Mikroelementy oraz pozostałości insektycydów chloroorganicznych w ziarnie starodawnych gatunków pszenicy pochodzących z gospodarstw ekologicznych

• Autorzy: Kolankowska Ewelina , Wojtkowiak Katarzyna , Stępień Arkadiusz , Choszcz Dariusz J. , Pietrzak-Fiećko Renata

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2024.1.4

Warianty tytułu

EN

Micronutrients and organochlorine pesticide residues in the grain of ancient wheat species from organic farms

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Materiał do badań stanowiły niewymłócone kłoski i ziarno wybranych genotypów form jarych pszenicy orkisz, płaskurki i samopszy oraz ziarno pszenicy zwyczajnej. Zboże pochodziło z gospodarstwa, które prowadzi uprawę roślin metodami ekologicznymi. W niewymłóconych kłoskach i w ziarnie starodawnych gatunków pszenic oraz w ziarnie pszenicy zwyczajnej wykazano obecność pozostałości insektycydów chloroorganicznych, takich jak γ-HCH, DDT i jego metabolitów DDE. Ziarno pszenicy zwyczajnej jako jedyne zawierało pozostałości DDD. Zawartość DDT w ziarnie każdego gatunku nie przekraczała norm zawartych w rozporządzeniu Komisji (WE). Spośród analizowanych gatunków pszenic ziarno płaskurki charakteryzowało się największą zawartością Cu, Zn i Mn oraz dość dużą zawartością Fe. Zawartość mikroelementów była silnie skorelowana z zawartością insektycydów chloroorganicznych (DDT, DDE i γ-HCH) w ziarnie pszenicy samopszy oraz γ-HCH w ziarnie płaskurki.

EN

The anal. covered unthreshed ears and grain of selected genotypes of spring forms of hulled wheat spelt, einkorn, emmer, and grain of common wheat, originating from a farm cultivating plants using org. methods. The content of micronutrients (Cu, Zn, Mn and Fe) and insecticidal organochlorine compds. (DDT and its metabolites and γ-BHC) were detd. Residues of organochlorine insecticides such as γ-BHC, DDT and its metabolites were found in the unthreshed ears and grain of ancient wheat species and common wheat grain. The content of DDT and its metabolites in the grain of each species did not exceed the standards developed by the Commission Regulation (EC). Emmer grain had the highest content of Cu, Zn and Mn and a relatively high content of Fe. The content of micronutrients was strongly correlated with the content of organochlorine insecticides (DDT, DDT metabolite and γ-HCH) in the grain of emmer and with γ-BHC in the grain of einkorn.

Słowa kluczowe

PL

masa tysiąca ziaren; tłuszcz; zanieczyszczenia; jakość ziarna

EN

mass of a thousand grains; fat; contaminants; grain quality

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2024
• Tom: T. 103, nr 1
• Strony: 79--85
• Opis fizyczny: Bibliogr. 49 poz., wykr.

Twórcy

autor

Kolankowska Ewelina

• Katedra Maszyn Roboczych i Metodologii Badań, Wydział Nauk Technicznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Oczapowskiego 11, 10-719 Olsztyn

• https://orcid.org/0000-0003-1333-1581

autor

Wojtkowiak Katarzyna

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

• https://orcid.org/0000-0001-5782-0171

autor

Stępień Arkadiusz

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

• https://orcid.org/0000-0002-1138-9715

autor

Choszcz Dariusz J.

