Stan wiedzy mieszkańców wsi na temat znaczenia zadrzewień śródpolnych na przykładzie gminy Lubaczów

• Autorzy: Dudek T. , Polak A.

Warianty tytułu

EN

Awareness of rural populations regarding the importance of mid-field woodlots, an example of the Lubaczów municipality

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań było sprawdzenie wiedzy mieszkańców wsi na temat roli zadrzewień śródpolnych w kształtowaniu rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Badania ankietowe przeprowadzono na przypadkowo wybranej grupie mieszkańców wsi w gminie Lubaczów. Zdecydowana większość (50% badanych) wyraża opinię, że obecność zadrzewień powoduje wzrost plonów z wyłączeniem pasa bezpośrednio przylegającego do nich. Blisko połowa ankietowanych (47%) jest przekonana o pozytywnym oddziaływaniu tych wysp środowiskowych na mikroklimat rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Najczęściej dostrzeganymi funkcjami ochronnymi zadrzewień śródpolnych są: obniżanie prędkości wiatru (wskazana przez 40% badanych), wzrost różnorodności biologicznej (30%) oraz ochrona gleb terenów przyległych (30%). Uwagę zwraca bardzo wysoki odsetek badanych (34%), którzy nie potrafią wskazać funkcji, jaką pełnią te zbiorowiska roślinne. Głównym źródłem wiedzy o zadrzewieniach śródpolnych wskazanym przez ankietowanych (39%) są własne obserwacje i doświadczenia. W pracy wykazano istotny statystycznie związek między występowaniem zadrzewień w danej okolicy a wiedzą jej mieszkańców na temat roli tej roślinności w kształtowaniu rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Na ogół mieszkańcy terenów obfitujących w zadrzewienia wykazywali się większą wiedzą. Da się natomiast zauważyć stosunkowo mały wpływ edukacji na stan tej wiedzy. Jeżeli wiedza mieszkańców wsi na temat pozytywnego oddziaływania zadrzewień śródpolnych na rolniczą przestrzeń produkcyjną nie będzie większa, to nadal, zamiast utrzymywać istniejące wyspy środowiskowe i zakładać nowe, rolnicy będą raczej skłonni do ich likwidowania w celu usprawnienia prac agrotechnicznych i zwiększenia areału upraw.

EN

The study was designed to assess the knowledge of rural populations related to the importance of mid-field woodlots for the properties of farming lands. A survey was conducted among randomly selected group of rural residents of the Lubaczów Municipality. A significant majority, i.e. over half of the respondents, believe that presence of woodlots leads to increase in crop yield, except in the area adjoining the woodlots. Likewise, nearly half of the respondents (47%) are convinced woodlots favourably affect the microclimate of farming lands. The most commonly recognized protective functions of woodlots include: decrease in wind speed (indicated by 40% of the subjects), increase in biodiversity (30%) and protection of soils in adjoining areas (30%). Notably, the findings show a very high percentage (34%) of those who are unable to name the role of woodlots. The main sources of knowledge related to woodlots reported by the respondents (39%) include their own observations and experience. The study shows a statistically significant relation between the presence of woodlots in an area and the relevant population’s awareness of their role for the properties of the farm land. Generally, those living in areas with numerous woodlots presented with better knowledge. On the other hand, education seems to have little impact on the state of knowledge. If the awareness of the positive effects of woodlots among rural populations is not higher, then rather than sustain the existing and establish new clusters of vegetation farmers will be more inclined to eliminate them in order to facilitate agrotechnical works and increase the area designated for crops cultivation.

Słowa kluczowe

PL

funkcje zadrzewień; krajobraz mozaikowy; rolnictwo ekologiczne; zadrzewienia śródpolne

EN

ecological farming; mid-field woodlots; mosaic landscape; woodlots functions

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2016
• Tom: T. 16, z. 3
• Strony: 35--46
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., rys.

Twórcy

autor

Dudek T.

