Współczesne elewacje drewniane w Polsce: architektoniczna analiza materiałów i technologii proekologicznych

• Autorzy: Starzyk Agnieszka

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0055.2520

Warianty tytułu

EN

Contemporary wooden facades in Poland: an architectural analysis of materials and pro-environmental technologies

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł przedstawia architektoniczną analizę współczesnych rozwiązań elewacji drewnianych stosowanych w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem technologii i materiałów o niskim wpływie środowiskowym. W badaniu połączono systematyczny przegląd literatury naukowej z lat 2020–2025 (bazy Scopus i WoS) z analizą trzech autorskich studiów przypadku. Omówiono najczęściej wykorzystywane gatunki drewna, metody ich ochrony przed czynnikami atmosferycznymi oraz ocenę wpływu środowiskowego rozwiązań elewacyjnych w kontekście cyklu życia materiału. Szczególną uwagę poświęcono lokalnym, certyfikowanym gatunkom drewna iglastego oraz strategiom pasywnym, eliminującym potrzebę stosowania chemicznych modyfikacji. Wyniki wskazują, że odpowiedzialnie zaprojektowane elewacje drewniane mogą być trwałe, niskoemisyjne i zgodne z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym. Przedstawione rekomendacje wdrożeniowe mogą stanowić podstawę lokalnych wytycznych projektowych dla architektury zrównoważonej w warunkach klimatycznych Polski.

EN

The article presents an architectural analysis of contemporary wooden façade solutions used in Poland, with particular emphasis on technologies and materials with low environmental impact. The present study combines a systematic review of scientific literature from 2020–2025 (Scopus and WoS databases) with an analysis of three original case studies. The most commonly used wood species, methods of protecting them against atmospheric factors and the assessment of the environmental impact of façade solutions in the context of the material life cycle are discussed. This paper is concerned with the utilisation of local, certified coniferous wood species, and passive strategies that obviate the necessity for chemical modifications. The findings suggest that when designed in a responsible manner, wooden facades have the potential to exhibit durability, low-emission characteristics, and compatibility with the tenets of a circular economy. The implementation recommendations presented can form the basis for local design guidelines for sustainable architecture in the climatic conditions of Poland.

• Wydawca: Fundacja Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa
• Czasopismo: Inżynieria i Budownictwo
• Rocznik: 2025
• Tom: R. 81, nr 5
• Strony: 611--616
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., il.

Twórcy

autor

Starzyk Agnieszka

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Instytut Inżynierii Lądowej, Warszawa

