Poprawa warunków pracy węzła tarcia poprzez zastosowanie preperatów eksploatacyjnych do oleju smarowego

• Autorzy: Laber A. , Adamczuk K.

Warianty tytułu

EN

Improving the working conditions of friction by using operation additives to lubricating oil

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych i weryfikacyjnych na rzeczywistych obiektach technicznych dla oleju smarowego CE/SF SAE 15W/40 i modyfikowanego preparatami eksploatacyjnymi o działaniu chemicznym, na bazie metali miękkich i powodującymi efekt selektywnego przenoszenia. Badania laboratoryjne obejmowały wyznaczenie takich wskaźników charakteryzujących właściwości smarne jak: obciążenie zespawania, obciążenie niezacierające, wskaźnik zużycia pod obciążeniem, obciążenie zacierające oraz wyznaczenie zużycia poprzez pomiar średniej średnicy skaz na nieruchomych kulkach biorących udział przy wyznaczeniu obciążenia zespawania. Po badaniach laboratoryjnych przeprowadzono badania weryfikacyjne na silnikach autobusów po eksploatacji około 20 tys. km. Po procesie eksploatacji silników autobusów wyznaczono właściwości smarne, fizykochemiczne oraz zawartość żelaza w środkach smarowych. Badania wykazały, że preparaty eksploatacyjne wprowadzone do oleju handlowego CE/SF SAE 15W/40 wpłynęły na wzrost własności przeciwzatarciowych i przeciwzużyciowych olejów przed i po procesie eksploatacji silników autobusów około 20 tys. km. Preparaty eksploatacyjne wpłynęły na mniejszy spadek lepkości olejów mierzonych w temperaturze 40°C i 100°C w porównaniu z olejem handlowym, zmniejszyły spadek liczby zasadowej oraz spowodowały mniejszy przyrost zawartości żelaza w olejach.

EN

This paper presents the results of laboratory testing and verification on the actual technical facilities for lubricating oil CE/SF SAE 15W/40 and modified operational preparations with chemicals based on solid lubricants and causing a selective transfer effect. Laboratory tests included the appointment of indicators characterizing the lubricating properties, which are weld load, no scuffing load, wear under load, and scuffing load consumption, by measuring the average diameter of the flaws in the balls still involved in the determination of welding load. After laboratory tests were carried out, verification tests were made on the engines of buses after the operation about 20 thousand kilometres. After the trial operation of bus engines, designated lubricating and physicochemical properties and iron content in the lubricants were determined. Studies showed that preparations made to the oil supplies (commercial CE/SF SAE 15W/40) influenced the growth of antiseizure properties and anti-oil before and after the operation of the engines of buses for about 20 thousand kilometres. Preparation supplies contributed to a smaller decrease in oil viscosity measured at 40°C and 100°C, compared to the trade-grade oil, reduced the decline in the alkaline level, and resulted in a smaller increase in the iron content in oils.

Słowa kluczowe

PL

warstwa graniczna; preparaty eksploatacyjne; właściwości smarne

EN

boundary layer; operation additives; lubricating properties

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 1
• Strony: 27--39
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Laber A.

• Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Mechaniczny, Instytut Budowy i Eksploatacji Maszyn, ul. Licealna 9, 65-417 Zielona Góra

autor

Adamczuk K.

• Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Mechaniczny, Instytut Budowy i Eksploatacji Maszyn, ul. Licealna 9, 65-417 Zielona Góra

