Plan of Kalisz by Andrzej Politalski from 1785 - a source edition in the Polish Historic Towns Atlas

• Autorzy: Panecki Tomasz

Identyfikatory

DOI

10.2478/pcr-2022-0007

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

. The plan of Kalisz by Andrzej Politalski is the oldest geometrically accurate depiction of the town. Compiled in 1785, it has survived to this day in a redrawing by Ottomar Wolle in 1878 at the scale of 1:3,000. The author discusses the process of developing the edition of Politalski’s plan for the “Kalisz” volume of the Historic Towns Atlas (HTA) and compares it with editions in other volumes. The most recent (2021) volumes developed in three different centres were chosen as comparative material: Biecz volume (Kraków); Fordon, 2nd edition (Toruń); and Racibórz (Wrocław). Each volume adopts different editorial rules, although, in general, they conform to the overarching principles of redrawing a map at the scale of 1:2,500. The differences touch on virtually all aspects (source material, scope of content, non-cartographic elements), but they are united by the aforementioned common scale and purpose. Developing the edition of Politalski’s plan was preceded by genetic analysis and the identification of filiation of its remaining copies. The original (1785) has not survived, nor has the first redrawing (1800). We only have a redrawing by Wolle (1878), which was the basis for the development of the plan for the HTA. In addition to this, we also have several other less significant versions. Politalski’s plan was georeferenced, its content was vectorised, and cartographical representation was created. The result has been put together with selected editions elaborated to date. A distinctive feature of the work on the “Kalisz” volume is the use of a redrawing of the original as a source plan, as it is – in fact – its historical edition. The author also draws attention to the issues of standardisation of data models and, consequently, of legends between particular volumes.

Słowa kluczowe

EN

Politalski Andrzej; Historic Towns Atlas; Kalisz; source edition; history of cartography

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Geograficzne. Oddział Kartograficzny
• Czasopismo: Polish Cartographical Review
• Rocznik: 2022
• Tom: Vol. 54, No. 1
• Strony: 92--107
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., mapy, rys.

Twórcy

autor

Panecki Tomasz

• Polish Academy of Sciences Tadeusz Manteuffel Institute of History, Department of Historical Atlas Warsaw, Poland

