Strukturalna analiza mioceńskich piaskowców z zapadliska przedkarpackiego za pomocą wysokorozdzielczej mikrotomografii komputerowej

• Autorzy: Kaczmarek Ł. , Machowski G. , Maksimczuk M. , Wejrzanowski T.

Warianty tytułu

EN

The use of high-resolution X-ray computed microtomography in the structural analysis of the Miocene sandstones of the Carpathian Foredeep

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł przedstawia wyniki wykorzystania wysokorozdzielczej mikrotomografii komputerowej w analizie strukturalnej oraz ilościowej przestrzeni porów i szczelin w piaskowcach mioceńskich. Dodatkowo wykonano badanie przepuszczalności analizowanych skał. Próbki zostały pobrane z odwiertu S-3, zlokalizowanego we wschodniej części zapadliska przedkarpackiego. W celu przeprowadzenia badania wykonano dwie serie naświetlania rentgenowskiego próbek. Pierwszy zestaw próbek został wytypowany dla uzyskania przestrzennego rozkładu ziaren, porów oraz szczelin. Długość boku woksela (tzn. najmniejszego elementu objętości) w tym etapie badań wynosiła około 26 μm. Drugi zestaw naświetlania został wykonany dla zobrazowania elementów strukturalnych o wielkościach od około 3 μm do 26 μm oraz cech petrofizycznych. Wynikiem przeprowadzonych badań jest charakterystyka analizowanych skał, która umożliwia podział próbek na dwie grupy. Pierwsza grupa próbek posiada cechy strukturalne oraz petrofizyczne typowe dla skał złóż konwencjonalnych, natomiast druga grupa – dla skał złóż typu niekonwencjonalnego. Właściwe rozpoznanie parametrów petrofizycznych każdego typu złoża stanowi kluczowy element optymalizacji procesu jego udostępniania.

EN

The article presents results of high-resolution computed microtomography use in the structural analysis and quantification of pores and fractures in Miocene sandstones. Furthermore, the permeability studies of rocks were performed. Miocene samples were taken from well S-3, located in the eastern part of the Carpathian Foredeep. For the aforementioned analysis two series of X-ray irradiation were performed. The first set of samples was selected to obtain the spatial distribution of grains, pores and fractures. At this stage of the study, the length of the voxel side amounted to approx. 26 μm. The second set of X-ray exposure was performed to reveal structural elements and petrophysical characteristics of sizes ranging from approx. 3 μm to 26 μm. The result of performed characteristics is the division of samples into two groups. The first group of samples has structural and petrophysical features of rocks typical for conventional reservoir deposits, while the second – for the unconventional type. Appropriate identification of petrophysical parameters of the formation is a key element for the optimization of the reservoir development.

Słowa kluczowe

PL

piaskowce; wysokorozdzielcza mikrotomografia komputerowa; zapadlisko przedkarpackie; miocen

EN

sandstones; high-resolution computer microtomography; Carpathian Foredeep; Miocene

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2015
• Tom: R. 71, nr 9
• Strony: 647--654
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kaczmarek Ł.

• Wydził Geologii Uniwersytetu Warszawskiego ul. Żwirki i Wigury 93 02-089 Warszawa
• Wydział Inżynierii Materiałowej Politechniki Warszawskiej ul. Wołoska 141 02-507 Warszwawa

autor

Machowski G.

• Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Maksimczuk M.

• Wydział Inżynierii Materiałowej Politechniki Warszawskiej ul. Wołoska 141 02-507 Warszawa

autor

Wejrzanowski T.

• Wydział Inżynierii Materiałowej Politechniki Warszawskiej ul. Wołoska 141 02-507 Warszawa

Bibliografia

• [1] Baker D., Mancini L., Polacci M., Higgins M., Gualda G., Hill R., Rivers M.: An introduction to the application of X-ray microtomography to the three-dimensional study of igneous rocks. Lithos 2015, vol. 148, pp. 262–276.
• [2] Cnudde V., Boone M.: High-resolution X-ray computed tomography in geosciences: A review of the current technology and applications. Earth-Science Reviews 2013, vol. 123, pp. 1–17.
• [3] Gorecki W. (red.) et al.: Atlas geotermalny zapadliska przedkarpackiego. Monografia. Katedra Surowców Energetycznych, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków 2012, s. 418.
• [4] Hadro J.: Strategia poszukiwan zloz gazu ziemnego w lupkach. Przegląd Geologiczny 2010, vol. 58, nr 3, s. 250–258.
• [5] Kaczmarek L., Lukasiak D., Maksimczuk M., Wejrzanowski T.: Wykorzystanie wysokorozdzielczej mikrotomografii komputerowej oraz analizy ultradzwiekowej w charakterystyce struktury paleozoicznych gazonosnych lupkow z basenu baltyckiego. Nafta-Gaz 2015 (zaakceptowane do druku).
• [6] Karnkowski P.: Zloza gazu ziemnego i ropy naftowej w Polsce, tom 2: Karpaty i zapadlisko przedkarpackie. Kraków, Towarzystwo Geosynoptyków „GEOS”, 1993.
• [7] Ketcham R., Carlson W.: Acquisition, optimization and interpretation of X-ray computed tomographic imagery: applications to the geosciences. Computers & Geosciences 2001, vol. 27, pp. 381–400.
• [8] Lykowska G.: Trojwymiarowa wizualizacja szczelin metoda mikrotomografii rentgenowskiej. Nafta-Gaz 2012, nr 12, s. 959–964.
• [9] Naik G. C.: Tight Gas Reservoirs – An Unconventional Natural Energy Source for the Future. Association of Petroleum Geologists of India, 2005, http://pinedaleonline.com/socioeconomic/pdfs/tight_gas.pdf (dostęp: maj 2015).
• [10] Paszkowski M., Porebski S. J., Warchol M.: Koncepcja projektu otworu kierunkowego w miocenskich utworach zapadliska przedkarpackiego. Wiadomości Naftowe i Gazownicze 2009, 3 (131), s. 4–13.
• [11] Such P., Lesniak G., Slota M.: Ilosciowa charakterystyka porowatosci i przepuszczalnosci utworow czerwonego spagowca potencjalnie zawierajacych gaz ziemny zamkniety. Przegląd Geologiczny 2010, vol. 58, nr 4, s. 345–351.
• [12] Zalewska J., Dohnalik M.: Comparison of rock pore space based on X-ray computed microtomography (micro-CT) and nuclear magnetic resonance (NMR) data. Part III. Nafta-Gaz 2011, nr 10, s. 702–713.
• [13] Zalewska J., Kaczmarczyk J.: Analysis of rock samples’ internal pore structure based on X-ray computed microtomography data. Part I. Nafta-Gaz 2011, nr 8, s. 533–544.