Bibliografia

• 1. Białka Z., Zwierzycki W.: Wpływ dodatków eksploatacyjnych na własności smarne olejów przekładniowych. Tribologia 2001; 1: 89-113.
• 2. Burakowski T., Marczak R.: Wybrane procesy konstytuowania się eksploatacyjnej warstwy wierzchniej. Tribologia 1999; 6: 757-765.
• 3. Carson G., HU H.N., Granick S.: Molecular tribology of fluid lubrication shear thinning. Tribology Trans. 1992; 35: 405-410.
• 4. Chan D.Y.C., Horn R.G.: The drainage of thin liguid films between solid surfaces. J. Chem. Phys. 1985; 83: 5311-5324.
• 5. Cho Y.K., Cai L., Granick S.: Molecular tribology of lubricants and surfaces. Tribology Int. 1977; 12: 889-894.
• 6. Enthoven J.C., Spikes H.A.: Temperature profiling of EHD contacts prior to and during scuffing. Proc. XXIth. Leeds-Lyon Conference; Leeds 1994; Dissipative processes in tribology, Elsevier, Science Publisher B.W. 73-80.
• 7. Forbes E. S., Reid A.J.D.: Liquid phase adsorption/reaction studies of argano-sulfur compounds and their load - carrying mechanism. ASLE Trans. 1973; 16: 50-60.
• 8. Hebda M., Wąchal A.: Tribologia. WNT Warszawa, 1980.
• 9. Homola A.M., Israelachvili J. N., Gee M.L., Mc Guiggan P.M.: Measurements of and relation between the adhesion and friction of two surfaces separated by molecularly thin liquid films. ASME J. Tribology 1989; 111: 675-682.
• 10. Israelachvili J.N., McGuiggan P.M., Homola A.M.: Dynamic properties of moleculary thin liquid films. Science 1988; 240:189-191.
• 11. Jahanmir S., Beltzer M.: An adsorption model for friction in bounduary lubrication. ASLE Trans., 1986; 29: 423-430.
• 12. Kula P., Pietrasik R.: Mikromechanika i fizykochemia oddziaływania struktury warstwy wierzchniej na tarcie graniczne. Tribologia 1999; 6: 857-863.
• 13. Laber A., Laber S.: Niekonwencjonalne dodatki smarne. Tribologia 1999; 6: 865-885.
• 14. Laber A.: Ocena stanu geometrycznego powierzchni przed i po procesie tarcia skojarzenia trącego smarowanego olejem silnikowym modyfikowanym preparatem eksploatacyjnym o działaniu chemicznym. Tribologia 2008; 6: 59-71.
• 15. Laber S.: Preparaty eksploatacyjne o działaniu chemicznym. Wydawnictwo Uniwersytet Zielonogórski, 2004 .
• 16. Lawrowski Z.: Technika smarowania. PWN, Warszawa 1980.
• 17. Lee S.C., Cheng H.S.: Experimental validation of critical temperature-pressure theory of scuffing. Tribology Trans. 1995; 38:738-742.
• 18. Lee S.C., Cheng H.S.: Scuffing theory modeling and experimental correlations. ASME J. Tribology 1991; 113: 327-334.
• 19. Marczak R.: Niskotarciowe dodatki do oleju a eksploatacyjna warstwa wierzchnia. Tribologia 1998; 2:131-136.
• 20. Ozimina D., Scholl H., Błaszczyk T.: Modelowe badania procesów warstw granicznych na stali łożyskowej ŁH15 (100Cr6). Tribology 1996; 4: 423-436.
• 21. Płaza S.: Fizykochemia procesów tribologicznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 1997.
• 22. PN-76/C-04147: Badanie własności smarnych olejów i smarów.
• 23. Szczerek M., Tuszyński W.: Badania tribologiczne. Zacieranie. Wydawnictwo ITeE, Radom 2000.
• 24. Szczerek M., Wiśniewski M.: Tribologia i Tribotechnika. SIMP - PTT - ITeE Radom 2000.
• 25. Tomkins F.C.: Chemisorpcja gazów na metalach. PWN, Warszawa 1985.
• 26. Wachal A., Kulczycki A.: Derywatograficzne badania sorpcji dodatków siarkowych na powierzchni żelaza. Tribologia 1988; 1: 15-18.
• 27. Yozhizawa H., Chen Y.L., Israelachvili J.N.: Fundamental mechanisms of interfacial friction. I: Relation between adhesion and friction. Phys. Chem. 1993; 97: 4128-4110.
• 28. Yozhizawa H., Chen Y.L., Israelachvili J.: Recent advances in molecular level understanding of adhesion, friction and lubrication. Wear 1993; 168: 161-166.