The idea of the garden - city in Polish urban planning thought at the beginning of the 20th century

• Autorzy: Tomczak Anna Aneta , Szoszkiewicz Julia

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0054.0123

Warianty tytułu

PL

Idea miasta ogrodu w polskiej myśli urbanistycznej na początku XX wieku

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The term "garden city" is a response to the uncontrolled development of 19th - century cities. It is an idea that combines urban conveniences with the advantages of rural life. In Polish urban planning at the beginning of the 20th century, it took the form of garden cities, green neighborhoods, or cities designed for recreation. Garden cities had a particular form, and their construction principles were clearly defined by the "planner - urbanist" Ebenezer Howard. Not all of these principles were applied in Polish solutions, and only some of them replicated British solutions, yet these cities were already called garden cities at the time of their creation. The degree of implementation of the original principles in Polish urban solutions was examined using selected examples implemented in the interwar period.

PL

Miasto ogród to odpowiedź na niekontrolowany rozwój miast XIX wieku. To idea łącząca udogodnienia cywilizacyjne z atutami życia na wsi. W polskiej urbanistyce na początku XX wieku przyjmowała formę miast lasów, zielonych osiedli czy miast służących rekreacji. Miasta ogrody miały szczególną formę, a zasady ich budowy zostały czytelnie sprecyzowane przez „planistę urbanistę” Ebenezera Howarda. Nie wszystkie z nich były jednak stosowane w rozwiązaniach polskich, a tylko w niektórych powielano rozwiązania brytyjskie. Mimo to miasta te już w momencie powstawania nazywano miastami ogrodami. Stopień implementacji pierwotnych zasad w polskich rozwiązaniach urbanistycznych zbadano na wybranych przykładach realizowanych w okresie międzywojennym.

Słowa kluczowe

EN

garden city; Howard Ebenezer; master plan; interwar period; Europe; Poland

PL

miasto ogród; Howard Ebenezer; plan zagospodarowania przestrzennego; okres międzywojenny; Europa; Polska

• Wydawca: BUILDER CORP Sp. z o.o.
• Czasopismo: Builder
• Rocznik: 2023
• Tom: R.27, nr 12
• Strony: 48--53
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Tomczak Anna Aneta

• Lodz University of Technology, Institute of Architecture and Urban Planning, Poland

• https://orcid.org/0000-0001-7436-5027

autor

Szoszkiewicz Julia

• Lodz University of Technology, Institute of Architecture and Urban Planning, Poland

• https://orcid.org/0009-0004-4831-1542

Bibliografia

• [1] Dobrzyński W., Istota i rozwój idei Howarda (miasto-ogród), Warszawa 1917, (20.09.2023), https://fbc.pionier.net.pl/details/nnv8TfX7.
• [2] Czyżewski A., Trzewia Lewiatana. Antropologiczna interpretacja utopii miasta-ogrodu, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001.
• [3] Howard E., Tomorrow: A Peaceful Path to Real Reform, London 1898.
• [4] Howard E., Garden Cities of Tomorrow, London 1902.
• [5] Czyżewski A., Trzewia Lewiatana. Miasta - ogrody i narodziny przedmieścia kulturalnego, Państwowe Muzeum Etnograficzne, Warszawa 2009.
• [6] Knight F., Howard E.: Inventor of the Garden City, 2023. DOI: 10.1093/oso/9780198790815.001.0001.
• [7] Pastor A., Canniffe E., Rosa-Jimenez C., Learning from Letchworth and Welwyn Garden City: Garden cities' policies for the development of existing settlements in the contemporary world. 2023, DOI: 10.1016/j.landusepol.2023.106759.
• [8] Ward S., The Garden City: past, present and future, Routledge 2005.
• [9] Hulicka A., Miasto ogród. Analiza możliwości wykorzystania walorów urbanistyczno-krajobrazowych w promocji miasta i budowaniu jego marki na przykładzie wybranych miast polskich, Kraków 2004.
• [10] Belij M., Dercan B., Filipović D., Gatarić D.: The origin and development of garden cities - an overview, Belgrad 2019, DOI: 10.5937/zrgfub1901033G.
• [11] Baranowska M., Miasta-ogrody, utopia a rzeczywistość, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica” 2007, t. 8, s. 15-38.
• [12] Barucka E., W szkatułach zieleni. Europejski ruch miast ogrodów 1903-1930, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2014.
• [13] Szczepańska M., Miasto Ogród jako przestrzeń zamieszkania, pracy i rekreacji - dawniej i dziś, Studia Periegetica, 6/2011, s. 77-89.

Uwagi

Artykuł umieszczony w części "Builder Science"

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).