azotu amonowego z wodami rzecznymi ze zlewni o zróżnicowanym użytkowaniu. Inżynieria Ekologiczna. Nr 13 s. 81–86.
• 10. IGNATOWICZ K., STRUK-SOKOŁOWSKA J. 2004. Sezonowe wahania zanieczyszczeń agrotechnicznych w rzece Narwi ze szczególnym uwzględnieniem herbicydów fenoksyoctowych. Rocznik Ochrony Środowiska. T. 6 s. 189–205.
• 11. JASIEWICZ CZ., BARAN A. 2006. Rolnicze źródła zanieczyszczenia wód – biogeny. Journal of Elementology. T. 11. Nr 3 s. 367–377.
• 12. KACA E. 2009. Jakość wód powierzchniowych i podziemnych. W: Woda na obszarach wiejskich. Pr. zbior. Red. W. Mioduszewski, W. Dembek. Falenty. Wydaw. IMUZ s. 396–402.
• 13. KOC J., SOLARSKI K. 2006. Wpływ systemów melioracyjnych na wymywanie związków azotu i fosforu ze zlewni użytkowanych rolniczo. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 6. Z. 1(16) s. 195–205.
• 14. KOCIOŁEK-BALAWEJDER E., STANISŁAWSKA E. 2012. Chemia środowiska. Wrocław. Wydaw. UE. ISBN 978-83-7695-138-6 ss. 429.
• 15. KURZAWA J., KOCHANKA K. 2012. Program Ochrony Środowiska Powiatu Pyrzyckiego na lata 2012–2015 z perspektywą do roku 2017. Poznań. BBF Sp. z o.o. ss. 185.
• 16. POLICHT-LATAWIEC A. 2013. Assessment of water inflowing, stored and flowing away from Mściwojów Reservoir. Geomatics, Land Management and Landscape. No. 1 s. 107–115.
• 17. PULIKOWSKI K., CZYŻYK F., PAWĘSKA K., STRZELCZYK M. 2012. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. Nr 3/I s. 155–165.
• 18. RAWICKI K., SIWEK H. 2014. Wstępna ocena poziomu stężenia mineralnych związków azotu i fosforu w wodach powierzchniowych zlewni jeziora Świdwie. Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis. Agriciltura, Alimentaria, Piscaria et Zootechnica. Z. 309(29) s. 101–114.
• 19. ROSSA L. 2006. Odpływ wybranych substancji z obszarów zabudowy wiejskiej. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 6. Z. 1(16) s. 335–347.
• 20. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych. Dz. U. 2011 Nr 257, poz. 1545.
• 21. SAPEK A. 2010. Rolnictwo polskie a ochrona jakości wody, zwłaszcza wody Bałtyku. Woda-Środowisko-ObszaryWiejskie. T. 10. Z. 1(29) s. 175–200.
• 22. WHITE E. 1989. Utility of relationships between lake phosphorus an chlorophyll a as predictive to ols in eutrophication control studies. New Zealand Journal of Marine and Freshwater Research. Vol. 23 s. 35–41.