• https://orcid.org/0000-0002-8704-5003

Bibliografia

• [1] Starzyk A., et al.: Environmental and architectural aspects of wooden construction: a comparative analysis of selected issues of single-family housing in Poland and Portugal. Acta Scientiarum Polonorum. Architectura, 2024. https://doi.org/10.22630/aspa.2024.23.23.
• [2] Mazur Ł., Winkler J.: Timber construction in Poland: An analysis of its contribution to sustainable development and economic growth. Drewno. Prace Naukowe, Doniesienia, Komunikaty = Wood. Research Papers, Reports, Announcements, 2025. https://doi.org/10.53502/wood-196236.
• [3] Hill C., Kymäläinen M., Rautkari L.: Review of the use of solid wood as an external cladding material in the built environment. Journal of Materials Science, 57, 9031-9076, 2022. https://doi.org/10.1007/s10853-022-07211-x.
• [4] Scrideli L., et al.: Development of a post-occupancy assessment method system to evaluate the durability of external cladding of prefabricated timber panels. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 1363, 2024. https://doi.org/10.1088/1755-1315/1363/1/012097.
• [5] Búryová D., Sedlák P.: Life Cycle Assessment of Coated and Thermally Modified Wood Facades. Coatings, 2021. https://doi.org/10.3390/coatings11121487.
• [6] Kutnik M., Gabillé M., Montibus M.: Performance of European Wood Species in Above Ground Situations After 10 Years of Weathering: Evidence of a Positive Impact of Proper Design, 2020. https://doi.org/10.23967/dbmc.2020.108.
• [7] Hopkin D., et al.: Multi-Scale Characterisation of the Fire Hazards of Timber Cladding. Fire, 2025. https://doi.org/10.3390/fire8020035.
• [8] Schorr D., Boivin G. Influence of basic catalyst and organosilane types on dimensional stability and durability of exterior wood cladding. Wood Material Science & Engineering, 18, 82-87, 2022. https://doi.org/10.1080/17480272.2022.2118073.
• [9] Brun G.: When wood cladding degenerates. FormAkademisk, 2023. https://doi.org/10.7577/formakademisk.5401.
• [10] Gérard J., et al.: Tropical woods in hydraulic works and marine constructions. Bois & Forêts des Tropiques, 2024. https://doi.org/10.19182/bft2024.360.a37571.
• [11] Sandak A., et al.: Hybrid Approach for Wood Modification: Characterization and Evaluation of Weathering Resistance of Coatings on Acetylated Wood. Coatings, 11, 658, 2021. https://doi.org/10.3390/COATINGS 11060658.
• [12] Bansal R., Pandey K.: Surface protection of wood using cerium oxide nanoparticles dispersed paraffin wax nanoemulsion. Materials Chemistry and Physics, 2023. https://doi.org/10.1016/j.matchemphys.2023.128042.
• [13] Kymäläinen M., Lourençon T., Lillqvist K.: Natural weathering of soft- and hardwoods modified by contact and flame charring methods. European Journal of Wood and Wood Products, 80, 1309-1320, 2022. https://doi.org/10.1007/s001 07-022-01864-w.
• [14] Kymäläinen M., et al.: Decay Resistance of Surface Carbonized Wood. Materials, 15, 2022. https://doi.org/10.3390/ma15238410.
• [15] Zárybnická L., et al.: Impact of Environmental Conditions on the Preservation of Ageing Traditional Oil Paints on Wood Surfaces. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 1393, 2024. https://doi.org/10.1088/1755-1315/1393/1/012007.
• [16] Ogorelec K., et al.: Assessing the Bioreceptivity of Biobased Cladding Materials. Coatings, 2023. https://doi.org/10.3390/coatings13081413.
• [17] Búryová D., Sedlák P.: Life Cycle Assessment of Coated and Thermally Modified Wood Façades. Coatings, 2021. https://doi.org/10.3390/coatings11121487.
• [18] Silva A., Prieto A.: Modelling the service life of timber claddings using the factor method. Journal of Building Engineering, 37, 102137, 2021. https://doi.org/10.1016/j.jobe.2020.102137.
• [19] Starzyk A., et al.: New Zero-Carbon Wooden Building Concepts: A Review of Selected Criteria. Energies, 2024, 17(17), 4502. https://doi.org/10.3390/en17174502.
• [20] Juaristi M., Sebastiani I., Avesani S.: Timber-based Façades with Different Connections and Claddings: Assessing Materials Reusability, Water Use and Global Warming Potential. Journal of Facade Design and Engineering, 2022. https://doi.org/10.47982/jlde.2022.powerskin.5.
• [21] Baptista J., et al.: A comparative life cycle assessment of ETICS and ventilated façade systems with timber cladding. Energy and Buildings, 2023. https://doi.org/10.1016/j.enbuild.2023.113842.
• [22] EI-Shorbagy A.: Wood shapes the future of sustainable architecture. Advances in Science and Engineering Technology International Conferences (ASET), 1-6, 2020. https://doi.org/10.1109/ASET48392.2020.9118186.
• [23] Vaverková M., et al.: Challenges and opportunities in accelerating the green transition: a case study. International Journal of Sustainability in Higher Education, 1-25, 2025. https://doi.org/10.1108/ijshe-12-2024-0883.