• https://orcid.org/0000-0003-3483-2035

Bibliografia

• Affek, A. (2013). Georeferencing of historical maps using GIS, as exemplified by the Austrian military surveys of Galicia. Geographia Polonica, 86(4), 337–390.
• Barańska, I. (2002). Architektura Kalisza w dobie Królestwa Kongresowego. Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
• Barciak, A., & Sepiał, M. (Eds.). (2021). Atlas historyczny miast polskich: 4/8. Racibórz. Avalon.
• Bartoszewicz, H. (2010). Prace pomiarowe i kartograficzne Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Warszawie 1839-1944. Miscellanea Historico-Archivistica, 15–16, 69–90.
• Biszak, E., Biszak, S., Timár, G., Nagy, D., & Molnár, G. (2017). Historical topographic and cadastral maps of Europe in spotlight – Evolution of the MAPIRE map portal. In E. Livieratos (Ed.), Proceedings 12th ICA Conference Digital Approaches to Cartographic Heritage, Venice, 26-28 April 2017 (pp. 204–208).
• Buczek, K. (1966). The history of Polish cartography from the 15th to the 18th century. Zaklad Narodowy im. Ossolinskich.
• Chodějovská, E., Gearty, S., & Stracke, D. (2015). The “digital turn” of the European Historic Towns Atlas: comparing solutions for digital atlas production and online presentation. Città E Storia, 10(1), 89–121.
• Czaja, R. (2013). Zu editorischen Probleme der Katasterkarte im Historischen Atlas Polnischer Städte. In W. Ehbrecht (Ed.), Städteforschungen: Vol. 80. Städteatlanten. Vier Jahrzehnte Atlasarbeit in Europa (pp. 141–151). Böhlau.
• Czaja, R. (2018). Historical Atlas of Polish Towns – between source edition and the cartographic presentation of research on the history of towns. Studia Geohistorica, 6, 80–89.
• Czaja, R. (Ed.). (2021). Atlas historyczny miast polskich: 2/3. Fordon. Towarzystwo Naukowe w Toruniu.
• Czaja, R., & Golba, R. (2016). Städteatlanten und GIS: die Edition der Katasterkarte der Stadt Thorn. In H. Flachenecker, K. Kopiński, & J. Tandecki (Eds.), Publikationen des Deutsch-Polnischen Gesprächskreises für Quellenedition. Publikacje Niemiecko-Polskiej Grupy Dyskusyjnej do Spraw Edycji Źródeł: Vol. 8. Editionswissenschaftliches Kolloquium 2015. Die Geschichte im Bild (pp. 49–66). Towarzystwo Naukowe w Toruniu.
• Czochański, M. (2021). Geodezja w budowie dróg bitych, wodnych i żelaznych Królestwa Polskiego. Wyższa Szkoła Gospodarki Krajowej w Kutnie.
• Czochański, M., & Kowalski, G. (2014). Geodezja w początkach Królestwa Polskiego. Budowa zbiorów informacji przestrzennej na przykładzie wybranych miast regionu łódzkiego. Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej.
• DeBats, D. A., & Gregory, I. N. (2011). Introduction to historical GIS and the study of urban history. Social Science History, 35(4), 455–463. https:/ doi.org/10.1017/S0145553200011639
• Dudak, W., & Herman, R. (2017). Zamek królewski w Wieluniu. Część 2: Zabudowa zamku w świetle źródeł historycznych i obserwacji architektonicznych. Rocznik Wieluński, 17, 61–89.
• Gräf, H., & Pühringer, A. (2013). Back to the Romans? The use of nineteenth-century cadastral maps in the reconstruction of the urban past. Experiences from the Austrian and Hessian Historic Towns Atlases. In W. Ehbrecht (Ed.), Städteforschungen: Vol. 80. Städteatlanten. Vier Jahrzehnte Atlasarbeit in Europa (pp. 207–214). Böhlau.
• Krzywicka-Blum, E. (1997). Próba rekonstrukcji zaginionej mapy Polonia Bernarda Wapowskiego. In P. Grabowski & J. Ostrowski (Eds.), Ziemie dawnych Prus Wschodnich w kartografii: Z dziejów kartografii (Vol. 8, pp. 189–198). Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie.
• Kunicki, B. (1991). Ballady Kaliskie. Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
• Noga, Z. (Ed.). (2021). Atlas historyczny miast polskich: 5/7. Biecz. Towarzystwo Naukowe w Toruniu.
• Panecki, T. (2019). From historical cartography to historical mapping: digital edition of Gaul/Raczynski topographic map of Greater Poland (1807–1812). Abstracts of the International Cartographic Association, 1, 287. https://doi.org/10.5194/ica-abs-1-287-2019
• Panecki, T. (2021). Digital methods in cartographic source editing. Digital Scholarship in the Humanities, 36(3), 682–697. https://doi.org/10.1093/llc/fqaa061
• Rusiński, W. (Ed.). (1977). Dzieje Kalisza. Wydawnictwo Poznańskie.
• Simms, A., Opll, F., Moore, J., Kniep, T., Stracke, D. (2022, October 5), List of the European Atlases of Historic Towns. https://www.uni-muenster.de/imperia/md/content/staedtegeschichte/portal/europaeischestaedteatlanten/2021_european_towns_atlases_updated_master.pdf.
• Simms, A. (2015). The European Historic Towns Atlas Project: origin and potential. In H. B. Clarke & A. Simms (Eds.), Lords and Towns in Medieval Europe: The European Historic Towns Atlas Project (pp. 13–32). Taylor and Francis. https://doi.org/10.4324/9781315250182
• Simms, A. (2019). The challenge of comparative urban history for the European Historic Towns Atlas project. In R. Czaja, Z. Noga, F. Opll, & M. Scheutz (Eds.), Political Functions of Urban Spaces and Town Types Through the Ages. Making Use of the Historic Towns Atlases in Europe (pp. 303–321). Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
• Słomska-Przech, K., & Słomski, M. (2022). Urban plot: developing a consistent definition for comparative urban studies. Journal of Urban History. https://doi.org/10.1177/00961442221089942
• Sowina, U. (Ed.). (2021). Atlas historyczny miast polskich: 6/1. Kalisz. Towarzystwo Naukowe w Toruniu / Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk.
• Splitt, J. A., & Dobak-Splitt, K. (1988). Kalisz poprzez wieki. Towarzystwo Miłośników Kalisza.
• Wernerowa, W. (1996). Rękopiśmienne opisy parafi i litewskich z 1784 roku: dekanat knyszyński i dekanat augustowski. Instytut Historii Nauki PAN.
• Wiberley, S. E. (1980). Editing maps: a method for historical cartography. Journal of Interdisciplinary History, 10(3), 499–510.
• Wolle, O. (1878). PLAN/MIASTA KALISZA, SEKCYA I, WEDŁUG MAPPY JEOMETRY POLITALSKIEGO Z R.1785. Przerysował i wydał OTTOMAR WOLLE. Jeometra przysięgły, Kalisz 1878 r. (2/M-1/185), Zbiory Wojewódzkiego Biura Planowania Przestrzennego w Kaliszu, Kalisz, Poland.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023)