Soundscapes of health resorts in Poland and their revitalization

• Autorzy: Bernat Sebastian

Identyfikatory

DOI

10.37705/TechTrans/e2020018

Warianty tytułu

PL

Krajobrazy dźwiękowe uzdrowisk w Polsce i ich rewitalizacja

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The objective of the studies was to recognise the need for and possibilities of preserving and revitalizing the soundscapes of health resorts in Poland. The research process included an analysis of the legal environment determining the functioning of Polish health resorts. Noise hazards and values of soundscapes were identified and acoustic revitalization measures were proposed for the selected health resorts. A review of scientific literature was performed and health resort surveys and audit reports were conducted. The next stage was focussed on the questionnaire sent out to the local governments of health resort districts and towns in Poland. The discussion referred, interalia, to the recommendations of the team of experts in the field of changes within the spa treatment system in Poland. The conducted studies demonstrated that most health resorts in Poland have some soundscape values. However, these values may be lost because of the threat of noise from transport and tourism. Health resorts in Poland thus need revitalization measures aimed at achieving a high quality of soundscape.

PL

Celem badań było rozpoznanie potrzeby oraz możliwości ochrony i rewitalizacji krajobrazów dźwiękowych uzdrowisk w Polsce. W postępowaniu badawczym przeprowadzono analizę uwarunkowań prawnych funkcjonowania uzdrowisk w Polsce. Następnie rozpoznano zagrożenia hałasem i wartości krajobrazów dźwiękowych oraz zaproponowano działania w zakresie rewitalizacji akustycznej w wybranych uzdrowiskach. Przeprowadzono kwerendę literatury naukowej oraz operatów uzdrowiskowych i raportów kontrolnych. Następnym etapem był sondaż diagnostyczny z wykorzystaniem ankiety adresowanej do samorządów gmin i miejscowości uzdrowiskowych w Polsce. W dyskusji odwołano się m.in. do rekomendacji zespołu ekspertów w zakresie zmian w systemie lecznictwa uzdrowiskowego w Polsce. Badania wykazały, że większość uzdrowisk w Polsce posiada pewne walory dźwiękowe krajobrazu. Jednak pod wpływem presji komunikacyjnej i turystycznej odpowiedzialnej za zagrożenie hałasem mogą one zostać utracone. Miejscowości uzdrowiskowe w Polsce wymagają zatem podjęcia działań rewitalizacyjnych ukierunkowanych na kształtowanie wysokiej jakości dźwiękowej krajobrazu.

Słowa kluczowe

EN

soundscape; noise; health resort; revitalization; Poland

PL

krajobraz dźwiękowy; hałas; uzdrowisko; rewitalizacja; Polska

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Technical Transactions
• Rocznik: 2020
• Tom: Vol. 117, iss. 1
• Strony: art. no. e2020018
• Opis fizyczny: Bibliogr. 55 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Bernat Sebastian

• Faculty of Earth Sciences and Spatial Management, Maria Curie-Skłodowska University in Lublin

