Zagrożenia walorów fizjonomicznych krajobrazu terenów przyległych do dróg o znaczeniu turystycznym przez obiekty reklamy zewnętrznej na przykładzie drogi krajowej Myślenice – Zakopane

• Autorzy: Badora Krzysztof , Biegun Magdalena

Identyfikatory

DOI

10.30450/201908

Warianty tytułu

EN

Threats to the physiognomic values of areas of a landscape adjusted for tourists through external advertising objects focusing on the example of the national road, Myślenice – Zakopane

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono ocenę zagrożenia walorów fizjonomicznych krajobrazu wzdłuż drogi krajowej Myślenice – Zakopane, jednej z najważniejszych dróg turystycznych Polski. Podstawą analizy była inwentaryzacja obiektów reklamy zewnętrznej po obydwu stronach drogi w pasmach o szerokości 100 m. Badany obszar ma bardzo istotne znaczenie w percepcji krajobrazów górskich polskiej części Karpat. W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono bardzo wysoki stopień zagrożenia walorów widokowych przez reklamy. Zinwentaryzowano 1096 obiektów reklamowych, co daje średnie zagęszczenie ok. 18 reklam na 1 km drogi. Na najbardziej zagrożonych odcinkach w Zakopanem i Rabce obiekty reklamowe występują średnio co 15 m. Najbardziej narażonymi krajobrazami na degradację są otwarte krajobrazy łąk i pastwisk oraz zabudowane krajobrazy miejscowości górskich. Obiekty reklamy zewnętrznej są bardzo poważnym zagrożeniem dla tożsamości i odrębności krajobrazów gór Polski. Stopień zagrożenia wymaga pilnego uruchomienia przez samorządy terytorialne narzędzi prawnych ochrony krajobrazu w procesach planowania i zagospodarowania przestrzennego.

EN

This article presents an assessment of the threat to the physiognomic values of the landscape along the national road from Myślenice to Zakopane, one of the most important tourist routes in Poland. The basis for the analysis was an inventory of outdoor advertising facilities on both sides of the road in 100-meter wide bands. The studied area is very important in the perception of mountain landscapes in the Polish part of the Carpathians. As a result of the research, it was found that advertisements pose a very high degree of threat to scenic value . 1096 advertising objects were inventoried, which gives an average density of around 18 ads per 1km of road. On the most endangered sections in Zakopane and Rabka, advertising objects occur on average every 15m. The most exposed landscapes for degradation are open landscapes of meadows and pastures, as well as built-up landscapes of mountain towns and villages. Outdoor advertising facilities are a very serious threat to the identity and uniqueness of the landscapes of Polish mountains. The level of danger requires the urgent use of legal tools by local governments for the protection of landscapes in spatial planning and development processes.

Słowa kluczowe

PL

degradacja krajobrazu; zagrożenia krajobrazu; reklama zewnętrzna; droga turystyczna; Zakopane; Karpaty

EN

landscape degradation; landscape threats; outdoor advertising; tourist roads; Zakopane; Carpathians

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2019
• Tom: nr 41 (1)
• Strony: 131--146
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., ryc., tab., fot.

Twórcy

autor

Badora Krzysztof

• Institute of Socio-Economic Geography and Spatial Management, University of Opole, Poland

autor

Biegun Magdalena

• Institute of Socio-Economic Geography and Spatial Management, University of Opole, Poland

