Wybrane aspekty badań irenologiczno-polemologicznych

• Autorzy: Czupryński Andrzej

Identyfikatory

DOI

10.37055/sbn/146285

Warianty tytułu

EN

Selected aspects of irenological and polemological research

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Irenologia i polemologia wzbudza wiele kontrowersji w aspekcie użyteczności wyników badań, ponieważ nie dostrzega się wprost ich zastosowania w rzeczywistości społecznej. Wyniki badań irenologiczno-polemologicznych nie przynoszą wprost rozwiązań organizacyjnych funkcjonowania społeczeństw, jednakże mogą wpływać na zmiany mentalnościowe ludzi i być stosowane do doskonalenia funkcjonowania społeczeństw i bytów politycznych w koegzystencji z różnymi systemami politycznymi, społecznymi i kulturowymi. Uogólniony przedmiot badań irenologiczno-polemologicznych postrzegany jest jako przeciwieństwa, jednakże pokój i wojnę możemy również postrzegać jako cykle egzystencji bytów społecznych i politycznych. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie założeń poznawczych irenologii i polemologii w formie studium badań nad pokojem i konfliktami zbrojnymi w aspekcie możliwości wykorzystania wyników badań do kształtowania życia społeczeństw i państw w koegzystencji. W procesie badań sformułowano problem badawczy: W jakim zakresie uzyskane wyniki z badań w ramach studium na pokojem i konfliktami zbrojnymi mogą być użyteczne w rzeczywistości społecznej? Założeniem sformułowanego problemu badawczego było utrzymywanie właściwego kierunku rozważań, ponieważ jego rozstrzygalność jest nieosiągalna. W procesie badań zastosowano strategię badań jakościowych definiowaną jako serię napięć, sprzeczności i wahań, skupiając się na wyjaśnieniu istoty problemu poprzez zidentyfikowanie przedmiotu poznania oraz użyteczności wyników badań. W procesie badań stosowano również metodę badania treści wybranej literatury przedmiotu, polegającej na koherentnym stosowaniu operacji rozumowania (analizy, syntezy, porównania, abstrahowania, uogólniania, wnioskowania) oraz strategii myślenia redukcyjnego, taksonomicznego, heurystycznego, konstruktywnego. W procesie poznania kierowano się krytycznym myśleniem o wynikach badań i przyjęto założenie, że: konieczne jest krytyczne postrzeganie dotychczasowych założeń metodologicznych stosowanych rozdzielnie w badań nad pokojem i konfliktami zbrojnymi; konieczne jest stosowanie analiz i porównań przypadków odchyleń od powszechnie postrzeganych założeń badawczych, w których głównie w strategiach ilościowych i empirycznych istnieje możliwość jednoznacznej rozstrzygalności, jednakże w strategiach jakościowych nie jest to możliwe, co powoduje, że wynik badań jest niepewny; nie jest możliwe jednoznaczne zweryfikowanie hipotez w procesie badań jakościowych, jednakże uzyskany wynik pozwala refleksyjnie odnosić się do badanej rzeczywistości; stwierdzenie wpływu wiedzy irenologiczno-polemologicznej na globalne zmiany w myśleniu i stosowaniu założeń koegzystencji społecznej, politycznej i cywilizacyjnej jest niemożliwe, ale można takie tendencje obserwować w decyzjach poszczególnych ludzi, jeżeli zdeklarują, że ich myślenie posiada źródła w wiedzy irenologiczno-polemologicznej; wiedzę irenologiczno-polemologiczą możemy postrzegać jako ideę myślenia o otaczającej nas rzeczywistości.