Bibliografia

• Aletta, F., Oberman, T., Kang, J. (2018). Associations between Positive Health-Related Effects and Soundscapes Perceptual Constructs: A Systematic Review. International Journal of Environmental Research and Public Health, Oct 29, 15(11).
• Alvarsson, J.J., Wiens, S. Nilsson, M.E. (2010). Stress Recovery during Exposure to Nature Sound and Environmental Noise. International Journal of Environmental Research and Public Health, 7(3), 1036–1046.
• Annerstedt, M., Jonsson, P., Wallergard, M., Johansson, G., Karlson, B., Grahn, P., Hansen, A.M., Wahrborg, P. (2013). Inducing physiological stress recovery with sounds of nature in a virtual reality forest – Results from a pilot study. Physiology & Behavior, 118, 240–250.
• Basner, M., Babisch, W., Davis, A., Brink, M., Clark, Ch., Janssen, S., Stansfeld, S. (2014). Auditory and non-auditory effects of noise on health. Lancet 12, 383(9925), 1325–1332.
• Bernat, S. (2007). Ochrona środowiska przed hałasem – podejście jakościowe. Czasopismo Techniczne, 7-A, 277–282.
• Bernat, S. (2015). Dźwięk w krajobrazie. Podejście geograficzne. Lublin: Wyd. UMCS.
• Bernat, S. (2016a). Analysis of Social Conflicts in Poland’s Soundscape as a Challenge to Socio-Acoustics. Archives of Acoustics, 41, 3, 415–426.
• Bernat, S. (2016b). Uzdrowiska – „wyspami ciszy” w krajobrazie Polski? Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 33, 79–93.
• Bielak, S. (2000). Degradacja ekologiczna uzdrowiska w Swoszowicach. Aura 8, 18–20.
• Błażejczyk, K., Baranowski, J., Adamczyk, A.B. (2008). Właściwości lecznicze klimatu uzdrowiska Świnoujście. Warszawa: IGiPZ PAN.
• Bohatkiewicz, J., Czarnecka, W., Jamrozik, K., Biernacki, S., Hałucha, M. (2014). Wpływ uspokojenia ruchu na klimat akustyczny w otoczeniu ulic. Budownictwo i Architektura, 13(1), 235–252.
• Brown, A.L., Muhar, A. (2004). An approach to the acoustic design of outdoor space. Journal of Environmental Planning and Management, 47(6), 827–842.
• Cerwen, G. (2016). Urban soundscapes: a quasi-experiment in landscape architecture. Landscape Research, 41(5), 481–494.
• Cieślak, A. (2014). Funkcja uzdrowiskowa i dziedzictwo kulturowe jako katalizatory rozwoju małych miast. Problemy Rozwoju Miast, 11(3), 21–28.
• Czarnecki, S. (2017). Zastosowanie tzw. cichych nawierzchni drogowych jako sposób na obniżenie poziomu hałasu w uzdrowiskach. Biuletyn Uzdrowiskowy, 4(63), 27–35.
• de Paiva Vianna, K.M., Alves Cardoso, M.R., Calejo Rodrigues, R.M. (2015). Noise pollution and annoyance: An urban soundscapes study. Noise Health, 17, 125–133.
• Dryglas, D., Golba, J. (2017). Determinanty funkcjonowania i rozwoju uzdrowisk w Europie. Studium przypadku Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Raport końcowy Zespołu do spraw opracowania koncepcji zmian w zakresie systemu lecznictwa uzdrowiskowego (2017). Warszaw: Ministerstwo Zdrowia.
• Fowler, M. D., (2013). Soundscape as a design strategy for landscape architectural praxis. Design Studies, 34(1), 111–128.
• Francis, C.D., Newman, P., Taff, B.D., White, C., Monz, C.A., Levenhagen, M., Petrelli, A.R., Abbott, L.C., Newton, J., Burson, S., Cooper, C.B., Fristrup, K.M., McClure, C.J.W., Mennitt, D., Giamellaro, M., Barber, J.R. (2017). Acoustic environments matter: Synergistic benefits to humans and ecological communities. Journal of Environmental Management, 203 (Part 1), 245–254.
• ISO (2014). ISO1 2913-1:2014 Acoustics – Soundscape – Part 1: Definition and Conceptual Framework. Geneva.
• Jeon, J.Y., Hong, J. (2015). Classification of urban park soundscapes through perceptions of the acoustical environments. Landscape and Urban Planning, 141, 100–111.
• Hong, J., Jeon, J.Y. (2017). Relationship between spatiotemporal variability of soundscape and urban morphology in a multifunctional urban area: A case study in Seoul, Korea. Building and Environment, 126, 382–395.
• Kang, J., Aletta, F., Gjestland, T., Brown, L., Botteldooren, D., Schulte-Fortkamp, B., Lercher, P., Van Kamp, I., Genuit, K., Fiebig, A., Bento Coelho, J.L., Maffei, L., Lavia, L. (2016). Ten questions on the soundscapes of the built environment. Building and Environment, 108(1), 284–294.
• Kuchcik, M., Baranowski, J. (2013). Zagrożenie hałasem wybranych uzdrowisk Polski. Acta Balneologica 55, 1(131), 48–54.
• Kujawski, E., Luther, L., Sztubecka, M. (2008). Problemy oceny poziomu hałasu na obszarze parków miejskich. Czasopismo Techniczne, 2-Ś, 165–170.
• Lipińska, E.J. (Ed.) (2014). Uzdrowiska województwa podkarpackiego – identyfikacja wybranych zagrożeń środowiskowych. Rzeszów: Biblioteka Monitoringu Środowiska.