Bibliografia

• Anioł M., 2014: Reklama w krajobrazie. Architektura krajobrazu 1-2: 57-62.
• Baker L.E., 2007: Public sites versus public sights: The progressive response to outdoor advertising and the commercialization of public space. American Quarterly 59(4): 1187-1213.
• Bell S. 1999: Landscape Pattern. Perceptron and Processes. Spon Press, Taylor & Francis; London, New York: 1-344.
• Chmielewski Sz., Chmielewski T.J., 2013: Billbordy reklamowe w krajobrazie Lublina. Problemy Ekologii Krajobrazu 36: 109-117.
• Chmielewski T.J., Śleszyński P., Chmielewski Sz., Kułak A., 2018: Ekologiczne i fizjonomiczne koszty bezładu przestrzennego. Prace Geograficzne 264: 1-128.
• Forczek-Brataniec U., 2008: Widok z drogi. Krajobraz otwarty w percepcji dynamicznej. Wydawnictwo Elamed, Katowice: 1-184.
• Garre S., Meeus S., Gulinck H., 2009: The dual role of roads in the visual landscape: A case-study in the area around Mechelen (Belgium). Landscape and Urban Planning 92 (2): 125-135.
• Gruszczyński J., 2005: Zaśmiecanie informacyjne krajobrazu. Aura 10: 30-31.
• Kiepas-Kokot A., Nowak M.J., 2015: Wykorzystanie planów miejscowych w ograniczaniu ekspansji reklamy zewnętrznej w przestrzeni publicznej na przykładzie nadmorskich gmin województwa zachodniopomorskiego. Świat Nieruchomości 92: 21-26.
• Kistowski M., Śleszyński P., 2010: Presja turystyczna na tle walorów fizjonomicznych Polski. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG: 34-48.
• Kodeks postępowania w dziedzinie reklamy zewnętrznej, 2000: Izba Gospodarcza Reklamy Zewnętrznej: 1-22.
• Köller C., 2010: The seven sins – of digital out-of-home advertising [in:] Mediatecture (ed.): C. Kronhagel, Springer-Verlag, Vienna: 406-415.
• Listwan-Franczak K., 2016a: Wpływ reklamy zewnętrznej na krajobraz górski [in:] Wierchy wołają – Wiesławowi A. Wójcikowi na siedemdziesiąte urodziny, Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK, Kraków: 241-248.
• Listwan-Franczak K., 2016b: Reklama zewnętrzna wzdłuż dróg dojazdowych do karpackich parków narodowych [in:] Problemy Ekologii Krajobrazu 41: 95-106.
• Listwan-Franczak K., Listwan P., 2015: Problematyka reklamy zewnętrznej na obszarach cennych przyrodniczo, przykład otoczenia Tatr. Prace Geograficzne 142: 57-75.
• Listwan K., Franczak P. 2014: Degradacja przestrzeni publicznej i krajobrazu przez niezorganizowane rozmieszczenie reklamy zewnętrznej. Aura 6: 25-26.
• Listwan K., Franczak P., 2016: Lasy i ich tereny sąsiednie jako obszary cechujące się mniejszą degradacją krajobrazu wywołaną przez reklamę zewnętrzną. Zarządzanie ochroną przyrody w lasach 8: 149-161.
• Myga-Piątek U., 2010: Przemiany krajobrazów kulturowych w świetle idei zrównoważonego rozwoju. Problemy ekorozwoju 5(1): 95-108.
• Nita J., Myga-Piątek U., 2014: Scenic values of the Katowice-Czestochowa section of national road No 1. Geographia Polonica 87(1): 113-126.
• Projekt Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych, 2016, Rządowe Centrum Legislacji. Warszawa.
• Sobala M., 2018: Pasture landscape durability in the Beskid Mountains (Western Carpathians, Poland). Geographia Polonica 91(2): 197-215. doi: https://doi.org/10.7163/GPol.0117.
• Solon J., Borzyszkowski J., Bidłasik M., Richling A., Badora K., Balon J., Brzezińska-Wójcik T., Chabudziński Ł., Dobrowolski R., Grzegorczyk I., Jodłowski M., Kistowski M., Kot R., Krąż P., Lechnio J., Macias A., Majchrowska A., Malinowska E., Migoń P., Myga-Piątek U., Nita J., Papińska E., Rodzik J., Strzyż M., Terpiłowski S., Ziaja W., 2018: Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data. Geographia Polonica 91(2): 143-170. DOI: https://doi.org/10.7163/GPol.0115.
• Śleszyński P., 2007: Ocena atrakcyjności wizualnej mezoregionów Polski [in:] Znaczenie badań krajobrazowych dla zrównoważonego rozwoju. Profesorowi Andrzejowi Richlingowi w 70. rocznicę urodzin i 45-lecie pracy naukowej, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW, Warszawa: 697-714.
• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu, 2015: Dz.U. 2015 poz. 774.
• Żakowska L., 2001: Wizualizacja w projektowaniu dróg. Aspekty bezpieczeństwa i estetyki. Zeszyty Naukowe Politechniki Krakowskiej. Architektura 44, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej: 1-208.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).