Substancje i preparaty chemiczne wykorzystywane do inaktywacji fosforu w ekosystemach jeziornych

• Autorzy: Gałczyńska M. , Buśko M.

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2018.1.19

Warianty tytułu

EN

Chemical substances and preparations used in inactivation of phosphorus in lake ecosystems

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wyjaśniono pojęcie eutrofizacji wód powierzchniowych, a w szczególności zwrócono uwagę na negatywne skutki tego zjawiska dla ekosystemów jeziornych. Omówiono metodę inaktywacji fosforu uznawaną za jedną z najefektywniejszych metod rekultywacji jezior. Na podstawie pierwiastka wiążącego związki fosforu (wapń, żelazo, glin i lantan) podzielono i scharakteryzowano substancje i preparaty chemiczne, w tym koagulanty, wykorzystywane w tej metodzie. Podano warunki ich stosowania oraz określono wady i zalety chemicznej rekultywacji jezior. Na przykładach z całego świata wskazano jeziora, w których prowadzono inaktywację fosforu oraz przytoczono za literaturą sumaryczną dawkę wprowadzonych do zbiorników wodnych substancji i preparatów chemicznych.

EN

A review, with 62 refs., of coagulants based on selected Ca, Fe, Al or La compds.

Słowa kluczowe

PL

fosfor; inaktywacja fosforu; eutrofizacja jezior

EN

phosphorus; inactivation of phosphorus; lake eutrophication; eutrophication

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2018
• Tom: T. 97, nr 1
• Strony: 140--143
• Opis fizyczny: Bibliogr. 62 poz., tab.

Twórcy

autor

Gałczyńska M.

• Zakład Chemii, Mikrobiologii i Biotechnologii Środowiska, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul. J. Słowackiego 17, 71-434 Szczecin

