Efektywność wykorzystania kapitału intelektualnego spółek giełdowych branży transportu i logistyki

• Autorzy: Michalczuk Grażyna , Widelska Urszula

Identyfikatory

DOI

10.33226/1231-2037.2024.4.1

Warianty tytułu

EN

Efficiency of using the intellectual capital of listed companies in the transport and logistics industry

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań podjętych w artykule jest ocena efektywności wykorzystania kapitału intelektualnego w spółkach giełdowych branży transportu i logistyki. Na potrzeby realizacji celu dokonano krytycznej analizy literatury oraz analizy danych zastanych, polegającej na analizie danych zawartych w raportach rocznych spółek za pomocą statystyki opisowej. Ponadto zastosowano metodę VAIC™ opracowaną przez Pulica, która pozwoliła na zbadanie efektywności wykorzystania posiadanego przez spółki kapitału intelektualnego (kapitału ludzkiego, kapitału strukturalnego), jak też zaangażowanego w tworzenie wartości dodanej spółek. Badaniem objęto spółki transportowe i logistyczne notowane na głównym rynku GPW w Warszawie oraz rynku NewConnect. Zakres czasowy objął lata 2016–2022. Badanie wykazało, że w analizowanych spółkach najwyższą efektywnością w tworzeniu wartości dodanej VAIC™ charakteryzuje się kapitał intelektualny (ICE). Jednak nie są one jednolite pod tym względem, gdyż wskaźnik efektywności kapitału intelektualnego waha się od 1,050 do 13,807. Pomimo zaobserwowanej różnicy wszystkie badane spółki cechuje to, że największy udział wskaźnika stanowi efektywność kapitału ludzkiego, co oznacza, że spółki generują największy zwrot z każdej zainwestowanej złotówki w kapitał ludzki. Artykuł wypełnia lukę badawczą w obszarze kapitału intelektualnego, w aspekcie badania jego efektywności.

EN

The aim of the research undertaken in the article is to evaluate the efficiency of intellectual capital utilization in publicly listed companies within the transport and logistics industry. To achieve this goal, a critical analysis of the literature and secondary data analysis were conducted, focusing on the data contained in the annual reports of the analysed companies. Descriptive statistics were also employed. Furthermore, the VAIC™ method, developed by Pulic, was applied. This method allowed for examining the efficiency of utilizing the companies' intellectual capital (human capital and structural capital) as well as its involvement in generating added value for the companies. The study covered transport and logistics companies listed on the main market of the Warsaw Stock Exchange (GPW) and the NewConnect market. The time range included the years 2016–2022. The research revealed that among the analysed companies, intellectual capital (ICE) demonstrated the highest efficiency in creating added value as measured by VAIC™. However, there were significant differences in this respect, with the intellectual capital efficiency index ranging from 1,050 to 13,807. Despite these differences, all studied companies share the characteristic that the efficiency of human capital represents the largest share of the index. This indicates that companies generate the highest return on every unit of investment in human capital. The article addresses a research gap in the area of assessing efficiency of the intellectual capital.

Słowa kluczowe

PL

kapitał intelektualny; efektywność kapitału intelektualnego; spółka transportowa; spółka logistyczna; metoda VAIC™

EN

intellectual capital; intellectual capital efficiency; logistics companies; transport companies; VAIC™ method

• Wydawca: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne SA
• Czasopismo: Gospodarka Materiałowa i Logistyka
• Rocznik: 2024
• Tom: nr 4
• Strony: 2--11
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Michalczuk Grażyna

