Seasonal variability of phytoplankton in the shallow waters of the southern Baltic Sea

Zaboroś, I.; Mioskowska, M.

doi:10.5604/01.3001.0012.3024

Powiadomienia systemowe

Sesja wygasła!
Sesja wygasła!
Sesja wygasła!

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Seasonal variability of phytoplankton in the shallow waters of the southern Baltic Sea

Autorzy

Zaboroś I. , Mioskowska M.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0012.3024

Warianty tytułu

Sezonowa zmienność fitoplanktonu w płytkich wodach południowego Bałtyku

Języki publikacji

Abstrakty

The Baltic Sea is characterized by a seasonal variation of phytoplankton structure. These organisms are particularly sensitive to changes in various environmental parameters. Cyclic, recurring annually fluctuation of species composition, abundance and biomass of phytoplankton is a consequence of these changes. Spatial and temporal variability of particular groups of phytoplankton is not the same in different areas of the Baltic Sea. The purpose of this work was to determine the spatial and temporal distribution of phytoplankton in three chosen areas of the coastal zone of the southern Baltic Sea (Ustka, Poddąbie and Rowy) in the period of November 2014 - September 2016. Mean values of abundance and biomass of phytoplankton for the surveyed areas were typical for this type of coastal waters. In each of the surveyed areas the same dominat species in terms of the abundance and biomass were observed. A growth of diatoms was recorded only in the area of Ustka, which could have been caused by the inflow of river waters. Seasonal surveys of phytoplankton indicated that in the case of the studies regarding this parameter – taxonomic composition, abundance and biomass in the same surveyed area were similar at the three research stations (e.g. 75-80%), depending on the season of the year. On this basis, it was concluded that, whether carrying out the monitoring of phytoplankton or planned investments, the sample collection frequency had a greater significance than the number of research stations.

W Morzu Bałtyckim obserwuje się sezonowe zmiany struktury fitoplanktonu. Organizmy te są szczególnie wrażliwe na zmiany różnych parametrów środowiska. Konsekwencją tych zmian jest cykliczna, powtarzająca się co roku, fluktuacja składu gatunkowego, liczebności oraz biomasy fitoplanktonu. Przestrzenna i czasowa zmienność poszczególnych grup fitoplanktonu nie jest taka sama w różnych rejonach Bałtyku. Celem pracy było określenie struktury czasowo-przestrzennej występowania fitoplanktonu w trzech wybranych rejonach strefy przybrzeżnej południowego Bałtyku (Ustka, Poddąbie, Rowy) w latach listopad 2014 – wrzesień 2016. Średnie wartości liczebności i biomasy fitoplanktonu dla badanych rejonów były typowe dla tego rodzaju wód przybrzeżnych. W każdych z trzech badanych rejonów można zaobserwować te same dominanty w liczebności i biomasie. Jedynie w rejonie Ustka odnotowano wzrost okrzemek, co może być spowodowane napływem wód rzecznych. Sezonowe badania fitoplanktonu wykazały, że w przypadku badań tego parametru skład, liczebność i biomasa z tego samego rejonu badanego na trzech stacjach badawczych w zależności od pory roku jest podobna (np. w 75-80%). Na tej podstawie stwierdzono, iż wykonując badania monitoringowe fitoplanktonu czy pod planowane inwestycje większe znaczenie ma częstotliwość pobieranych próbek niż liczba stacji badawczych.

Słowa kluczowe

phytoplankton seasonal variability shallow water zone of the southern coast of the Baltic Sea

fitoplankton zmienność sezonowa strefa płytkowodna południowego wybrzeża Morza Bałtyckiego

Wydawca

Instytut Morski w Gdańsku

Czasopismo

Biuletyn Instytutu Morskiego w Gdańsku

Rocznik

2018

Tom

Vol. 33, No. 1

Strony

6--14

Opis fizyczny

Bibliogr. 51 poz., rys.

Twórcy

autor

Zaboroś I.

Maritime Institute in Gdańsk, Poland

autor

Mioskowska M.

