Właściwości fizykochemiczne i wodne gleb płowych pól uprawnych i sąsiadujących z nimi zadrzewień śródpolnych

• Autorzy: Jaskulska R. , Hoppe-Wawrzyniak A.

Warianty tytułu

EN

Physicochemical and water properties of cultivated fields luvisols and adjacent midfield shelterbelts

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badaniami objęto gleby płowe trzech obiektów badawczych w układzie pole uprawne - zadrzewienie położonych na terenie Agroekologicznego Parku Krajobrazowego w Turwi. Grunty orne są od wielu lat intensywnie uprawiane, a zadrzewienia śródpolne różnią się między sobą: wiekiem, składem gatunkowym drzew, zawartością próchnicy. Przeprowadzone badania miały na celu porównanie wybranych parametrów fizykochemicznych i wodnych gleb pól będących w intensywnej uprawie z sąsiadującymi z nimi zadrzewieniami śródpolnymi na trzech głębokościach. Rezultaty badań dla gleb zadrzewień śródpolnych wykazały istotnie wyższe zawartości węgla organicznego, porowatości, współczynnika przewodnictwa hydraulicznego, potencjałów wiązania wody w glebie (pF) w stosunku do pól uprawnych. Natomiast zagęszczenie było istotnie niższe dla gleb zadrzewień w porównaniu z polami uprawnymi. Na podstawie otrzymanych wyników można wnioskować o celowości stosowania zadrzewień śródpolnych jako pasów ochronnych, przeciwdziałających procesom erozyjnym w krajobrazie agroekologicznym.

EN

The research concerned luvisols from 3 study objects in the system cultivated field - shelterbelt located in the area of Agroecological Landscape Park in Turew. Arable lands have been intensively cultivated for many years and midfield shelterbelts differ in age, tree species composition and humus content. The research aimed at study of selected physical, chemical and water parameters of the soils of intensively cultivated fields with adjacent midfield shelterbelts at 3 depths. The results of the studies for the midfield shelterbelts soils showed that the content of organic carbon, total porosity, hydraulic conductivity water potential in soil (pF) were significantly higher than in the case of cultivated fields. However, density was significantly lower for the shelterbelts when compared to arable soils. On the basis of the obtained results it can be concluded that the use of midfield shelterbelts as safety belts, preventing erosion processes in agro-ecological landscape is advisable.

Słowa kluczowe

PL

pole uprawne; zadrzewienie śródpolne; OWO; gęstość; porowatość; retencja wodna

EN

cultivated field; shelterbelts; TOC; density; porosity; water retention

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Poznański Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
• Rocznik: 2013
• Tom: Vol. 58, nr 3
• Strony: 235--239
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., tab.

Twórcy

autor

Jaskulska R.

• Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN, Zakład Chemii Środowiska ul. Bukowska 19, 60-809 Poznań

autor

Hoppe-Wawrzyniak A.

• Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN, Zakład Chemii Środowiska ul. Bukowska 19, 60-809 Poznań

