Ogrody użytkowe klasztorów bernardyńskich

• Autorzy: Pierścionek B.

Warianty tytułu

EN

Utilitarian gardens of Bernardine monasteries

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Klasztory bernardyńskie budowano przede wszystkim na przedmieściach lub w pobliżu głównych traktów komunikacyjnych i handlowych. Kompleksy usytuowane poza murami posiadały ogrody użytkowe, a do dóbr klasztornych należały także łąki, pola, lasy, stawy oraz całe wsie. W takich przypadkach reguła zakonna była łamana drastycznie, gdyż zakony żebracze nie posiadały wartościowej własności. Formy ogrodów nie przetrwały do czasów współczesnych, zachowały się jedynie wirydarze. Niniejszy referat porusza problematykę użytkowych ogrodów klasztornych, a także bernardyńskich gospodarstw rolnych i ich znaczenia dla postaci krajobrazów lokalnych.

EN

Bernardine monasteries were built mostly in the suburbs or near the main communication and trade tracts. The building complexes, which were situated outside the city walls, had utilitarian gardens and monasteries, property included meadows, fields, forests, ponds and even the whole villages. In these cases monasticism rules were broken severly, because the medicant orders had no valued property. The forms of gardens did not survive until present days, only viridaries were preserved. This paper raises the issue of utilitarian monastery gardens as well as the Bernardine farms and its meaning for the shape of the local landscape.

Słowa kluczowe

PL

ogród użytkowy; gospodarstwo bernardyńskie; warzywniak; wirydarz

EN

utilitarian garden; Bernardine farm; vegetable garden; viridaries

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2012
• Tom: R. 109, z. 8-A
• Strony: 57--64
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., il.

Twórcy

autor

Pierścionek B.

• Katedra Budownictwa i Architektury, Wydział Budownictwa, Politechnika Opolska

Bibliografia

• Archiwum Prowincji OO. Bernardynów w Krakowie, rkps M-2, k.; k. 81r; k.86v; k.125v; rkps M-25; rkps. RGP-b-2, rkps. M-2, k.69v.; rkps. M-2, k.63v.; rkps. XIV-a-1.
• Archiwum Państwowe we Wrocławiu, AmW, nr inw. 27370 (Hospitalgarten 1718-1845).
• Akta Muzeum Regionalnego w Jaworze, sygn. 1264, 1265.
• BURGERMEISTER L., GRUNDMANN G., Die Kunstdenkmäler der Stadt Breslau, t. 1, cz. II i III, Breslau 1930.
• GOLA A., ŁAWICKA M., Od klasztoru do muzeum. Dzieje zespołu zabudowań bernardyńskich we Wrocławiu, Wrocław 2009.
• KUCZERA A., Materiały do historii miasta Sambora 1390-1795, Lwów 1936.
• KUTZNER M., Architektura polskich późnogotyckich klasztorów franciszkanów obserwantów (zwanych bernardynami), [w:] Franciszkanie w Polsce średniowiecznej, t. 1: Franciszkanie na ziemiach polskich, (red.) J. Kłoczowski, Lublin 1989.
• MACISZEWSKA M., Klasztor bernardyński w społeczeństwie polskim 1453-1530, Warszawa 2001.
• MAJDECKI L., Historia ogrodów, Warszawa 1978.
• MAŁACHOWICZ E., Wrocław. Zespół pobernardyński, Warszawa 1985.
• MANSELLI R., Franciszkanie we Włoszech w XIII wieku, [w:] Franciszkanie w Polsce średniowiecznej, t. 1: Franciszkanie na ziemiach polskich, Lublin 1983.
• Memoriale Ordinis Fratrum Minorum a fr. Joanne de Komorowo compilatur, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 5, Lwów 1888.
• MURAWIEC W., Budsław, [w:] Klasztory bernardyńskie w Polsce w jej granicach historycznych, (red.) H.E. Wyczawski, Kalwaria Zebrzydowska 1985.
• MURAWIEC W., Skępe, [w:] Klasztory bernardyńskie w Polsce w jej granicach historycznych, (red.) H.E. Wyczawski, Kalwaria Zebrzydowska 1985.
• PIERŚCIONEK B., Architektura gotyckich klasztorów franciszkanów obserwantów w Polsce XV-XVI wieku, Wrocław 2010 (maszynopis pracy doktorskiej w Bibliotece Głównej Politechniki Wrocławskiej).
• UERSCHELN G., Średniowieczne ogrody klasztorne, [w:] Klasztory i zakony. 2000 lat kultury i sztuki chrześcijańskiej, (red.) K. Krüger, Ożarów Mazowiecki 2009.
• WYCZAWSKI H., Kazimierz Biskupi, [w:] Klasztory bernardyńskie w Polsce w jej granicach historycznych, (red.) H.E. Wyczawski, Kalwaria Zebrzydowska 1985.
• Zarys historii zakonu braci mniejszych (Od powstania zakonu do podziału na konwentualnych i obserwantów), Kraków 2000 (maszynopis w Bibliotece Instytutu Studiów Franciszkańskich w Krakowie).