Transformacja mienia Skarbu Państwa w kontekście aktualnych przepisów prawa

• Autorzy: Przewięźlikowska A.

Identyfikatory

DOI

10.14597/infraeco.2016.2.1.030

Warianty tytułu

EN

Transformation of the property of the State Treasury in the context of current provisions of law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Od 1990 roku nastąpiły w Polsce zmiany, które zapoczątkowały proces transformacji mienia Skarbu Państwa. Przedmiotowa transformacja dotyczyła nabycia, przekształcenia lub przekazania praw majątkowych do nieruchomości państwowych innym podmiotom. Istota zachodzących przemian, odnośnie własności nieruchomości, sprowadzała się do realizacji podstawowych postulatów: - odstąpienie od zasady niepodzielności mienia Skarbu Państwa, - dokonanie wyraźnego określenia podmiotu, któremu przysługuje mienie, - ograniczenie możliwości administracyjnego ingerowania w obrocie nieruchomościami. Wymienione założenia wskazały kierunek reformy systemu prawnego. Konstytucyjnie umocnione zostało prawo własności. Nadano gminom osobowość prawną i wprowadzono nową kategorię mienia - mienie komunalne. Przedmiotowa transformacja realizowana była w różnych postępowaniach, jak: komunalizacja, uwłaszczenie, nabywanie nieruchomości przez Agencję Własności Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa, przekazywanie mienia powiatom oraz województwom. Równolegle z procesami transformacji mienia następowały zwroty nieruchomości zbędnych na cele, na które zostały wywłaszczone oraz następowała rewindykacja majątków kościelnych osób prawnych. Bardzo ważnym zagadnieniem są roszczenia stron o zwrot majątków ziemskich, przejętych na rzecz Skarbu Państwa, w wyniku realizacji dekretu o przeprowadzeniu Reformy Rolnej oraz roszczenia stron za nieruchomości pozostawione poza granicami państwa polskiego (tzw. mienie zabużańskie). Wciąż aktualnym problemem jest stwierdzenie własności dróg publicznych. Dla dróg takich do dnia dzisiejszego dokonywane są bowiem regulacje stanu prawnego. Takie regulacje na terenach południowych często powiązane są z rozdzielaniem ciał hipotecznych (np. zbiornik wodny "Świnna Poręba"). W związku z jubileuszem zachodzących przemian, w opracowaniu zostaną przeanalizowane przepisy prawne dotyczące transformacji mienia Skarbu Państwa na przestrzeni ostatnich 25 lat. Przepisy te bowiem uległy radykalnie zmianom po wejściu Polski do UE. W części praktycznej dokonana zostanie analiza stanu obecnego - pozytywnych, ale również negatywnych konsekwencji dokonanych zmian.

EN

Starting in 1990, Poland faced the changes which initiated the process of transformation of the property owned by the State Treasury. This transformation related to the acquisition, conversion or transfer of property rights to the State-owned real estate to other entities. The essence of these changes, regarding real estate ownership, involved the implementation of the following basic assumptions: - derogating from the principle of the indivisibility of the property owned by the State Treasury, - clear identification of the entity entitled to the property, - limiting the possibility of an administrative intervention in real estate transactions. These assumptions specified the direction of the reform of the legal system. Property rights were constitutionally strengthened. Municipalities were given legal personality and a new category of property was introduced - municipal property. The subject transformation was carried out in various proceedings, such as municipalization, enfranchisement, acquisition of real estate by the Agency of Agricultural Property of the State Treasury, transfer of property to counties and provinces. Simultaneously with these transformation processes, there were returns of the real properties which proved unnecessary for the purposes for which they were expropriated, as well as restitution of religious property from legal persons. A very important issue are claims for restitution of the estates acquired for the benefit of the State Treasury as a result of the Decree on the Agrarian Reform and claims of the parties for the property left outside the Polish state borders (i.e. property beyond the Bug River). Another significant problem is determining the ownership of public roads. For the roads, the regulations of their legal status are being carried out to this day. Such regulations in the southern areas are often associated with the separation of mortgage bodies (for example reservoir "Świnna Poręba"). Due to the anniversary of the occurring changes, the study will analyze the legal provisions related to the transformation of the property of the State Treasury over the past 25 years. These regulations were, in fact, subject to radical changes after the Polish accession to the European Union. The summary will analyze the status quo - positive, but also negative consequences of these changes.