Maritime Institute in Gdańsk, Poland

Bibliografia

1. Ameryk A., Gromisz S. i in., (2012). Gdańsk Basin (Site 22). [in:] O’Brien T.D., Li W. i in.(Eds). ICES Phytoplankton and Microbial Plankton Status Report 2009/2010. ICESCooperative Research Report No. 313: 48–49.
2. Andrulewicz E., Szymelfening M., Urbański J., Węsławski J. M., (2008). Morze Bałtyckie– o tym warto wiedzieć. Wersja elektroniczna książki, Gdynia.
3. Dobrzyński S., (1998). Współczesny rozwój brzegu morskiego w świetle badań litologicznych (na odcinku Jarosławiec – Czołpino), W S P w Słupsku, Słupsk.
4. Edler L., (1979). Recommendations for marine biological studies in the Baltic Sea.Phytoplankton and chlorophyll. Baltic Mar. Biol. Pub. 5: 1-38.
5. Fleming V., Kaitala S., (2006). Phytoplankton spring bloom intensity index for theBaltic Sea estimated for the years 1992 to 2004. Hydrobiologia 554: 57–65.
6. Gasiūnaitė Z.R., Cardoso A.C., Heiskanen A.-S., Henriksen P., Kauppila P., Olenina I.,Pilkaitytė R., Purina I., Razinkovas A., Sagert S., Schubert H., Wasmund N., (2005).Seasonality of coastal phytoplankton in the Baltic Sea: Influence of salinity and eutrophication. Estuarine, Coastal and Shelf Science 65: 239–252.
7. Hajdu S., Höglander H., Larsson U., (2007). Phytoplankton vertical distributions andcomposition in Baltic Sea cyanobacterial blooms. Harmful Algae 6: 189–205.
8. Hällfors G., (2004). Checklist of Baltic Sea Phytoplankton Species. Baltic SeaEnvironment Proceedings no. 95, 208.
9. Hansen P.J., Fenchel T., (2006). The bloom-forming ciliate Mesodinium rubrum harbours a single permanent endosymbiont, Marine Biology Research 2:3, 169–177.
10. HELCOM (2017). Manual for Marine Monitoring in the COMBINE Programme ofHELCOM, Annex C-6: Guidelines concerning phytoplankton species composition,abundance and biomass. 1-17.
11. Heiskanen A.S., (1998). Factors governing sedimentation and pelagic nutrient cycles inthe northern Baltic Sea. Monographs of the Boreal Environmental Research 8: 1-80.
12. Johansson M., Gorokohova E. et al., (2004). Annual variability in ciliate communitystructure, potential prey and predators in the open northern Baltic Sea proper. Journalof Plankton Research 26(1), 67–80.
13. Klais R., (2012). Phytoplankton trends in the Baltic Sea. University of Tartu Press No 585.ISBN 978-9949-32-190-2 (pdf), 51 pp.
14. Klais R., Tamminen T., Kremp A., Spilling K., Olli K., (2011). Decadal-Scale Changes ofDinoflagellates and Diatoms in the Anomalous. Baltic Sea Spring Bloom. PLoS ONE6(6): e21567.
15. Klais R., Norros V., Lehtinen S., Tamminen T., Olli K., (2017). Community assembly anddrivers of phytoplankton functional structure. Functional Ecology 31: 760–767.
16. Klais R., Tamminen T., Kremp A., Spilling K., An B.W., Hajdu S., Olli K., (2013). Springphytoplankton communities shaped by interannual weather variability and dispersallimitation: Mechanisms of climate change effects on key coastal primary producers.Limnol. Oceanogr. 58: 753-762.
17. Kobos J., Bełdowska M., (2016). Rtęć w fitoplanktonie Zatoki Puckiej. [w:] red.Falkowska L. Monografia Rtęć w środowisku. Identyfikacja zagrożeń dla życiaczłowieka. Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Str. 83-90.
18. Kordala I., (2016). Oznaczenie składu gatunkowego, liczebności oraz biomasy strukturfitoplanktonu, w oparciu o aktualną metodykę HELCOM COMBINE w 82 próbachdostarczonych przez Zamawiającego- Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej- PIBw Gdyni. Wydawnictwa Wewnętrzne Instytutu Morskiego w GdańskuNr WW 7019.
19. Kownacka J., (2017). Załącznik 12. Do sprawozdania z Etapu I „Testowanie i wyznaczeniewartości granicznej dla basenu gdańskiego oraz wykonanie oceny stanu dla wód morskich (tzw. threshold value) dla wskaźnika diatoms/dinoflagellates index przyjętegoprzez helcom w celu wykorzystania w opracowaniu aktualizacji wstępnej oceny stanuśrodowiska wód morskich”, Morski Instytut Rybacki – Państwowy Instytut Badawczy.