autor

Buśko M.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Bibliografia

• [1] Y. Ouyang, P. Nkedi-Kizza, Q. T Wu, D. Shinde, C. H. Huang, Water Res. 2006, 40, 3800.
• [2] R. Wiśniewski, J. Ślusarczyk, T. Kaliszewski, A. Szulczewski, P. Nowacki, Verh. Internat. Verein. Limnol. 2010, 30, nr 9, 1421.
• [3] M. Gałczyńska, M. Buśko, Wiadomości Melioracyjne Łąkarskie 2016, 3, 129.
• [4] S. L. Postel, G. C. Daily, P. R. Ehrlich, Science 1996, 271, 785.
• [5] S. W. Newete, M. J. Byrne, Environ Sci. Pollut. Res. 2016, 23, nr 11, 10630.
• [6] W. Cao, Y. Wang, L. Sun, J. Jiang, Y. Zhang, Ecol. Eng. 2016, 88, 77.
• [7] A. Bańkowska, Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 2008, 532, 19.
• [8] C. Le, Y. Zha, Y. Li, D. Sun, H. Lu, B. Yin, Environ. Manage. 2010, 45, nr 4, 662.
• [9] T. Holona, R. Gołdyn, Gaz, Woda Techn. San. 2012, nr 2, 75.
• [10] H. Gawrońska, M. Łopata, Gaz, Woda Techn. San. 2009, nr 9, 21.
• [11] B. M. Dowd, D. Press, M. Los Huertos, Agric. Ecosyst. Environ. 2008, 128, 151.
• [12] H. Siwek, K. Pawelec, M. Włodarczyk, Przem. Chem. 2017, 96, nr 8, 1000.
• [13] H. Gawrońska, K. Lossow, Przegl. Komunalny 2003, nr 2, 69.
• [14] B. Ulén, M. Bechmann, J. Fölster, H. P. Jarvie, H. Tunney, Soil Use Manage. 2007, 23, nr 1, 5.
• [15] P. Passy, R. Le Gendre, J. Garnier, P. Cugier, J. Callens, F. Paris, G. Billen, P. Riou, E. Romero, Mar. Ecol. Prog. Ser. 2016, 543, 107.
• [16] H. Wang, M. Dai, J. Liu, S. J. Kao, C. Zhang, W. J. Cai, G. Wang, W. Qian, M. Zhao, Z. Sun, Environ. Sci. Technol. 2016, 50, 2255.
• [17] M. Søndergaard, J. P. Jensen, E. Jeppesen, Hydrobiologia 2003, 506-509, 135.
• [18] K. E. Havens, I. C. L. Schelske, Environ. Pollut. 2001, 113, nr 1, 1.
• [19] S. Meis, B. M. Spears, S. C. Maberly, R. G. Perkins, Water Res. 2013, 47, 4460.
• [20] P. S. Lake, Ecol. Manage. Restor. 2001, 2, nr 2, 110.
• [21] E. B. Welch, G. D. Cooke, Lake Reserv. Manage. 2005, 21, 209.
• [22] M. Rybak, T. Joniak, M. Gabka, T. Sobczynski, Ecol. Eng. 2017, 105, 1.
• [23] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 21 lipca 2016 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych, Dz. U. 2016, poz. 1187.
• [24] Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dn. 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, Dz. U. UE L 327 z dn. 22 grudnia 2000 r.
• [25] H. Klapper, J. Limnol. 2003, 62, nr 1, 73.
• [26] J. Dunalska, G. Wiśniewski, C. Mientki, Lake Reserv. Manage. 2007, 23, 377.
• [27] J. Sieradzon, Przegl. Komunalny 2000, nr 2, 48.
• [28] G. Thomason, M. Dawson, Final Report for Jefferson County Lakes Monitoring water quality assessment, http://jeffersonsheriff.org/ArchiveCenter/ViewFile/Item/755, dostęp 6 sierpnia 2017 r.
• [29] J. Chmist, M. Hämmerling, Acta Sci. Pol. Formatio Circumiectus 2016, 15, nr 2, 27.
• [30] M. Lürling, F. van Oosterhout, Water Res. 2013, 47, 6527.
• [31] J. Fronczyk, K. Pawluk, K. Garbulewski, Inż. Morska Geotech. 2013, nr 1, 29.
• [32] I. Krupińska, A. Konkol, Inż. Ekolog. 2015, 37, 36.
• [33] J. Kaleta, Zesz. Nauk. Politechniki Rzeszowskiej, nr 240, Budownictwo Inż. Środow. 2007, 42, 41.
• [34] R. Gołdyn, S. Podsiadłowski, R. Dondajewska, A. Kozak, Ecohydrol. Hydrobiol. 2014, 14, nr 1, 68.
• [35] T. P. Murphy, K. G. Hall, T. G. Northcote, Lake Reservoir Manage. 1988, 4, 51.
• [36] D. Jančula, B. Maršálek, Chem. Ecol. 2012, 28, nr 6, 535.
• [37] B. M. Spears, E. B. Mackay, S. Yasseri, I. D. M. Gunn, K. E. Waters, C. Andrews, S. Cole, M. De Ville, A. Kelly, S. Meis, A. L. Moore, G. K. Nürnberg, F. van Oosterhout, J. Pitt, G. Madgwick, H. J. Woods, M. Lürling, Water Res. 2016, 97, 111.
• [38] M. Dittrich, O. Gabriel, C. Rutzen, R. Koschel, Sci. Total Environ. 2011, 409, nr 8, 1504.
• [39] M. Guhrén, C. Bigler, I. Renberg, J. Paleolimnol. 2007, 37, nr 2, 247.
• [40] P. Wesołowski, A. Brysiewicz, J. Water Land Dev. 2015, 25, nr 1, 31.
• [41] D. Jaeger, Hydrobiologia 1994, 275, nr 1, 433.
• [42] A. Kozak, R. Gołdyn, Pol. J. Environ. Stud. 2014, 23, nr 4, 1201.
• [43] A. K. Immers, E. S. Bakker, E. Van Donk, G. N. J. Ter Heerdt, J. J. M. Geurts, S. A. J. Declerck, Ecol. Eng. 2015, 83, 78.
• [44] J. Lewandowski, I. Schauser, M. Hupfer, Water Res. 2003, 37, nr 13, 3194.
• [45] D. Özkundakci, D. P. Hamilton, P. Scholes, Ecol. Eng. 2010, 36, nr 4, 396.
• [46] S. Meis, B. M. Spears, S. C. Maberly, M. B. O’Malley, R. G. Perkins, J. Environ. Manage. 2012, 93, nr 1, 185.
• [47] M. Hupfer, J. Lewandowski, Hydrobiology 2008, 93, nr 4-5, 415.
• [48] H. Borg, J. Ek, K. Holm, Water Air Soil Pollut. 2001, 130, 1757.
• [49] M. Perrow, A. Davy, Handbook of ecological restoration, t. 1, 2, Cambridge University Press, Cambridge, UK, 2002.
• [50] S. Reedyk, E. E. Prepas, P. A. Chambers, Freshwater Biol. 2001, 46, 1075.
• [51] D. Ziółkowska, A. Shyichuk, M. Cichurska, Przem. Chem. 2013, 92, nr 11, 2076.
• [52] J. Maćkiewicz, Flokulacja w procesach koagulacji i filtracji wód, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1987.
• [53] M. Łopata, H. Gawrońska, Technol. Wody 2012, nr 4, 44.
• [54] K. Plichta, M. Gajewska, Inż. Morska Geotech. 2009, nr 1, 8.
• [55] J. Dąbrowska, Acta Sci. Pol., Formatio Circumiectus 2008, 7, nr 1, 63.
• [56] T. Kowalski, Inż. Ochr. Środow. 1998, 1, nr 1, 26.
• [57] L. Dąbrowska, E. Sperczyńska, Przem. Chem. 2016, 95, nr 2, 27.
• [58] M. Robb, B. Greenop, Z. Goss, G. Douglas, J. Adeney, Hydrobiologia 2003, 494, 237.
• [59] T. S. Epe, K. Finsterle, S. Yasseri, Lake Reserve Manage. 2017, 33, 119.
• [60] F. Hagseresht, Summary of chemical toxicity and ecotoxicological properties of Phoslock, Report no PLT-06- 01, Phoslock Water Solutions Limited 2006, 1.
• [61] M. Łopata, H. Gawrońska, R. Brzozowska, Limnol. Review 2007, 7, nr 4, 247.
• [62] K. Reitzel, F. Ø. Andersen, S. Egemose, H. S. Jensen, Water Res. 2013, 47, nr 8, 2787.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018)