Soldiers' sections at the Jewish cemeteries of the former Krakow Fortress in the years 1914–1939

• Autorzy: Schubert Jan

Identyfikatory

DOI

10.21005/pif.2019.39.E-04

Warianty tytułu

PL

Kwatery żołnierskie na cmentarzach żydowskich w dawnej twierdzy Kraków w latach 1914–1939

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

This article is an attempt at recreating the history of the soldiers' sections of Jewish cemeteries within the former Krakow Fortress, ranging from those established during the Great War to the present. The sites in question are the Jewish necropolises at Miodowa Street – for the Jewish Community of the city of Krakow, and near Jerozolimska Street, for the town of Podgórze. During the Nazi German occupation, several valuable sepulchral monuments were destroyed and the soldiers' section was drastically downscaled and vandalised, while the old cemetery at Jerozolimska Street ceased to exist.

PL

Artykuł jest próbą odtworzenia dziejów kwater żołnierskich na cmentarzach żydowskich w obrębie dawnej Twierdzy Kraków od ich założonych, w latach Wielkiej Wojny, do czasów obecnych Były to nekropolie żydowskie przy ul. Miodowej – dla Gminy Żydowskiej miasta Krakowa i przy ulicy Jerozolimskiej dla miasta Podgórza. W czasie okupacji niemieckiej na cmentarzu przy ul. Miodowej zniszczono szereg wartościowych pomników nagrobnych oraz w ogromnym stopniu zmniejszono i zdewastowano kwaterę żołnierską, natomiast stary cmentarz przy ulicy Jerozolimskiej przestał istnieć.

Słowa kluczowe

EN

Military cemeteries; Jewish cemeteries; Krakow; Podgórze; Great War

PL

cmentarze wojskowe; cmentarz żydowski; Kraków; Podgórze; Wielka Wojna

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2019
• Tom: nr 39
• Strony: 279--298
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., rys.

Twórcy

autor

Schubert Jan

• Krakowska Akademia im. A.F. Modrzewskiego Wydział Architektury

Bibliografia

• [1] ANKr Wojskowy Urząd Opieki nad Grobami Wojennymi Okręgu Korpusu nr V w Krakowie, Nr 29/275/0/- 4, Nr 29/275/0/-8, Nr 29/275/0/-9, Nr 29/275/0/-45.
• [2] Biberstein A, Zagłada Żydów w Krakowie, Kraków, Wydawnictwo literackie,1985.
• [3] Biuletyn Okręgu Krakowsksko–Śląskiego Związku Żydów uczestników walk o niepodległość. Roczniki 1934 – 1938.
• [4] Broch R., Hauptmann H, Westgalizische Heldengrӓber aus den Jahren des Weltkrieges 1914-1915, Wien, 1918.
• [5] Drogomir J.J.P., Polegli w Galicji Zachodniej 1914–1915 (1918).Wykazy poległych i zmarłych pochowanych na 400 cmentarzach wojskowych w Galicji Zachodniej, Tarnów 2005, tom III.
• [6] Duda L., Jodłowiec A., Spacer po cmentarzy śladami najznakomitszych osób tam spoczywających. Wstęp, [w:] Nowakowski A., Powiększenie, Kraków, s.154.
• [7] Duda O., Cmentarze I wojny światowej w Galicji Zachodniej 1914–1918, Warszawa Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu, 1995.
• [8] Gazeta Gminna organ urzędowy Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie. Roczniki 1934 –1938.
• [9] Grodziska K, Cmentarze Podgórza, Kraków Wydawnictwo Secesja, 1992, s.67–76.
• [10] Hońdo L. Kamienni świadkowie, [w:] Nowakowski A., Powiększenie, Kraków, s.102.
• [11] Jakimyszyn A, L’historie du cimetie’re militaire Joif Nº 387 à Cracovie [w:] Scripta Judaica Cracoviensia, Vol II, Kraków (2013), s. 135–146.
• [12] Kopaliński Wł. Słownik symboli, Warszawa, Wiedza Powszechna, 1990, s. 459.
• [13] Nowakowski A., Powiększenie. Nowy Cmentarz Żydowski w Krakowie / Blowup The New Jewish Cemetery in Kraków, Universitas 2006.
• [14] Nowy Dziennik, Kraków, poniedziałek 15 listopada 1937, Nr 314.
• [15] Partridge A, Cmentarze wojenne XI okręgu cmentarnego „Twierdza Kraków w kontekście działalności architektonicznej Hansa Mayra [w:] Rocznik Krakowski, t LXXIX,2013, Kraków, s.141–167.
• [16] Schubert J, Pencakowski P., Cmentarze Twierdzy Kraków z lat 1914–1918, [w:] Rocznik Krakowski t.LIX, Kraków, 1993, s. 128–151.
• [17] Schubert J., Żydzi w armii austriackiej przed I wojną światową. Izraelickie cmentarze wojskowe na terenach dawnej Galicji Zachodniej [w:] Studia z historii architektury i urbanistyki po-więcone prof. Józefowi Tomaszowi Frazikowi, Kraków, Prace Naukowe Zakładu Historii Architektury, urbanistyki i Sztuki Powszechnej 1999, s.243–267.
• [18] Schubert J., Organizacja grobownictwa wojennego w Monarchii Austro–Węgierskiej. Dziewiąty Wydział Grobów Wojennych (Kriesgrӓber-Abteilung) przy Ministerstwie Wojny – powstanie i działalność w latach 1915–1918, [w: ] Czasopismo Techniczne, Architektura, 3–A/2009, Ze-szyt 13 s. 169–200.
• [19] Welt Untergang Jüdisches Leben und Sterben im Ersten Weltkrieg, Wydawnictwo Muzeum Żydowskiego w Wiedniu, Wiedeń, Styria Premium, 2014.
• [20] Węgierskie Lwy Judy w Galicji. Hungarian Lions of Judah In Galicia, Katalog wystawy Żydowskie Muzeum Galicji, Kraków, 2017.
• [21] Zbroja B., Zapomniane dziedzictwo. Architektura żydowskiego Krakowa [w:] Świat przed Katastrofą. Żydzi krakowscy w dwudziestoleciu międzywojennym, Kraków, Międzynarodowe Centrum Kultury, 2007, s.46.
• [22] Ӧsterreichisches Schwarzes Kreuz. Kriegsgrӓberfürsorge. Roczniki 1991, 1992.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).