20. Kraśniewski W., Łysiak-Pastuszak E., (2011). Fitoplankton, Chlorofil-a. [w]: BałtykPołudniowy. Charakterystyka wybranych elementów środowiska w 2011 roku.Wydawnictwo IMGW. ISBN 978-83-61102-73-1.
21. Kraśniewski W., Łysiak-Pastuszak E., Koszuta V., (2013). Fitoplankton, Chlorofil-a. [w]:Bałtyk Południowy. Charakterystyka wybranych elementów środowiska w 2012 roku.Wydawnictwo IMGW. ISBN 978-83-61102-90-8.
22. Kraśniewski W., Łysiak-Pastuszak E., Piątkowska Z., (2005). Fitoplankton, Chlorofil-a.[w]: Bałtyk Południowy. Charakterystyka wybranych elementów środowiska w 2004roku. Wydawnictwo IMGW. ISBN 978-83-61102-23-6.
23. Kraśniewski W., Łysiak-Pastuszak E., Piątkowska Z., (2006). Fitoplankton, Chlorofil-a.[w]: Bałtyk Południowy. Charakterystyka wybranych elementów środowiska w 2005roku. Wydawnictwo IMGW. ISBN 978-83-61102-30-4.
24. Kraśniewski W., Łysiak-Pastuszak E., Piątkowska Z., (2007). Fitoplankton, Chlorofil-a.[w]: Bałtyk Południowy. Charakterystyka wybranych elementów środowiska w 2006roku. Wydawnictwo IMGW. ISBN 978-83-61102-38-0.
25. Kraśniewski W., Łysiak-Pastuszak E., Piątkowska Z., (2008). Fitoplankton, Chlorofil-a.[w]: Bałtyk Południowy. Charakterystyka wybranych elementów środowiska w 2007roku. Wydawnictwo IMGW. ISBN 978-83-61102-47-2.
26. Kruk-Dowgiałło L., Michałek-Pogorzelska M., Dubiński M., (2010). Fitoplankton [w:]Przewodniki metodyczne do badań terenowych i analiz laboratoryjnych elementówbiologicznych wód przejściowych i przybrzeżnych. Biblioteka Monitoringu ŚrodowiskaISBN 978-83-61227-36-6; 5-32.
27. Krzymiński W. (red.), Burakowska B., Danowska B., Kamińska M., Łysiak-Pastuszak E.,Neves S., Olszewska A., Śliwińska A., Woroń J., Zalewska T., Osowiecki A., Błeńska M.,Michałek M., Brzeska P., Bubak I., Kalinowski M., Burchacz M., Piotrowicz J., Psuty I.,Margoński P., Szlinder-Richert J., Usydus Z., Szymanek L., Luzeńczyk A., Pachur M., LejkA., Celmer Z., Meissner W., Chodkiewicz T., Bzoma S., Brewka B., Woźniak B., DrgasN., (2014). Wstępna ocena stanu środowiska wód morskich polskiej strefy MorzaBałtyckiego – raport do Komisji Europejskiej, Ocenę przygotowano na podstawieopracowań wykonanych na zlecenie GIOŚ, finansowanych przez Narodowy FunduszOchrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
28. Łysiak-Pastuszak E., (2011). Fitoplankton, Chlorofil-a. [w]: Bałtyk Południowy.Charakterystyka wybranych elementów środowiska w 2010 roku. WydawnictwoIMGW. ISBN 978-83-61102-71-7.
29. Łysiak-Pastuszak E., Kraśniewski W., (2009). Fitoplankton, Chlorofil-a. [w]: BałtykPołudniowy. Charakterystyka wybranych elementów środowiska w 2008 roku.Wydawnictwo IMGW. ISBN 978-83-61102-48-9.
30. Łysiak-Pastuszak E., Kraśniewski W., (2010). Fitoplankton, Chlorofil-a. [w]: BałtykPołudniowy. Charakterystyka wybranych elementów środowiska w 2009 roku.Wydawnictwo IMGW. ISBN 978-83-61102-61-8.
31. Łysiak-Pastuszak E., Zalewska T., (2013). Ocena stanu środowiska morskiego polskiejstrefy ekonomicznej Bałtyku na podstawie danych monitoringowych z roku 2012 natle dziesięciolecia 2012-2011. Biblioteka Monitoringu Środowiska Warszawa. ISBN978-83-61227-17-5, pp. 99.
32. Ojaveer H., Jaanus A., MacKenzie B.R., Martin G., Olenin S., Radziejewska T, TeleshI, Zettler M.L., Zaiko A., (2010). Status of Biodiversity in the Baltic Sea. PlosOne;September 2010 .Vol. 5.: 9.
33. Olenina I., Hajdu S., Andersson A., Edler L., Wasmund N., Busch S., Göbel J., GromiszS., Huseby S., Huttunen M., Jaanus A., Kokkonen P., Ledaine I., Niemkiewicz E., (2006).Biovolumes and size-classes of phytoplankton in the Baltic Sea. Baltic Sea EnvironmentProceedings (Helsinki Commission, Helsinki) 106: 1-144.
34. Pastuszak M., Zalewski M., Wodzinowski T., Pawlikowski K., (20160. Eutrofizacja wMorzu Bałtyckim – konieczność holistycznego podejścia do problemu [w:] I. Psuty(red.) 95-lecie Morskiego Instytutu Rybackiego. Tom II - Stan środowiska południowegoBałtyku, Morski Instytut Rybacki – Państwowy Instytut Badawczy, Gdynia, 2016, 1-100.