• Katedra Agroekologii, Wydział Biologiczno-Rolniczy, Uniwersytet Rzeszowski, ul. Ćwiklińskiej 1, 35-601 Rzeszów

autor

Polak A.

• Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Biologiczno-Rolniczy, Katedra Agroekologii

Bibliografia

• BANASZAK J., RATYŃSKA H. 1992. Zadrzewienia śródpolne ostojami życia i miejscami badań ekologicznych [Mid-field woodlots – life refuges and places of ecological research]. Chrońmy Przyrodę Ojczystą. Nr 6 s. 87–92.
• BUDZYŃSKI W. 2002. Zadrzewienia, ich rola dla środowiska przyrodniczego i metody wprowadzania [Woodlots, their role for the natural environment and input methods]. Biblioteczka Leśniczego. Nr 166 s. 1–15.
• CLEUGH H.A. 1998. Effects of windbreaks on airflow, microclimates and crop yields. Agroforestry Systems. No 41 s. 55–84.
• DĄBROWSKA-PROT E. 1987. Rola zadrzewień śródpolnych w krajobrazie rolniczym [The role of woodlots in agricultural landscape]. Wiadomości Ekologiczne. T. XXXIII. Nr 1 s. 47–59.
• FORMAN R.T.T., GALLI A.E., LECK CH.F. 1976. Forest size and avian diversity in New Jersey woodlots with some land use implications. Oecologia. No 26 s. 1–8.
• JANKOWSKA-HUFLEJT H. 2007. Rolno-środowiskowe znaczenie trwałych użytków zielonych [Agricultural and environmental role of the permanent grasslands]. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 1 s. 23–34.
• JERMACZEK D., ORZECHOWSKI R. 2009. Zimowanie ptaków w zadrzewieniach śródpolnych w Łagowskim Parku Krajobrazowym i otulinie (woj. lubuskie) w sezonie 2007–2008 [Wintering of birds in midfield tree stretches in Łagowski Landscape Park and its buffer zone (Lubuskie Province) In the season 2007–2008]. Przegląd Przyrodniczy. T. 20. Nr 1–2 s. 83–91.
• JONCZAK J. 2010. Wpływ zadrzewień pasowych topoli na plonowanie zbóż oraz gospodarkę wodną i zasoby składników pokarmowych w glebie [Influence of poplar shelterbelts on grain crops yielding, soil water storage and nutrients content in soil]. Roczniki Gleboznawcze. T. 61. Nr 2 s. 37–44.
• KARG J., BAŁAZY S. 2011. Zadrzewienia śródpolne. W: Rośliny do zadań specjalnych [Mid-field woodlots. In: Plants for special tasks]. Red. E. Drozdek. Sulechów-Kalsk. Sulechów. Ofic. Wydaw. PWSZ s. 399–422.
• KĘDZIORA A., KUJAWA K., GOŁDYN H., KARG J., BERNACKI Z., KUJAWA A., BAŁAZY S., OLESZCZUK M., RYBACKI M., ARCZYŃSKA-CHUDY E., TKACZUK C., ŁĘCKI R., SZYSZKIEWICZ-GOLIS M., PIŃSKWAR P., SOBCZYK D., ANDRUSIAK J. 2012. Impact of land-use and climate on biodiversity in an agricultural landscape. W: Biodiversity enrichment in a diverse world. Red. G.A. Lameed. In-Tech s. 281–336.
• KORELESKI K. 2006. Wstępna ocena wpływu lasów i zadrzewień na wartość gruntów ornych [Preliminary assessment of forests and tree-plantings influence on the arable lands value]. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. Nr 2/1 s. 5–14.
• KUSZEWSKA K., FENYK M.A. 2010. Różnorodność biologiczna w krajobrazie rolniczym [Biological diversity of agricultural landscapes]. Acta Scientiarum Polonorum, Administratio Locorum. Nr 9(1) s. 57–68.
• LE FÉON V., BUREL F., CHIFFLET R., HENRY M., RICROCH A., VAISSIÈRE B.E., BAUDRY J. 2013. Solitary bee abundance and species richness in dynamic agricultural landscapes. Agriculture, Ecosystems and Environment. No. 166 s. 94–101. DOI:10.1016/j.agee.2011.06.020
