Nowe wyniki badań systemów piecowo-kominowych z drugiej połowy XX wieku w wiejskich domach gminy Michałowo

• Autorzy: Drągowska B. , Drozdowicz S. , Ferdyn P. , Szewczyk J.

Warianty tytułu

EN

The recent studies on stove systems, dated back to the 2nd half of the 20th century, in vernacular houses in Michałowo commune, N-E Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W październiku 2014 roku przedsięwzięto badania terenowe dawnego ludowego budownictwa, jak też współczesnej ludowej estetyki architektonicznej na terenie gminy Michałowo. Wykonano inwentaryzacyjną dokumentację fotograficzną i rysunkową pięciu domów mieszkalnych, w tym czterech w samym Michałowie i jednego we wsi Topolany. Zamierzono rozpoznać specyficzne, być może – jak sądzono – unikalne cechy domu wiejskiego na badanym terytorium, co ostatecznie doprowadziło do skupienia uwagi badawczej na zastanych w inwentaryzowanych tu domach systemach piecowo-kominowych jako poznawczo najciekawszych, oryginalnych, determinujących rozplanowanie i funkcję domu wiejskiego. Piece te opisano i poparto ilustracjami uwypuklającymi ich specyfikę konstrukcyjną, estetyczną i funkcjonalną, rozpoznaną również na podstawie porównań z innymi rozwiązaniami systemów ogniowo-dymowych znanych na Białostocczyźnie i opisanych w literaturze przedmiotu.

EN

In October 2014, the field survey have been performed in rural areas of Michałowo commune, Podlasie province, N-E Poland. The specific results of the fruitful survey included drawings and photographs of five vernacular houses in Michałowo and its vicinity, in a village Topolany. On the basis of the survey findings, we point the issue of the most unique and specific features of vernacular home interiors in that territory. To recognize such features, we focus mostly on the supposed symbolic heart of a Podlasie home, namely, a stove or, rather, a stove-and-chimney complex system, which influences the whole home layout and its functional structure. Therefore, functional, aesthetic and structural features of such stove systems have been described and illustrated with the related inventory drawings and photographs, compared also to older stoves which descriptions or drawings can be found in the former stove fitting, architectural or ethnography literature.

Słowa kluczowe

PL

architektura rodzima; tradycyjne wnętrza domów; domy wiejskie; Białostocczyzna; piece; gmina Michałowo

EN

vernacular architecture; vernacular home interiors; Białostocczyzna; country cottages; stoves; Michałowo commune

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
• Czasopismo: Architecturae et Artibus
• Rocznik: 2015
• Tom: Vol. 7, no. 1
• Strony: 10--24
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., il., rys.

Twórcy

autor

Drągowska B.

• Politechnika Białostocka, Wydział Architektury, ul. O. Sosnowskiego 11, 15-893 Białystok

autor

Drozdowicz S.

• Politechnika Białostocka, Wydział Architektury, ul. O. Sosnowskiego 11, 15-893 Białystok

autor

Ferdyn P.

• Politechnika Białostocka, Wydział Architektury, ul. O. Sosnowskiego 11, 15-893 Białystok

autor

Szewczyk J.

• Politechnika Białostocka, Wydział Architektury, ul. O. Sosnowskiego 11, 15-893 Białystok

Bibliografia

• 1. Ciołek G. (1947), Urządzenia ogniowe i ich wpływ na rozwój planu chałupy wiejskiej, „Biuletyn Sztuki i Kultury” t. 9.
• 2. Perkowska J. i in. (2014), „Pokuć”, czyli tradycyjny kąt obrzędowy we wnętrzu wiejskiego domu mieszkalnego na Białostocczyźnie – wyniki badań z lat 2012-2013, „Architecturae et Artibus” vol. 6, nr 2 (20).
• 3. Pokropek M., Strączek T. (1993), Osadnictwo i tradycyjne budownictwo drewniane okolic Ciechanowca na przykładzie przysiółków drobnoszlacheckich Piętki i Twarogi w woj. Łomżyńskim, „Rocznik Białostocki” t. XVIII, Muzeum Okręgowe w Białymstoku, Warszawa.
• 4. Sulima M. (2012), Dom mieszkalny w zagrodzie pogranicza etnicznego jako zjawisko architektoniczno-kulturowe, t. 1 i 2 (maszynopis pracy doktorskiej obronionej na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, Białystok-Warszawa).
• 5. Szewczyk J. (2008), Piece w wiejskich domach na Białostocczyźnie, „Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego” z. 14.
• 6. Szewczyk J. (2009), Uwagi o tematyce pieców i kominów w staropolskim piśmiennictwie XVI-XVIII wieku na tle okresów późniejszych, „Ciechanowiecki Rocznik Muzealny” t.5, z.1, Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu, Ciechanowiec.
• 7. Szewczyk J. (2010), Problemy renowacji tradycyjnych podlaskich systemów piecowo-kominowych, [w:] T. Biliński [red.], Renowacja budynków i modernizacja obszarów zabudowanych, t. 6, Oficyna Wyd. Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.
• 8. Szewczyk J. (2011a), Niezwykłe wiejskie piece, „Świat Kominków” nr 29.
• 9. SzewczykJ.(2011b), O osieciach ipiecach osietnych w dawnym piśmiennictwie, „Ciechanowiecki Rocznik Muzealny” t. 7, Muzeum Rolnictwa im. K. Kluka w Ciechanowcu, Ciechanowiec.
• 10. Szewczyk J. (2011c), Piec i komin w tradycyjnym budownictwie ludowym Podlasia, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej („Rozprawy Naukowe” nr 209: Biblioteka Architektury i Urbanistyki), Białystok.
• 11. Szewczyk J. (2011d), Wiejskie piece kaflowe typu wschodniopodlaskiego, Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego, z. 17, 265-289.
• 12. Szewczyk J. (2012a), Piec ceglano-kaflowy we współczesnym domu na tle podlaskiej tradycji kształtowania wnętrz domów, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok.
• 13. Szewczyk J. (2012b), Piece wschodniej Europy jako fenomen architektoniczny i kulturowy, na podstawie dawnej literatury anglojęzycznej, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej („Rozprawy Naukowe” nr 221: Biblioteka Architektury i Urbanistyki), Białystok.
• 14. Szewczyk J. (2012c), Wpływ czynników fiskalnych na tradycyjne formy architektoniczno-budowlane na przykładzie podlaskich urządzeń piecowokominowych, „Architecturae et Artibus” nr 2 (12), vol. 4.
• 15. Szewczyk J. (2012d), Wiejskie piece na Białostocczyźnie – nowe wyniki poszukiwań terenowych i prac studyjnych, „Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego” z.18.
• 16. Tłoczek I. (1961), Formy architektury ludowej środkowego Podlasia,„Zeszyty Naukowe Politechniki Warszawskiej” nr 52, Warszawa.
• 17. Tłoczek I. (1969), Tradycyjne budownictwo drzewne na Podlasiu, „Rocznik Mazowiecki” t. 2.
• 18. Tłoczek I. (1980), Polskie budownictwo drewniane, Ossolineum, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk.
• 19. Tłoczek I. (1985), Dom mieszkalny na polskiej wsi, PWN, Warszawa.
• 20. Załęski W. (2000), Pokut, „Białostocczyzna” nr 2.
• 21. ZałęskiW.(2001), Pokut’, [w:] M. Zemło iC. Czyżewski (red.), Małe miasta: historia i współczesność, „Acta Collegii Suprasliensis”, t.1, Współczesna Oficyna Supraska, Supraśl.