EN

Irenology and polemology raise a lot of controversy in terms of research results. From the point of view of social reality, their usefulness is not directly perceived. The results of irenological and polemological research do not directly bring organizational solutions for the functioning of societies. However, the results of irenological and polemological research influence changes in people’s mentality and can be used to improve the functioning of societies and political beings in coexistence with various political, social, and cultural systems. As a general subject of irenological and polemological research, it is perceived as opposites, however, we can also perceive peace and war as the cycles of existence of social and political beings. The aim of this article is to present the cognitive assumptions of irenology and polemology in the form of a study of peace and armed conflicts in the aspect of the possibility of using research results to shape the life of societies and states in coexistence. In the research process, a research problem was formulated: to what extent can the results obtained from research on peace and armed conflicts be useful in social reality? The assumption of the formulated research problem was to maintain the right direction of considerations because its decidability is unattainable. In the research process, a qualitative research strategy was used, defined as a series of tensions, contradictions, and fluctuations, focusing on explaining the essence of the problem by identifying the subject of cognition and the usefulness of the research results. In the research process, the method of researching the content of the selected subject literature was used, consisting in the coherent application of the operation of reasoning (analysis, synthesis, comparison, abstraction, generalization, inference) and the strategy of reductive, taxonomic, heuristic, constructive thinking. The cognition process was guided by critical thinking about the research results, and it was assumed that: it is necessary to critically perceive the existing methodological assumptions used separately in research on peace and armed conflicts; it is necessary to use analyzes and comparisons of cases of deviation from commonly perceived research assumptions, in which there is a possibility of unequivocal decidability mainly in quantitative and empirical strategies, but in qualitative strategies it is not possible; it is not possible to unequivocally verify the hypotheses in the process of qualitative research, however, the obtained result allows reflexive reference to the studied reality; finding the impact of irenological-polemological knowledge on global changes in thinking and application of the assumptions of social, political and civilization coexistence is impossible, but such tendencies can be observed in the decisions of individual people if they declare that their thinking attitudes are rooted in irenological-polemological knowledge; irenological and polemological knowledge can be perceived as the idea of thinking about the reality around us.

Słowa kluczowe

PL

metodologia badań; polemologia; irenologia; studium badań nad pokojem i konfliktami zbrojnymi; pokojowa koegzystencja

EN

research methodology; polemology; irenology; study of peace and armed conflicts; peaceful coexistence

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Studia Bezpieczeństwa Narodowego
• Rocznik: 2021
• Tom: R. 11, Nr 20
• Strony: 77--92
• Opis fizyczny: Bibliogr. 75 poz.

