Kopalnie złota na Wielisławce (Pogórze Kaczawskie)

• Autorzy: Maciejak K. , Kowalski A. , Maciejak M.

Identyfikatory

DOI

10.5277/hm170403

Warianty tytułu

EN

Goldmines of the Wielisławka Hill (Kaczawa Upland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Autorzy przedstawiają opis górnictwa złota w rejonie masywu ryolitowego Wielisławki na Pogórzu Kaczawskim, na podstawie wyników kwerendy kartograficznej i bibliograficznej, analiz numerycznych modeli terenu LiDAR, a także prac terenowych. Niniejszy materiał wzbogacają m.in. dwie unikalne mapy, które należą do najcenniejszych dzieł kartografii górniczej na terenie Polski. Powstały one około 1556 r. jako materiał pomocniczy dla rozpatrzenia konfliktu, do jakiego doszło pomiędzy właścicielami ziemskimi a górnikami z kopalni złota na Wielisławce.

EN

This paper presents the history of the gold mining activity within the Wielisławka Hill in the Kaczawskie Foothills. The results are based on a cartographic study of bibliographical research, LIDAR DTM analysis and field work. The article contains e.g. two unique maps from the collection of the State Archive in Prague which belong to the most relevant works of the cartography of mining in Poland. They have been drawn in or around 1556 as a supplementary material for the settlement of a dispute between land owners and miners from the Wielisławka gold mine. The article demonstrates that the gold mining in the Wielisławka massif had taken place on a much larger scale than hitherto expected. The mining operation has left relics in the form of sink hole fields, heaps, adits and underground galleries entering the massif of the hill by the Kaczawa river. The Wielisławka massif is nowadays a valuable destination for geotourism.

Słowa kluczowe

PL

historia górnictwa; złoto; srebro; Wielisławka; Sudety

EN

mining history; gold; silver; Wielisławka; Sudetes

• Wydawca: Stowarzyszenie Naukowo-Edukacyjne Terra Minera
• Czasopismo: Hereditas Minariorum
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 4
• Strony: 45--63
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys., fot.

Twórcy

autor

Maciejak K.

• Badacz historii górnictwa

autor

Kowalski A.

• Uniwersytet Wrocławski, Instytut Nauk Geologicznych

autor

Maciejak M.

• Badacz historii górnictwa

Bibliografia

• CHOROWSKA M., DUDZIAK T., JAWORSKI K., KWAŚNIEWSKI A., 2009. Zamki i dwory obronne w Sudetach, tom II, Księstwo Jaworskie. Inst. Archeol. Uniw. Wr. Wrocław: 230–234.
• DZIEKOŃSKI T., 1972. Wydobywanie i metalurgia kruszców na Dolnym Śląsku od XIII do XX wieku. Wrocław: 370–371.
• GREINER P., 1997. Kartografia górnicza na Dolnym Śląsku od XVI do pierwszej połowy XIX wieku. Wyd. UWr, CBŚiB. Wrocław: 127.
• LÜTKE NN., LUDWIG NN, 1838. Geognostische Bemerkungen über die Gegend von Görrisseiffen Lähn, Schönau und Bolkenhain, am nördlichen Abfall des Riesengebirges. Archiv für Mineralogie etc., 11, 2: 251–283.
• KOWALSKI A., 2017. Nieznane formy osuwiskowe w przełomowej dolinie Kaczawy między Sędziszową a Nowym Kościołem (Pogórze Kaczawskie, Sudety Zachodnie). [W:] Naturalne i antropogeniczne uwarunkowania rozwoju rzeźby – XI Zjazd Geomorfologów Polskich. Warszawa, 13–15.09.2017 r. Materiały konferencyjne: 77.
• MACIEJAK K., 2011. Górnictwo złota w Górach Kaczawskich i na ich przedpolu. Gold in Poland, AM Monograph, 2. Warszawa: 243–294.
• MACIEJAK K., MACIEJAK K. 2006. Na tropach dawnego górnictwa Gór i Pogórza Kaczawskiego. Studio Edukacji i Aktywnego Wypoczynku Goldcentrum. Złotoryja.
• MIKULSKI S.Z. 2007. The late Variscan gold mineralization in the Kaczawa Mountains, Western Sudetes. Polish Geol. Instit. Spec. Papers, 22: 162.
• MIKULSKI S. Z., SPECZIK S. 2010. Założenia dla nowych projektów wierceń poszukiwawczo-badawczych rud metali w Polsce. Biul. PIG, 439: 333–338.
• MIKULSKI S.Z., WILLIAMS I.S., 2014. Zircon U-Pb dating of igneous rocks from the Radzimowice and Wielisław Złotoryjski auriferous polymetallic deposits, Sudetes, SW Poland. Ann. Soc. Geol. Pol., 84, 3: 213–233.
• Národní archiv Praha, Staré montannum, nn 5–288/3.
• RUCHNIEWICZ M. , WISZEWSKI P., 2015. Życie w dolinach. Dzieje Świerzawy i okolic. Historia obok. Studia z dziejów lokalnych, 1. Wydawnictwo eBooki.com.pl. Wrocław: 121–167.
• STEINBECK A. 1857. Geschichte des schlesischen Bergbaus seiner Verfassung, seines Betriebes. Band I und II. Breslau: 28–29.
• WUTKE K., 1900. Schlesiens Bergbau und Hüttenwesen. Urkunden und Akten (1136–1528). Codex Diplomaticus Silesiae. Namens des Vereins für Geschichte und Alterthum Schlesiens, 20, 162: 67.
• WUTKE K., 1901. Schlesiens Bergbau und Hüttenwesen. Urkunden und Akten (1529–1740). Codex Diplomaticus Silesiae. Namens des Vereins für Geschichte und Alterthum Schlesiens, 21, 642: 115, 964: 248.
• ZIMMERMANN, E., KÜHN, B., 1908–1915. Geologische Karte von Preußen Und Benachbarten deutschen Ländern. Blatt Schönau. Preußischen Geologischen Landesalstalt, Liefferung 292. Berlin.
• ZIVIER E., 1900. Akten und Urkunden zur Geschichte des Schlesischen Bergwesens, Kattowitz: 38–50, 77, 449, 461.
• ZÖLLER A., 1923. Das Goldbergwerke am Willenberg bei Röversdorf unweit Goldberg in Niederschlesien. Arch. PIG. Warszawa.
• ZÖLLER A., 1936. Die Putzenzech am Willenberg. Ein altes Goldbergwerk bei Röversdorf unweit Schönaus in Niederschlesien. Zeitschr. für praktische Geologie, 44: 109–112.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).