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

• https://orcid.org/0000-0002-3119-9038

autor

Pietrzak-Fiećko Renata

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

• https://orcid.org/0000-0002-0754-0806

Bibliografia

• [1] T. Gomiero, Appl. Soil Ecol. 2018, 123, 714.
• [2] S. Padel, Sociol. Rural. 2001, 41, nr 1, 40.
• [3] K. Żuk-Gołaszewska, K. Majewska, J. Tyburski, J. Gołaszewski, J. Cereal Sci. 2018, 79, 501.
• [4] L. Hlisnikovský, M. Hejcman, E. Kunzová, L Menšík. Arch. Agron. Soil Sci. 2019, 65, nr 2, 152.
• [5] L. R. Șerban, A. Păucean, S. M. Man, M. S. Chiş, V. Mureşan, Processes 2021, 9, nr 11, 2008.
• [6] P. Konvalina, I. Capouchová, Z. Stehno, J. Moudry, J. Agrobiol. 2010, 27, nr 1, 9.
• [7] P. Konvalina, Z. Stehno, I. Capouchová, E. Zechner, S. Berger, H. Grausgruber, J. Moudrý, Euphytica 2014, 199, 31.
• [8] S. Bencze, M. Makádi, T. J. Aranyos, M. Földi, P. Hertelendy, P. Mikó, D. Drexler, Sustainability 2020, 12, nr 4, 1584.
• [9] W. Biel, A. Jaroszewska, S. Stankowski, M. Sobolewska, J. Kępińska-Pacelik, Eur. Food Res. Technol. 2021, 247, nr 6, 1525.
• [10] A. Hidalgo, A. Brandolini, J. Sci. Food Agric. 2014, 94, nr 4, 601.
• [11] C. M. Golea, S. G. Stroe, A. M. Gâtlan, G. G. Codină, Plants 2023, 12, nr 11, 2138.
• [12] A. Hussain, H. Larsson, R. Kuktaite, E. Johansson, Int. J. Environ. Res. Public Health 2010, 7, nr 9, 3442.
• [13] M. Gómez, L. C. Gutkoski, Á. Bravo-Núñez, Compr. Rev. Food Sci. Food Saf. 2020, 19, nr 6, 3241.
• [14] J. F. Pomianowski, J. Wieczorek, W. Mozolewski, Inż. Aparat. Chem. 2011, 50, nr 3, 65.
• [15] M. Gałgowska, R. Pietrzak-Fiećko, Food Chem. 2021, 353, 129441.
• [16] J. Vijgen, B. de Borst, R. Weber, T. Stobiecki, M. Forter, Environ. Pollut. 2019, 248, 696.
• [17] J. A. M. Mahugija, A. Kayombo, R. Peter, Chemosphere 2017, 185, 137.
• [18] Y. Tao, C. Chunhong Jia, J. Jing, J. Zhang. P. Yu, M. He, J. Wu, L. Chen, E. Zhao, China. Food Chem. 2021, 350, 129245.
• [19] R. Chandra, N. Sharpanabharathi, B. A. K. Prusty, P. A. Azeez, P. M. Kurakalva, Sci. Rep. 2021, 11, 17841.
• [20] E. Wołejko, A. Jabłońska-Trypuć, U. Wydro, A. Butarewicz, B. Łozowicka, Appl. Soil Ecol. 2020, 147, 103356.
• [21] A. Witczak, H. Abdel-Gawad, J. Environ. Sci. Health Part B 2014, 49, 917.
• [22] V. Vromman, G. Maghuin-Rogister, C. Vleminckx, C. Saegerman, L. Pussemier, A. Huyghebaert, Food Addit Contam. Part A 2014, 31, 872.
• [23] G. S. Toteja, S. Diwakar, A. Mukherjee, P. Singh, B. N. Saxena, R. L. Kalra, S. K. Kapoor, H. Kaur, R. B. Raizada, V. Singh, R. C. Vaidya, S. Chakraborty, S. B. Shirolkar, A. Regupathy, S. Douressamy, Food. Addit. Contam. 2006, 23, nr 3, 281.
• [24] P. Sadighara, T. Mahmudiono, N. Marufi, N. Yazdanfar, Y. Fakhri, A. K. Rikabadi, A. M. Khaneghah, Rev. Environ. Health 2023, https://doi. org/10.1515/reveh-2022-0253.
• [25] K. Góralczyk, Studia Ecolog. Bioethic. 2018, 16, nr 4, 51.