Słowa kluczowe

PL

mienie Skarbu Państwa; komunalizacja; uwłaszczenie; prywatyzacja

EN

property of StateTreasury; municipalization; affranchisement; privatization

• Wydawca: Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2016
• Tom: nr II/1
• Strony: 423--443
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Przewięźlikowska A.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza im. St. Staszica w Krakowie Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska, Katedra Geomatyki 30-059 Kraków, Al. A. Mickiewicza 30, paw. C-4, pok. 305

Bibliografia

• Akińcza M., Bieda A., Buśko M., Hannibal H., Hanus P., Hycner R., Krzyżek R., KwartnikPruc A., Łuczyński R. (red.), Przewięźlikowska A. (2015). Aktualne problemy katastru w Polsce: praca zbiorowa. Warszawa, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Seria Monografie/red. nauk. serii Katarzyna Sobolewska-Mikulska; t. 2. Geodezja i Kartografia, s. 122-124.
• Balawejder M., Buśko M., Cellmer R., Juchniewicz-Piotrowska K., Leń P., Mika M., Szczepankowska K., Wójciak E., Wójcik-Leń J., Źróbek S. (2015). Aktualne problemy gospodarki nieruchomościami w Polsce na tle przemian organizacyjnoprawnych. Monografia -[The current problems of real estate management in Poland against the background of organizational and legal changes]/ pod red. Moniki Balawejder, Moniki Miki; Rzeszów, Wyższa Szkoła Inżynieryjno-Ekonomiczna, s. 128-139.
• Billewicz J., Bryś H., Ławrynkiewicz Z. (1989). Zagadnienia transformacji mienia ogólnonarodowego w strefie ochrony sanitarnej zbiornika Dobczyce. Materiały z II Międzynarodowego Sympozjum pt. Geodezja inżynieryjna i kataster w gospodarce narodowej, Lwów 21-23 maja 1998 r.
• Brożyna M., Ławrynkiewicz Z., Bryś H. Proces transformacji mienia Skarbu Państwa oraz rewindykacja nieruchomości w Województwie Małopolskim w świetle obowiązujących przepisów prawnych, Materiały konferencyjne niepublikowane
• Buśko M., Bydłosz J., Dawidowicz A., Gross M., Kwartnik-Pruc A., Pietrzak L., Przewięźlikowska A., Trzcińska S., Źróbek-Różańska A., Źróbek R. (2014). Modern systems of land administration and real estate management. Croatia; Olsztyn; Katowice: Croatian Information Technology Society, GIS Forum; University of Warmia and Mazury; University of Silesia.
• Gdesz M., Trembecka A. (2015). Regulowanie stanu prawnego nieruchomości pod drogi, Gall.
• Mika M., Siejka M. (2015). The betterment levy and time parameter in the light of existing legislation, Geomatics and Environmental Engineering 9/2, str.71-78.
• Trembecka A. (2011). Kiedy i na jakich warunkach : zwrot wywłaszczonych nieruchomości , Geodeta: magazyn geoinformacyjny, nr 9/2011, s. 40-45.
• Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. 1944 nr 4 poz. 17).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (Dz. U. 1997 nr 78 poz. 483 z późniejszymi zmianami).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 września 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad ewidencjonowania majątku Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 77, poz. 864, z późniejszymi zmianami).
• Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. 1989 nr 29 poz. 154).
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz. U. 1990 nr 16 poz. 95 z późniejszymi zmianami).
• Ustawa z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. 1990 nr 32 poz. 191 z późniejszymi zmianami).
• Ustawa z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz.U. 1990 nr 79 poz. 464 z późniejszymi zmianami) przepis uchylony.
• Ustawa z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz. U. 1993 nr 42 poz. 191 z późniejszymi zmianami) przepis uchylony.
• Ustawa z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. 1991 nr 107 poz. 464 z późniejszymi zmianami).
• Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. 1997 nr 115 poz. 741 z późniejszymi zmianami).
• Ustawa z dnia 13 października 1998 roku Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 133 poz. 872 z późniejszymi zmianami).
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie województwa (Dz. U . z 2001 r. Nr 142 poz. 1590 z późniejszymi zmianami).
• Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne (Dz. U. Nr 115 poz. 1229 z późniejszymi zmianami)
• Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o zaliczaniu na poczet ceny sprzedaży albo opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego (Dz.U. z 2004 r. Nr 6, poz. 39, Nr 273, poz. 2722 z późniejszymi zmianami).
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 grudnia 2004 r. (Dz. U. Nr 273 poz. 2722 z późniejszymi zmianami).
• http://bip.msp.gov.pl/bip/mienie-skarbu-panstwa/sprawozdania-o-stanie, z dnia 15.02.2016
• Sprawozdania o stanie mienia Skarbu Państwa na dzień 31.12.2001, 31.12.2005, 31.12.2010, 31.12.2014
• https://www.bip.krakow.pl/?sub_dok_id=51393, z dnia 15.02.2016