• Uniwerystet w Bialymstoku

• https://orcid.org/0000-0003-0546-4456

autor

Widelska Urszula

• Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/0000-0002-4273-936X

Bibliografia

• Ahmed, S. S., Guozhu, J., Mubarik, S., Khan, M., & Khan, E. (2019). Intellectual capital and business performance: The role of dimensions of absorptive capacity. Journal of Intellectual Capital, 21(1), 23–39. https://doi.org/10.1108/JIC-11-2018-0199
• Anifowose, M., Rashid, M. H. A., Annuar, H. A., & Ibrahim H. (2018). Intellectual capital efficiency and corporate book value: Evidence from Nigerian economy. Journal of Intellectual Capital, 19(3), 644–668. https://doi.org/10.1108/JIC-09-2016-0091
• Bayraktaroglu, A. E., Calisir, F., & Baskak, M. (2019). Intellectual capital and firm performance: An extended VAIC model. Journal of Intellectual Capital, 20(3), 406–425. https://doi.org/10.1108/JIC-12-2017-0184
• Bąkowski, W. (2011). Znaczenie kapitału intelektualnego w zarządzaniu regionalnym transportem zbiorowym. Transport miejski i regionalny, (4), 3–4.
• Carson, E., Ranzijn, R., Winefield, A., & Marsden, H. (2004). Intellectual capital: Mapping employee and work group attributes. Journal of Intellectual Capital, 5(3), 443–463. https://doi.org/10.1108/14691930410550390
• Chowdhury, L. A. M., Rana, T., & Azim, M. I. (2019). Intellectual capital efficiency and organisational performance: In the context of the pharmaceutical industry in Bangladesh. Journal of Intellectual Capital, 20(6), 784–806. https://doi.org/10.1108/JIC-10-2018-0171
• Dženopoljac, V., Yaacoub, C., Elkanj, N., & Bontis, N. (2017). Impact of intellectual capital on corporate performance: Evidence from the Arab region. Journal of Intellectual Capital, 18(4), 884–903. https://doi.org/10.1108/JIC-01-2017-0014
• Edvinsson, L., & Malone, M. S. (2001). Kapitał intelektualny. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Ferramosca, S., & Ghio, A. (2018). Leveraging intellectual capital in developing countries: Evidence from Kenya. Journal of Intellectual Capital, 19(3), 562–580. https://doi.org/10.1108/JIC-11-2016-0109
• Fijałkowska, J. (2013). VAIC™ jako metoda pomiaru dokonań przedsiębiorstw. Zarządzanie i Finanse, 11(1/2), 63–77.
• Firer, S., & Williams, S. M. (2003). Intellectual capital and traditional measures of corporate performance. Journal of Intellectual Capital, 4(3), 348–360. https://doi.org/10.1108/14691930310487806
• Gayathri, V., & Malarvizhi, K. (2023). The role of intellectual capital on the selected transport and logistics companies of India. Seybold Report, 17(10), 2015–2026. https://doi.org/10.5281/zenodo.7287410
• Gi Group Holding. (2024). Sektor logistyki w Polsce: wzrost zapotrzebowania na pracowników w ostatnim kwartale roku. https://www.gigroupholding.com/polska/sektor-logistyki-w-polsce-wzrost-zapotrzebowania-na-pracownikow-w-ostatnim-kwartaleroku/?utm_source=chatgpt.com
• Ginesti, G., Caldarelli, A., & Zampella, A. (2018). Exploring the impact of intellectual capital on company reputation and performance. Journal of Intellectual Capital, 19(5), 915–934. https://doi.org/10.1108/JIC-01-2018-0012
• GUS. (2023). Transport – wyniki działalności w 2022 r. Główny Urząd Statystyczny, 3–52.
• Igielski, M. (2017). The role of intellectual capital in building a competitive advantage by enterprises from the transport, shipping and logistics industry (TSL). Institute of Economic Research Working Papers, 38.
• ManpowerGroup. (2021). Logistyka w Polsce. Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Logistyki i Magazynowania. https://www.manpowergroup.pl/wp-content/uploads/2021/05/Raport-Logistyka-w-Polsce.pdf
• Michalczuk, G., & Widelska, U. (2012). The effectiveness of intellectual capital companies oriented at value creation (an example of Warsaw Stock Exchange companies in Poland – WIG 20). Journal of Scientific Publications: Economy & Business, 6(2), 43–55.
• Prieto, R. (2021). Logistics. Procurement and Suply Chain. NAC Executive Insight.
• Pulic, A. (2004). Intellectual capital – does it create or destroy value? Measuring Business Excellence, 8(1), 62–68. https://doi.org/10.1108/13683040410524757
• Ross, G., & Ross, J. (1997). Measuring your company's intellectual performance. Long Range Planning, 30(3), 413–426. https://doi.org/10.1016/S0024-6301(97)90260-0
• Samul, J. (2013). Kapitał intelektualny w tworzeniu wartości przedsiębiorstwa – teoria a praktyka. Economics and Management, 5(2), 230–241. https://doi.org/10.12846/j.em.2013.02.14
• Smuda-Kocoń, M. (2019). Model VAIC – krytyczna analiza koncepcji. Studia Ekonomiczne, 380, 104–113.
• Sezer, S., & Abasiz, T. (2017). The impact of logistics industry on economic growth: An application in OECD countries. Eurasian Journal of Social Sciences, 5(1), 11–23. https://doi.org/10.15604/ejss.2017.05.01.002
• Sharipbekova, K., & RainbeKov, Z. (2018). influence of logistics efficiency on economic growth of the CIS countries. European Research Studies Journal, XXI(2), 678–690.
• Stańczyk, J., & Kryński, Z. (2007). Metody pomiaru wartości kapitału intelektualnego przedsiębiorstwa. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, (10), 225–254.
• Stewart, T. A. (1997). Intellectual capital: The new wealth of organizations. Nicholas Brealey Publishing.
• Sveiby, K. E. (1997). The new organizational wealth: Managing & measuring knowledge based assets. Barrett-Koehler.
• Wudhikarn, R., Neubert, G., & Chakpitak, N. (2018). Benchmarking intellectual capital performance of logistics companies using analytic network process: A conceptual framework. Journal of Economics, Business and Management, 6(4), 175–179. https://doi.org/10.18178/joebm.2018.6.4.570
• Wudhikarn, R., Neubert, G., & Chakpitak, N. (2023). Improving the strategic benchmarking of intellectual capital management in logistics service providers. Sustainability, 12(1074), 1–25. https://doi.org/10.3390/su122310174
• Xu, J., & Li, J. (2019). The impact of intellectual capital on SMEs' performance in China. Journal of Intellectual Capital, 20(4), 488–509. https://doi.org/10.1108/JIC-04-2018-0074
• Zelenika, D., & Pupavac, D. M. (2003). Intellectual capital- developmental resource of logistic companies for 21 St Century. Promet-Traffic-Traffico, 15(1), 37–41.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).