• MIODUSZEWSKI M. 2014. Small (natural) water retention in rural areas. Journal of Water and Land Development. No. 20 s. 19–29.
• RATAJCZYK N., WOLAŃSKA-KAMIŃSKA A. 2015. Ochrona różnorodności biologicznej obszarów wiejskich w świetle zapisów gminnych programów ochrony środowiska [Biodiversity conservation in rural areas in view of the commune programmes of environmental protection]. WodaŚrodowisko- Obszary Wiejskie. T. 15. Z. 3 (51) s. 113–125.
• SADOWIEC K.J., GAWROŃSKI S.W. 2013. Przydatność wybranych gatunków lip (Tilia sp.) do fitoremediacji powietrza z zanieczyszczeń pyłowych [The usefulness of selected linden species (Tilia sp.) for phytoremediation of airborne particulate matter]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 13. Z. 3 (43) s. 131–148.
• STANIAK M. 2009. Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich w aspekcie środowiskowym [Sustainable development of rural areas in environmental aspect]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 9. Z. 3 (27) s. 187–194.
• SYMONIDES E. 2010. Znaczenie powiązań ekologicznych w krajobrazie rolniczym [The role of ecological interactions in the agricultural landscape]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 10. Z. 4 (32) s. 249–263.
• TSCHARNTKE T., CLOUGH Y., WANGER T. C., JACKSON L., MOTZKE I., PERFECTO I., VANDERMEER J., WHITBREAD A. 2012. Global food security, biodiversity conservation and the future of agricultural intensifi cation. Biological Conservation. Vol. 151. No 1 s. 53–59. [Dostęp 31.03.2016]. Dostępny w Internecie: http://site.xavier.edu/Blairb/sustainable-agriculture-2/7---agriculture-andbiodive/tscharntke_biodiv-agricultu.pdf
• TSCHARNTKE T., KLEIN A. M., KRUESS A., STEFFAN-DEWENTER I., THIES C. 2005. Landscape perspectives on agricultural intensifi cation and biodiversity – ecosystem service management. Ecology Letters. No. 8 s. 857–874. [Dostęp 31.03.2016]. Dostępny w Internecie: http://asignatura.us.es/marural/Tscharntke,%20et%20al%202005.pdf
• WOCH F. 2001. Optymalne parametry rozłogu gruntów gospodarstw rodzinnych dla wyżynnych terenów Polski [Optimum parameters of the plot size and distribution for private farm holdings in upland areas of Poland]. Rozprawa habilitacyjna. Pamiętnik Puławski. Z. 127 ss. 105. [Dostęp 31.03.2016]. Dostępny w Internecie: http://www.iung.pulawy.pl/images/pdf/habilitacje/Wochhab.pdf
• WOCH F., BOREK R. 2015. The role of management of the field-forest boundary in Poland’s process of agricultural restructuring. Papers on Global Change. No. 22 s. 83–100. DOI: 10.1515/igbp-2015-0017
• WUCZYŃSKI A. 2016. Farmland bird diversity in contrasting agricultural landscapes of southwestern Poland. Landscape and Urban Planning. No. 148 s. 108–119. DOI: 10.1016/j.landurbplan.2015. 11.010.
• WUCZYŃSKI A., DAJDOK Z., WIERZCHOLSKA S., KUJAWA K. 2014. Applying red lists to the evaluation of agricultural habitat: regular occurrence of threatened birds, vascular plants, and bryophytes in field margins of Poland. Biodiversity and Conservation. No. 23 s. 999–1017. DOI: 10.1007/s10531-014-0649-y