• [26] PN EN ISO 520:2011, Ziarno zbóż i nasiona roślin strączkowych. Oznaczanie masy 1000 ziaren.
• [27] A. Ostrowska, S. Gawliński, Z. Szczubiałka, Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin, Wyd. IOŚ, Warszawa 1991.
• [28] J. Ludwicki, K. Góralczyk, K. Czaja, P. Struciński, Oznaczanie pozostałości insektycydów chloroorganicznych i polichlorowanych bifenyli w środkach spożywczych metodą chromatografii gazowej, Wydawnictwo Metodyczne PZH, Warszawa 1996.
• [29] M. Rabiej, Statystyka z programem Statistica, Wyd. Helion, Gliwice 2012.
• [30] A. Stanisz, Przystępny kurs statystyki w oparciu o program STATISTICA PL na przykładach z medycyny, Wyd. StatSoft Polska, Kraków 2007.
• [31] V. Cvijanović, G. Cvijanović, V. Rajičić, J. Marinković, V. Đukić, M. Bajagić, N. Đurić, Cereal Res. Commun. 2022, 50, nr 4, 1259.
• [32] J. Belcar, A. Sobczyk, M. Sobolewska, S. Stankowski, J. Gorzelany, Food Technol. Ser. E 2020, 24, nr 2, 269.
• [33] A. Woźniak, L. Rachoń, Agriculture 2020, 10, nr 9, 405.
• [34] M. Wanic, M. Denert, K. Treder, J. Elem. 2019, 24, nr 1, 369.
• [35] L. Rachoń, A. Bobryk-Mamczarz, A. Kiełtyka-Dadasiewicz, Agriculture 2020, 10, nr 7, 275.
• [36] V. Takač, V. Tóth, M. Rakszegi, S. Mikić, M. Mirosavljević, A. Kondić-Špika, Foods 2021, 10, nr 1, 156.
• [37] J. Kulathunga, B. L. Reuhs, S. Zwinger, S. Simsek, Foods 2021, 10, 761.
• [38] L. Rachoń, G. Szumiło, A. Woźniak, B. Krochmal-Marczak, A. Szafrańska, Fragm. Agron. 2018, 4, 93.
• [39] A. Hidalgo, A. Brandolini, S. Ratti, J. Agric. Food Chem. 2009, 57, 6342.
• [40] L. Rachon, G. Szumilo, M. Brodowska, A. Wozniak, J. Elem. 2015, 20, nr 3, 705.
• [41] J. Tyburski, M. Babalski, Uprawa pszenicy orkisz. Poradnik dla rolników, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, Radom 2006.
• [42] A. Kabata-Pendias, H. Pendias, Biogeochemistry of trace elements, PWN, Warszawa 1999.
• [43] P. R. Shewry, J. Exp. Bot. 2009, 60, nr 6, 1537.
• [44] I. Cakmak, U. Á. Kutman, Eur. J. Soil Sci. 2018, 69, nr 1, 172.
• [45] A. Beyer, M. Biziuk, Ecol. Chem. Eng. 2008, 15, nr 1, 29.
• [46] B. Łozowicka, P. Kaczyński, E. Wolejko, J. Piekutin, A. Sagitov, K. Toleubayev, E. Abzeitova, Desalin. Water Treat. 2016, 57, nr 3, 1310.
• [47] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 r. w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi, Dz.U. 2016, poz. 1395.
• [48] https://www.gios.gov.pl/chemizm_gleb/index.php?mod=wyniki&cz=I, dostęp 1.10.2023 r.
• [49] Rozporządzenie Komisji (WE) nr 149/2008 z dnia 29 stycznia 2008 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady poprzez ustanowienie załączników II, III i IV ustalających najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości dla produktów wymienionych w załączniku I do wymienionego rozporządzenia, Dz.Urz. UE L58/1.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).