• Liu, J., Kang, J., Behm, H., Luo, T. (2014). Landscape spatial pattern indices and soundscape perception in a multi-functional urban area, Germany. Journal of Environmental Engineering and Landscape Management, 22(3), 208–218.
• Liu, F., Kang, J. (2016). A grounded theory approach to the subjective understanding of urban soundscape in Sheffield. Cities, 50, 28–39.
• Liu, F., Kang, J., Meng, Q. (2020). On the influence factors of audio-visual comfort of mountain landscape based on field survey. Journal of Environmental Engineering and Landscape Management, 28(2), 48–61.
• Losiak, R., Tańczuk, R. (Ed.) (2014). Audiosfera Wrocławia. Prace Kulturoznawcze. Monografie 6 (pp. 233–242). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
• Marin, L. D., Newman, P., Manning, R., Vaske, J. J., Stack, D. (2011). Motivation and acceptability norms of human-caused sound in Muir Woods National Monument. Leisure Sciences, 33(2), 147–161.
• Meng, Q., Kang, J. (2016). Effect of sound-related activities on human behaviours and acoustic comfort in urban open spaces. Sci. Total Environ., 573, 481–493.
• Mohammed Rehan, R. (2015). The phonic identity of the city urban soundscape for sustainable spaces. HBRC Journal, 12(3), 337–349.
• Pilcher, E.J., Newman, P., Manning, R.E. (2008). Understanding and managing experiential aspects of soundscapes at Muir Woods National Monument. Environmental Management, 43(3), 425–435.
• Porteous, J.D., Mastin, J.F. (1985). Soundscape. Journal of Architectural and Planning Research, 2(3), 169–186.
• Preis, A., Kociński, J., Hafke-Dys, H., Wrzosek, M. (2015). Audio-visual interactions in environment assessment. The Science of the Total Environment, 523. 10.1016/j.scitotenv.2015.03.128.
• Raimbault, M., Dubois, D. (2005). Urban soundscapes: experience and knowledge. Cities, 22(5), 339–350.
• Raport NIK (2016). Spełnianie wymogów określonych dla uzdrowisk. Retrieved from: https://www.nik.gov.pl/plik/id,1(2663,vp,15061.pdf
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. 2012, poz. 1109).
• Ren, X., Kang, J., Zhu, P., Wang, S. (2018). Effects of soundscape on rural landscape evaluations. Environmental Impact Assessment Review, 70, 45–56.
• Romanowska, M. (2018). Urban soundscape preferences in relation to the function of a place: Case studies in Warsaw. Miscellanea Geographica, 22(4), 237–242.
• Schafer, R.M. (1977). The tuning of the world. Toronto: Mc Clelland and Stewart Toronto.
• Southworth, M. (1969). The sonic environment of cities. Environment and Behavior, 6, 49–69.
• Sztubecka, M., Mrówczyńska, M., Bazan-Krzywoszańska, A., Skiba, M. (2016). Bezpieczna przestrzeń akustyczna w parku zdrojowym w oparciu o jego plan zagospodarowania. TEKA Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych O. PAN w Lublinie, 3, 91–101.
• Sztubecka, M., Skiba, M. (2016). Noise level arrangement in determined zones of homogenous development of green areas on the example of the spa park in Inowrocław. Open Eng., 6, 524–531.
• Sztubecka, M., Sztubecki, J. (2015). Badania klimatu akustycznego na terenach rekreacyjno-wypoczynkowych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego. Inżynieria Środowiska, 160(40), 80–87.
• Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz.U. 2005, Nr 167, poz. 1399).
• Votsi, N.E.P., Drakou, E.G., Mazaris, A.D., Kallimanis, A.S., Pantis, J.D. (2012). Distance – based assessment of open country Quiet Areas in Greece. Landscape and Urban Planning, 104, 279–288.
• Watts, G., Pheasant, R.J. (2015). Towards predicting wildness in the United Kingdom. Landscape and Urban Planning, 133, 87–97.
• Węcławowicz-Bilska, E. (2008). Uzdrowiska polskie. Zagadnienia programowoprzestrzenne. Kraków: Politechnika Krakowska.
• Wiciak, J., Mleczko, D., Ozga, A., Wszołek, G., Wierzbicki, J., Piechowicz, J., Małecki, P. (2015). Quietness in the Soundscape of the Białowieża National Park. Acta Physica Polonica A, 1-A(128), 79–84.
• Wójcikowski, W. (2011). Zagrożenia w obszarach prawnie chronionych. Czasopismo Techniczne, 6-A, 85–89.
• Xiao, J., Lavia, L., Kang, J. (2018). Towards an agile participatory urban soundscape planning framework. Journal of Environmental Planning and Management, 61(4), 677–698.
• Yang, W., Kang, J. (2005). Soundscape and Sound Preferences in Urban Squares: A Case Study in Sheffield. Journal of Urban Design, 10(1), 61–80.

Uwagi

Section "Architecture and urban planning"

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).