Contextualism as a contemporary architectural design philosophy. The issue of the role of the architect based on examples of public buildings in Krakow

• Autorzy: Białkiewicz Joanna Jadwiga

Identyfikatory

DOI

10.37190/arc220305

Warianty tytułu

PL

Kontekstualizm jako współczesna filozofia projektowania. Zagadnienie roli architekta na przykładzie obiektów użyteczności publicznej w Krakowie

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper presents the selected examples of public buildings in Krakow, constructed between 2000–2016, which gained recognition from both local community and the architectural society. These are cultural facilities: Małopolska Garden of Arts, Centre for the Documentation of the Art of Tadeusz Kantor Cricoteka, MOCAK Museum of Contemporary Art, Józef Czapski Pavilion, and Polish Aviation Museum. The common feature for all the described buildings is the contextual philosophy of designing. According to this philosophy, the context of place and the conditions deriving from it (including legal protection of historic buildings and areas) are perceived not as limitations but the source of inspiration for an architectural idea. The new building can be context-dependent on many levels, from the most literal to the metaphorical ones, both within the area of architectural form and the symbolic meanings. Thanks to the use of contextual architectural philosophy, the new buildings are raised both valuable as a contemporary contribution to the urban space and also respecting its historical character and genius loci. Contextual architecture is thus the best solution for urban spaces nowadays, especially within the historic cities with numbers of monuments protected by law, such as Krakow.

PL

W artykule przedstawiono wybrane przykłady powstałych w latach 2000–2016 krakowskich budynków użyteczności publicznej, które zyskały uznanie wśród społeczności i w środowisku architektów. Są to ośrodki kulturalne: Małopolski Ogród Sztuki, Ośrodek Dokumentacji Sztuki T. Kantora Cricoteka, Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK, Pawilon Józefa Czapskiego, Muzeum Lotnictwa Polskiego. Cechą łączącą wszystkie opisane budynki jest kontekstualna filozofia projektowania, która zakłada potraktowanie uwarunkowań wynikających z kontekstu miejsca (m.in. ochrona prawna zabudowań zabytkowych i terenów historycznych) w kategorii nie ograniczeń, lecz inspiracji dla architektonicznej idei. Nawiązanie do kontekstu miejsca odbywa się na wielu płaszczyznach, od najbardziej dosłownych do metaforycznych, zarówno w sferze formy, jak i przekazu symbolicznego. Dzięki zastosowaniu filozofii kontekstualnej powstają obiekty wartościowe jako współczesny wkład w przestrzeń miasta i respektujące jej historyczny charakter oraz genius loci. Tego rodzaju architektura jest w obecnych czasach najlepszym rozwiązaniem dla organizmów miejskich o szczególnie bogatej tkance zabytkowej, takich jak Kraków.

Słowa kluczowe

EN

contextualism; recent architecture; Krakow; design philosophy

PL

kontekstualizm; architektura najnowsza; Kraków; filozofia projektowania

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2022
• Tom: Nr 3 (71)
• Strony: 49--58
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., il.

Twórcy

autor

Białkiewicz Joanna Jadwiga

• Faculty of Architecture, Cracow University of Technology, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-8827-9397

Bibliografia

• [1] Ingarden K., From Architecture Without Architects to architecture after architects, “Technical Transactions” 2019, Vol. 8, 19–29, doi: 10.4467/2353737XCT.19.078.10857.
• [2] Wrana J., Fitta A., Architektura a kontekst miejsca, “Budownictwo i Architektura” 2012, Vol. 11, nr 2, 5–13.
• [3] Wrana J., Architektura z poszanowaniem miejsca, [in:] J. Wrana, Eseje o tożsamości miejsca. Wybrane artykuły dotyczące tożsamości i kontekstu, Politechnika Lubelska, Lublin 2012, 37–49.
• [4] Wrana J., Architektura – zrozumiały komunikat przestrzenny, [in:] J. Wrana, Eseje o tożsamości miejsca. Wybrane artykuły dotyczące tożsamości i kontekstu, Politechnika Lubelska, Lublin 2012, 89–93.
• [5] Charciarek M., O metaforze w architekturze współczesnej, PhD thesis, Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej, Kraków 1999.
• [6] Urbańska M., Najnowsze realizacje polskie w kontekście historycznym – ochrona wartości przez architekturę decorum, [in:] E. Łużyniecka (red.), Dziedzictwo architektoniczne. W kręgu świata przyrodniczego i budowli miejskich, Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław 2019, 17–25, doi: 10.5277/DZAR_M_2019.
• [7] Juzwa N., Świerzawski J., Myśli – Marzenia – Miejsca. Architektura polska w innowacyjnej współczesności, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Warszawa 2021.
• [8] Wijas M., Kontekst w polskiej architekturze XXI wieku. Wybrane przykłady, PhD thesis, Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej, Kraków 2019.
• [9] Vademecum konserwatora zabytków. Międzynarodowe Normy Ochrony Dziedzictwa Kultury, ICOMOS, Warszawa 2015, 179–181.
• [10] The Recommendation on the Historic Urban Landscape, UNESCO, Paris 2011, https://whc.unesco.org/document/160163 [accessed: 6.10.2022]
• [11] Ingarden K., Contextual Architecture: Between mimesis and abstraction – project of Małopolska Garden of Art, Kraków, [in:] E. Trocka-Leszczyńska, E. Przesmycka (eds.), Culture in the City, Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław 2012, 321–330.
• [12] Ingarden K., Poszukiwanie metody – eksperymenty z kontekstem i materiałem na przykładzie wybranych projektów własnych, “Państwo i Społeczeństwo” 2017, nr 1, 79–94.
• [13] Małopolski Ogród Sztuki w Krakowie, “Architektura – Murator” 2013, nr 1, 34–53.
• [14] Ustawa z dn. 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz.U. 2003, nr 80, poz. 717, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20030800717.
• [15] Tomczak M., Niemożliwy most, “Architektura & Biznes” 2014, nr 10, 64–73.
• [16] Sztuka & biznes, rozmowa z P. Nawarą, “Architektura & Biznes” 2020, nr 3, 146–157.
• [17] Mocak 2010–2012. Raport z działalności Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie, Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie, Kraków 2013.
• [18] Ask the architect: Claudio Nardi, 14.05.2019, https://www.nationalgeographic.co.uk/travel/2019/05/ask-architect-claudio-nardi [accessed: 15.06.2022].
• [19] Pawilon Czapskiego – o pawilonie, 29.07.2016, https://mnk.pl/oddzial/pawilon-jozefa-czapskiego/o-pawilonie [accessed: 10.06.2022].
• [20] Muzeum Lotnictwa Polskiego – Projekt: Pysall.Ruge Architekten oraz Bartłomiej Kisielewski, https://archinea.pl/muzeum-lotnictwa-polskiego-projekt-pysall-ruge-architekten-bartlomiej-kisielewski [accessed: 12.06.2022].
• [21] Muzeum ze śmigłem, https://sztuka-architektury.pl/article/3537/muzeum-ze-smiglem [accessed: 19.06.2022].
• [22] Urbańska M., Najnowsza polska architektura site specific: konserwacja tożsamości?, “Czasopismo Techniczne” 2015, R. 112, z. 6-A, 233–249.
• [23] Urbańska M., Architektura dialogu: W stronę przestrzeni pytań i odpowiedzi, “Państwo i Społeczeństwo” 2018, nr 2, 55–63.