Twórcy

autor

Czupryński Andrzej

• Akademia Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej

Bibliografia

• [1] Aron, R., 1995. Pokój i wojna między narodami. Warszawa: Wydawnictwo Centrum im. Adama Smitha.
• [2] Barański, Ł., 2018. Polemologiczne aspekty polityki bezpieczeństwa po zimnej wojnie. Rozprawa doktorska. Warszawa: Wydawnictwo AON.
• [3] Bauman, Z., 2012. Europa niedokończona przygoda. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• [4] Beck, U., 2012. Społeczeństwo światowego ryzyka. W poszukiwaniu utraconego bezpieczeństwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• [5] Bloch, J., 1899. Przyszła wojna. Kraków: Wydawnictwo Gebethner i Wolff.
• [6] Borgosz, J., 1989. Drogi i bezdroża filozofii pokoju. Warszawa: Wydawnictwo MON.
• [7] Bouthoul, G., 1970. Traité de polémologie. Sociologie des guerres. Paris: Payot.
• [8] Bouthoul, G., 1973. La guerre. Paris: Presses Universitaires de France.
• [9] Buzan, B., Little R., 2011. Systemy międzynarodowe w historii świata. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• [10] Chmielarz, P., 2010. Wojna a państwo. Wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Nukowe Scholar.
• [11] Cieślarczyk. M., 2014. Socjologiczne aspekty polemologiczno-irenologiczne. Próba wyjścia poza dotychczasowe schematy myślenia. W: M. Huzarski, A. Czupryński (red. nauk.). Teoretyczno-pragmatyczne aspekty uprawiania polemologii. Warszawa: Wydawnictwo AON.
• [12] Clausewitz, C., 1995. O wojnie. Lublin: Wydawnictwo TEST.
• [13] Corser, L.A., 2009. Funkcje konfliktu społecznego. Kraków: Zakład Wydawniczy „NOMOS”.
• [14] Coste, F., 2002. Bouthoul et la polémologie: l’étude des causes profondes de la guerre. Les Champs de Mars 2002/2 N° 12, 9-30.
• [15] Czupryński A., 2021. Peace and Armed Conflict Studies. Journal of Security and Sustainability ISSUES,Volume 11, 55-70.
• [16] Czupryński, A, Stolarski, G. (red. nauk.). 2019. Teoria wojny. Nowe i stare wyzwania. Warszawa - Siedlce: Wydawnictwo ASPRA-JR - Wydawnictwo UPH.
• [17] Czupryński, A., 2012. Sztuka wojenna i polemologia w aspekcie wspólnego obiektu poznania naukowego. W: A. Czupryński, A, Polak (red. nauk.). Od sztuki wojennej do polemologii. Studia ofiarowane profesorowi Michałowi Huzarskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Warszawa: Wydawnictwo AON.
• [18] Dahrendorf, R., 2012. Klasy i konflikty klasowy w społeczeństwie przemysłowym. Kraków: Zakład wydawniczy „NOMOS”.
• [19] Democracy Index 2020. In sickness and in health? A report by The Economist Intelligence Unit. New York: The Economist Intelligence Unit.
• [20] Denzin, N.K., Lincoln, Y.S. (red.) 2014. Metody badań jakościowych. Tom 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• [21] Drabik, K., 2009. Polemologia dla pokoju. Część 1. Zeszyty Naukowe AON nr 3(76), 341-353.
• [22] Drabik, K., 2010. Polemologia dla pokoju. Część 2, Zeszyty Naukowe AON nr 2(79), 291-302.
• [23] Fabiszak, M., 2005. Kognitywna teoria metafory – nowe terminy, stare pojęcia? W: H. Kardela, Z. Muszyński, M. Rajewski (red. nauk.). Kognitywistyka. Problemy i perspektywy. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• [24] Ferguson, N., 2013. Cywilizacja. Zachód i reszta świata. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• [25] Flick, U., 2012. Projektowanie badania jakościowego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• [26] Foucault, M., 2010. Bezpieczeństwo terytorium populacja. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• [27] Frankfort-Nachmias, Ch., Nachmias D., 2001. Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• [28] Fukuyama, F., 2008. Koniec człowieka. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• [29] Galtung, J., 1969. Violence, Peace, and Peace Research. Journal of Peace Research, Vol. 6, No. 3, 167-191.
• [30] Galtung, J., 1981. The specific contribution of peace research to the study of violence: typologies. In: Violence and its causes. Vendôme: UNESCO.
• [31] Gałganek, A., 1985. Polemologia jako krytyka peace research. Studia nauk politycznych nr 3-4(75-76), 133-148.
• [32] Gałganek, A., 1991. Zmiana w globalnym systemie międzynarodowym. Supercykle i wojna hegemoniczna. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• [33] Garnett, J., 2007. Przyczyny wojny i warunki pokoju. W: J. Baylis, J. Wirtz, C.S. Gray, E. Cohen (red.). Strategia we współczesnym świecie. Kraków: Wydawnictwo UJ.
• [34] Gleditsch, K.S., Metternich, N.W., Ruggeri, A., 2013. Data and progress in peace and conflict research. Journal of Peace Researc, Vol. 51, Issue 2, 301-314.
• [35] Gleditsch, N.P., Nordkvelle, J., Strand, H., 2014. Peace research – Just the study of war? Journal of Peace Research, Vol. 51(2)2014, 145-158.
• [36] Gottfried, P., 2014. Wojna i demokracja. Wrocław: Wydawnictwo Wektory.
• [37] Grotius, H., 1957. O prawie wojny i pokoju. Tom I. Warszawa: PWN.