35. Rudowski S., Wróblewski R., (2012). Potrzeba wzbogacenia toponomastyki brzegu idna na przykładzie Zatoki Usteckiej. Geologia i geomorfologia nr 9, Słupsk, 57–59.
36. Rychter K., Pączkowska M., (2012). Ciliate Mesodinium rubrum in the coastal zone ofthe southern Baltic Sea (central Pomerania). Baltic Coastal Zone – Journal of Ecologyand Protection of the Coastline, 16: 97-102.
37. Smayda, T.J., (1997). Harmful phytoplankton blooms: their ecophysiology and generalrelevance to phytoplankton blooms in the sea. Limnol. Oceanogr. 42, 1137–1153.
38. Sumann R., Hammer A., Görst S. Schubert H., (2005). Winter and spring phytoplanktoncomposition and production in a shallow eutrophic Baltic lagoon. Estuarine, Coastaland Shelf Science 62: 169–181.
39. Suikkanen S., Kaartokallio H., Hällf ors S., Huttunen M., Laamanen M., (2010). Life cyclestrategies of bloom-forming, f ilamentous cyanobacteria in the Baltic Sea. Deep-SeaResearch II 57: 199–209.
40. Tilman D., Kiesling R., Stener R., Kihlman S.S., Jonson F.A., (1986). Green, bluegreen anddiatom algae: diferences in competitive ability for phoshorus, silicon and nitrogen,Arch. Hydrobiol. 106: 473–485.
41. Wasmund N., Nausch G., Matthäus W., (1998). Phytoplankton spring blooms in thesouthern Baltic Sea - spatio-temporal development and long-term trends. J. PlanktonResearch 20: 1099-1117.
42. Wasmund N., Uhling S., (2003). Phytoplankton trends in the Baltic Sea. ICES Journal ofMarine Science, 60: 177-186.
43. Wasmund N., Tuimala J., Suikkanen S., Vandepitte L., Kraberg A., (2011). Long-termtrends in phytoplankton composition in the western and central Baltic Sea. J. Mar. Syst.87, 145-159.
44. Wasmund N., (2017). The Diatom/Dinoflagellate Index as an Indicator of EcosystemChanges in the Baltic Sea. 2. Historical Data for Use in Determination of GoodEnvironmental Status. Frontiers in Marine Science 4: 153.
45. Wasmund N., Busch S., Göbel J., Gromisz S., Höglander H., Jaanus A., Johansen M.,Jurgensone I., Karlsson C., Kownacka J., Kraśniewski W., Lehtinen S., Olenina I., v. WeberM., (2015). Cyanobacteria biomass. HELCOM Baltic Sea Environment Fact Sheet 2015,Publikacjaq 288, sierpień 2017 r. http://helcom.fi/baltic-sea-trends/environment-factsheets/eutrophication/cyanobacteria-biomass/.
46. Wasmund N., Nausch G. (2012): Eastern Gotland Basin (Site 23); Borbholm Sea (Site24); Arkona Sea (Site 25); Meclenburg Bight (Site 26). [in:] O’Brien T.D., Li W. i in.(Eds). ICES Phytoplankton and Microbial Plankton Status Report 2009/2010. ICESCooperative Research Report No. 313, 50–63.
47. Witek B., (2010). Krótkookresowe fluktuacje fitoplanktonu w przybrzeżnej strefieZatoki Gdańskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, ISBN 978-83-7326-669-8,108.
48. Witek B., Pliński M., (2005). The occurrence of dinoflagellates in the phytoplanktonof the Gulf of Gdańsk coastal zone in 1994-1997. Oceanological and HydrobiologicalStudies 34(2): 6370.
49. Zaboroś I., Mioskowska M., (2017). Oznaczenie składu gatunkowego, liczebności orazbiomasy struktur fitoplanktonu, w oparciu o aktualną metodykę HELCOM COMBINE w 83 próbach dostarczonych przez Zamawiającego - Instytut Meteorologii i GospodarkiWodnej - PIB w Gdyni Wydawnictwa Wewnętrzne Instytutu Morskiego w Gdańsku NrWW 7083.
50. Zaboroś I., Mioskowska M., (2018). Oznaczenie składu gatunkowego, liczebności orazbiomasy struktur fitoplanktonu, w oparciu o aktualną metodykę HELCOM COMBINE w 82 próbach dostarczonych przez Zamawiającego - Instytut Meteorologii i GospodarkiWodnej - PIB w Gdyni. Wydawnictwa Wewnętrzne Instytutu Morskiego w Gdańsku NrWW 7182.
51. Źródła internetowe: www.marinespecies.org (World Register of Marine Species,WoRMS).

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-eb3a6f8b-7c7a-489b-9061-0a1a1a15bc59