Zastosowanie metodyki audytu krajobrazowego do identyfikacji krajobrazów w skali lokalnej na przykładzie gminy Szczyrk

• Autorzy: Badora K. , Jakubiec U.

Identyfikatory

DOI

10.30450/201802

Warianty tytułu

EN

Application of landscape audit methodology for landscape identification on local scale an example of Szczyrk commune

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki identyfikacji i oceny krajobrazów gminy Szczyrk. W badaniach zastosowano metodę audytu krajobrazowego i trzy kryteria delimitacji: ukształtowanie terenu, kompozycję przestrzenną oraz pokrycie terenu. Badania prowadzono na obszarze górskim, gdzie dotychczas metoda nie była testowana. Stwierdzono występowanie 58 jednostek krajobrazowych należących do 13 typów. Powierzchniowo dominują krajobrazy leśne. Układ jednostek nawiązuje do pięter klimatyczno-roślinnych. Wraz ze zwiększaniem skali badań maleją powierzchnie jednostek, nie maleje znacząco ich liczba. W górach kryterium formy ukształtowania terenu nie wpływa znacząco na liczbę zidentyfikowanych typów krajobrazów. Wpływ mają formy zagospodarowania (pokrycia terenu) i ich kompozycja przestrzenna. Duże znaczenie mają mozaikowate jednostki krajobrazowe. Badania wskazują na możliwość stosowania metodyki audytu, opracowanej do badań regionalnych, również w identyfikacji jednostek krajobrazowych w skali lokalnej.

EN

The article presents the results of the identification and assessment of landscapes of Szczyrk commune. These studies used the landscape audit method and three delimitation criteria: landforms, spatial composition and land cover. The research was carried out in a mountain area where the method has not been tested so far. There were found 58 landscape units belonging to 13 types. Forest landscapes dominate the surface. The arrangement of units refers to climatic vertical zones. With an increase in the scale of research, the area of the units decreases, although their number is not significantly reduced. In the mountains, the criterion of landform shape does not significantly affect the number of types of landscapes identified. The forms of development (land cover) and their spatial composition have an impact. Mosaic landscapes units are of great importance. The research indicates the possibility of using the audit methodology, developed for regional research, in the identification of landscapes units on a local scale as well.

Słowa kluczowe

PL

identyfikacja krajobrazu; audyt krajobrazowy; typologia krajobrazu; elementy przestrzenne krajobrazu; Szczyrk

EN

landscape identification; landscape audit; landscape typology; spatial elements of the landscape; Szczyrk

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 39 (1)
• Strony: 25--40
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., ryc., wykr., tab.

Twórcy

autor

Badora K.

• Department of Land Protection, University of Opole, Opole, Poland

autor

Jakubiec U.

• Department of Land Protection, University of Opole, Opole, Poland

Bibliografia

• Balon J., Krąż P., 2015: Przestrzenne zróżnicowanie i cechy charakterystyczne krajobrazów Polski w ujęciu fizycznogeograficznym. Problemy Ekologii Krajobrazu 40: 77-84.
• Bell S., 1999: Landscape Pattern. Perceptron and Processes. Spon Press, Taylor & Francis;
• London, New York.
• Bogdanowski J. 1999: Metoda jednostek i wnętrz architektoniczno-krajobrazowych (JARK-WAK) w studiach i projektowaniu. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• Bogdanowski J., Łuczyńska-Bruzda M., Novak Z., 1979: Architektura krajobrazu. PWN, Warszawa – Kraków.
• Chmielewski T.J., Myga-Piątek U., Solon J., 2015: Typologia aktualnych krajobrazów Polski. Przegląd Geograficzny 87: 377-408.
• Degórski M., 2015: Polityka krajobrazowa w Polsce: wyzwania i szanse. Problemy Ekologii Krajobrazu 40: 13-25.
• Europejska Konwencja Krajobrazowa, sporządzona we Florencji dnia 20 października 2000 r., 2006: Dz.U. 2006 nr 14, poz. 98.
• Kondracki J., 2011: Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.
• Michalik-Śnieżek M., Chmielewski T.J., 2015: Wyróżniki fizjonomicznych typów krajobrazów Kazimierskiego Parku Krajobrazowego – identyfikacja, klasyfikacja oraz kierunki ochrony. Problemy Ekologii Krajobrazu 40: 209-223.
• Michalik-Śnieżek M., Chmielewski T.J., 2017: Krajobrazy aktualne Kazimierskiego Parku Krajobrazowego. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG 36: 47-61.
• Myga-Piątek, 2012: Krajobrazy kulturowe, aspekty ewolucyjne i typologiczne. Uniwersytet Śląski, Katowice.
• Myga-Piątek U., 2014: Ocena wartości i zagrożeń krajobrazów kulturowych Polski. Perspektywa Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Samorząd Terytorialny 12: 7-19.
• Myga-Piątek U., Nita J., Sobala M., Pukowiec K., Dzikowska P., Zemła-Siesicka A., Piątek J., 2015: Sporządzenie audytu krajobrazowego – testowanie metodyki identyfikacji i oceny krajobrazu. Envi Consulting. Będzin.
• Projekt Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych, 2016, Rządowe Centrum Legislacji. Warszawa.
• Projekt Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych, 2018, Rządowe Centrum Legislacji. Warszawa.
• Richling A., 1992: Kompleksowa geografia fizyczna. PWN, Warszawa.
• Sobala M., Rahmonov O., Myga-Piątek U., 2017: Historical and contemporary forest ecosystem changes in the Beskid Mountains (southern Poland) between 1848 and 2014. iForest Biogeosciences and Forestry10:939-947; doi: 10.3832/ifor2418-010
• Solecka I., Raszka B., Krajewski P., 2018: Landscape analysis for sustainable land use policy: A case study in the municipality of Popielów, Poland. Land Use Policy 75:116-126.
• Solon J., Borzyszkowski J., Bidłasik M., Richling A., Badora K., Balon J., Brzezińska-Wójcik T., Chabudziński Ł., Dobrowolski R., Grzegorczyk I., Jodłowski M., Kistowski M., Kot R., Krąż P., Lechnio J., Macias A., Majchrowska A., Malinowska E., Migoń P., Myga-Piątek U., Nita J., Papińska E., Rodzik J., Strzyż M., Terpiłowski S., Ziaja W., 2018: Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data. Geographia Polonica 91.2: 143-170.
• Solon J., Chmielewski T.J., Myga-Piątek U., Kistowski M., 2014: Zadanie III.1. Opracowanie szczegółowej instrukcji postępowania, prowadzącej wykonawcę audytu od rozpoczęcia prac do pełnego zakończenia. Wersja 02. GDOŚ Warszawa.
• Solon J., Chmielewski T.J., Myga-Piątek U., Kistowski M., 2015. Identyfikacja i ocena krajobrazów Polski – etapy i metody postępowania w toku audytu krajobrazowego w województwach. Problemy Ekologii Krajobrazu 40: 55-76.
• Stobińska H., 1996: Walory turystyczne i rekreacyjne Szczyrku [w:] Szczyrk ośrodek wypoczynkowy. Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec: 53-54.
• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu, 2015: Dz.U. 2015 poz. 774.
• 14.10.2016 r. http://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12290958/katalog/12384528#12384528

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).