Bibliografia

• [1] Bednarek R., Dziadowiec H., Pokojska U., Prusinkiewicz Z.: Badania ekologiczno-gleboznawcze. Warszawa: PWN, 2004.
• [2] Bartoszewicz A.: Wpływ zadrzewień śródpolnych na zwiększenie odporności środowiska wodnego agroekosystemów na degradację chemiczną. Rocz. Glebozn., 2004, 55(2), s. 17-28.
• [3] Degórski M.: Wpływ sposobu użytkowania lasu na zapasy węgla organicznego w glebie. Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Monitoring Środowiska Przyrodniczego, Kielce, 2005, 6, s. 75-83.
• [4] Flis-Bujak M.: Przemiany związków próchnicznych w glebach wytworzonych z lessu pod wpływem zmianowania o zróżnicowanym udziale zbóż. Wyd. AR, Rozprawy, Lublin, 1978, s. 1-56.
• [5] Gnatowski T., Szatyłowicz J., Brandyk T., Kechavarzi C.: Hydraulic properties of fen peat soils in Poland. Geoderma, 2009, 30, 1-8.
• [6] Gonet S.: Habitat and anthropogenic factors determining status of soil organic matter. Humic Substances in the Environment, 1997, 1, 17-24.
• [7] Gonet S., Markiewicz M.: Rola materii organicznej w środowisku. Polskie Towarzystwo Substancji Humusowych, Toruń, 2007, s. 31-36.
• [8] Hajnos M., Świeboda R.: Porowatość i zwilżalność organicznych ciał stałych. W: Metody badań substancji humusowych ekosystemów wodnych i lądowych, Wyd. AR, Szczecin, 2004, s. 57-72.
• [9] Jaskulska R., Szajdak L.: Impact of the shelterbelts on the nitrogen and phosphorus concentration in ground water. In: Physical, chemical and biological processes in soils, Poznań, 2010, 249-258.
• [10] Kaczmarek Z., Owczarzak W., Mocek A.: Właściwości fizyczne i wodne uprawnych gleb płowych oraz usytuowanych pod zadrzewieniami śródpolnymi w obrębie Agroekologicznego Parku Krajobrazowego im. Dezyderego Chłapowskiego. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering, 2006, 51(3), s. 35-39.
• [11] Kędziora A., Olejnik J.: Rola lasu i zadrzewień śródpolnych w kształtowaniu warunków wodnych krajobrazu rolniczego. W: Polskie Towarzystwo Leśne w służbie lasów i społeczeństwa, Polskie Towarzystwo Leśne, Poznań, 2000, s. 107-116.
• [12] Marcinek J.: Soils of the Turew region. Dynamics of an agricultural landscape, PWRiL, Poznań, 1996, 19-26.
• [13] Mocek A., Drzymała S., Maszner P.: Geneza, analiza i klasyfikacja gleb. Poznań: Wyd. AR, 2000.
• [14] Pałosz T.: Rolnicze i środowiskowe znaczenie próchnicy glebowej i metodyka jej bilansu. Środkowo-Pomorskie Towarzystwo Naukowe Ochrony Środowiska, 2009, 11, s. 329-338.
• [15] Polskie Towarzystwo Gleboznawcze.: Klasyfikacja uziarnienia gleb i utworów mineralnych - PTG 2008. Rocz. Glebozn., 2009, 40(2), s. 7-11.
• [16] Pranagal J.: Wpływ systemu uprawy na zawartość węgla organicznego w glebie. Annales UMCS, Sec. E, 2004, 59(1), s. 1-10.
• [17] Ryszkowski L.: Rolnictwo a zanieczyszczenia obszarowe środowiska. Post. Nauk Roln., 1992, 4, s. 1-14.
• [18] Ryszkowski L., Karg J.: Przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska i ochrona przyrody w parkach krajobrazowych. W: Ochrona parków krajobrazowych a działalność gospodarcza, Poznań, 2001, s. 37-54.
• [19] Sapek A.: Nawożenie fosforem a jego skutki w środowisku. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 2008, 8, 2b(24), s. 127-137.
• [20] Stąpel Z.: Metodyka oznaczania współczynnika filtracji gleb mineralnych do określania rozstawy drenów. Biblioteczka. Wiadomości IMUZ, 1982, 65, s. 5-47.
• [21] System Monitoringu Suszy Rolniczej w Polsce (SMSR). Kategorie glebowe. IUNG-PIB 2012. www.susza.iung.pulawy. pl/kategorie-glebowe/
• [22] System Monitoringu Suszy Rolniczej w Polsce (SMSR). Mapa kategorii glebowych. IUNG-PIB 2012. www.susza.iung. pulawy. pl/mapa-kategorii/
• [23] Szajdak L.W., Jaskulska R.: Influence of shelterbelts on the migration of chemicals in ground water. In: Shelterbelts efficient element of the landscape. Chemical and biochemical investigations of ground water and soil, LAP Lambert Academic Publishing, Saarbrücken, Germany, 2011, 21-32.
• [24] Szajdak L., Życzyńska-Bałoniak I., Jaskulska R.: Impact of afforestation on the limitation of the pollutions in ground water and soils. Polish Journal of Environmental Studies, 2003, 12(4), s. 453-459.
• [25] Szafranek A.: Wpływ użytkowania rolniczego na właściwości fizykochemiczne gleb płowych Wysoczyzny Kałuszyńskiej. Rocz. Glebozn., 2000, 51(3/4), s. 97-105.
• [26] Turski R.: Substancja organiczna i jej znaczenie w ekosystemach. Zeszyty Problemowe Postępy Nauk Rolniczych, 1996, 437, s. 375-381.
• [27] Turski M., Witkowska-Walczak B.: Fizyczne właściwości gleb płowych wytworzonych z utworów pyłowych różnej genezy. Acta Agropysica, 2004, 101(1), s. 1-55.
• [28] Zawadzki S.: Laboratoryjne oznaczenia zdolności retencyjnej utworów glebowych. Wiadomości Instytutu Melioracji i użytków zielonych, 1973, 11(2), s. 11-30.
• [29] Życzyńska-Bałoniak I., Szajdak L., Jaskulska R.: Impact of biogeochemical barriers on the migration of chemical compounds with the water o agricultural landscape. Polish Journal Environmental Studies, 2005, 14(5), s. 671-676.