• [38] Howard, H., 1990. Wojna w dziejach Europy. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum.
• [39] Huntington, S.P., 2008. Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego. Warszawa: Wydawnictwo Literackie Muza.
• [40] Joxe, A., 1981. A critical examination of quantitative studies applied to research in the causes of violence. In: Violence and its causes. Vendôme: UNESCO.
• [41] Kagan, R., 2009. Powrót historii i koniec marzeń. Poznań: Dom wydawniczy REBIS.
• [42] Kant, I., 1924. O wieczystym pokoju. Warszawa: Wydawnictwo K. Paszkowskiego.
• [43] Krupa, M., 2013. Metody badawcze w obszarze poloemologii. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego nr 903/2013, 17-34.
• [44] Krztoń, W., 2015. Peace, war and an armed conflict as an object of the research of polemology, Humanities and Social Sciences, Vol. XX (January - March) Research Journal 22(1/2015), 91-104.
• [45] Kuderowicz, Z., 1995. Filozofowie o szansach pokoju. Problemy wojny i pokoju w filozofii XX wieku. Białystok: Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko.
• [46] Lakoff. G., Johnson M., 2010. Metafory w naszym życiu. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
• [47] Łoś, R., Reginia-Zacharski, J., 2010. Współczesne konflikty zbrojne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• [48] Malthus, T.R., 1925. Prawo ludności. Kraków: Wydawnictwo Gebethnera i Wolffa.
• [49] Molina, J., 2007. Bouthoul Gaston y la polemología. Anuario Filosófico, Vol. 40 n. 1, 187-201.
• [50] Nye, J.S. jr., 2009. Konflikty międzynarodowe. Wprowadzenie do teorii i historii. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• [51] Palczewska, M., 2015. Polemologia – obszar badań nad wojnami i konfliktami zbrojnymi. Bellona 1/2015, 119-131.
• [52] Panfil, R., 2014. Socjologia wojny i konfliktów zbrojnych w ujęciu polemologicznym. W: M. Huzarski, A. Czupryński (red. nauk.). Teoretyczno-pragmatyczne aspekty uprawiania polemologii. Warszawa: Wydawnictwo AON.
• [53] Peräkylä, A., 2014. Analiza rozmów i tekstów. W: Norman K. Denzin, Yvonna S. Lincoln (red.). Metody badań jakościowych. Tom 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• [54] Pieter, J., 1975. Zarys metodologii pracy naukowej. Warszawa: PWN.
• [55] Rainko, S., 1997. Rola podmiotu w poznaniu. Warszawa: PWN.
• [56] Reginia-Zacharski, J., 2014. Wojna w świecie współczesnym. Uczestnicy. Cele. Modele. Teorie. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• [57] Röling, B.V.A. (Bert), 2007. Polemologie. Een inleiding tot de wetenschap van oorlog en vrede, Assen: Van Gorcum & Comp.
• [58] Rosa, R., 2003.Dialektyka bezpieczeństwa, wojny i pokoju. Warszawa: Fundacja Rozwoju Edukacji Europejskiej i Bezpieczeństwa.
• [59] Rosa, R., 2012. Zarys polskiej myśli filozoficznej na tle europejskiej myśli polemologicznej i irenologicznej. Siedlce: Wydawnictwo UPH.
• [60] Rosa. R., 1986. Filozoficzne problemy wojen i pokoju. Warszawa: Wydawnictwo WAP.
• [61] Ryszka, F., 1975. Polityka i wojna. Warszawa: Wydawnictwo PIW.
• [62] Rzepka, A., 2013. Globalizacja w teorii i praktyce. Poznań: Wydawnictwo Naukowe „SILVA RERUM”.
• [63] Sengha, D., 1981. The specific contribution of peace research to the analysis of the causes of social violence: transdisciplinarity. In: Violence and its causes.Vendôme: UNESCO.
• [64] Senghaas, D., 1992. Friedensproject Europa. Frankfurt am Main: Shurkamp Verlag.
• [65] Senghaas, D., 2004. The Civilisation of Conflict: Constructive Pacifism as a Guiding Notion for Conflict Transformation. Berghof: Research Center for Constructive Conflict Management - Edited.
• [66] Silverman, D., 2012a. Interpretacja danych jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• [67] Silverman, D., 2012b. Prowadzenie badań jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• [68] Sorokin, P.A., 2009. Ruchliwość społeczna. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• [69] Stasik, A., Gendźwiłł, A., 2012. Projektowanie badania jakościowego. W: D. Jemielniak (red. nauk.). Badania jakościowe. Podejścia i teorie. Tom 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• [70] Świniarski, J., 2010. Myśl filozoficzna w polemologii. W: M. Huzarski, B. Szulc (red, nauk.). Metodologiczna tożsamość polemologii. Warszawa: Wydawnictwo AON.
• [71] Walzer, M., 2010. Wojny sprawiedliwe i niesprawiedliwe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• [72] Wright, Q., 1983. A Study of War. Chicago: University of Chicago Press.
• [73] Wyszczelski, L., 2009. Teorie wojen i ich twórcy na przestrzeni dziejów. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
• [74] Zwoleński, A., 2003. Wojna. Wybrane zagadnienia. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• [75] Żuradzki, T., Kuniński, T. (red. nauk.). 2009. Etyka wojny. Antologia tekstów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.