Alternatywne i egzotyczne źródła białka zwierzęcego w żywieniu człowieka w kontekście racjonalnego wykorzystania zasobów środowiska

• Autorzy: Mroczek Karolina

Identyfikatory

DOI

10.15584/pjsd.2020.24.1.10

Warianty tytułu

EN

Alternative and exotic sources of animal protein in human nutrition in the context of rational use of environment resources

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Intensyfikacja produkcji zwierzęcej i powszechnie panujący w krajach bogatych konsumpcjonizm oraz nadmierne spożycie i marnotrawstwo żywności, w znacznej mierze przyczynia się do postępującej degradacji środowiska naturalnego. Wraz ze wzrostem liczby ludności, zwiększa się zapotrzebowanie na składniki odżywcze, w tym białko zwierzęce. Praktyczne wprowadzanie zasad zrównoważonego rozwoju wymaga poszukiwania innowacyjnych rozwiązań, które zaspokoją dobrostan człowieka, zapewniając pokrycie podstawowej potrzeby jaką jest dostępność żywności. W krajach Unii Europejskiej oprócz tradycyjnego mięsa pochodzącego od zwierząt hodowlanych coraz częściej na runku pojawiają się egzotyczne rodzaje mięs, które mogą być cennym uzupełnieniem w żywieniu ludzi. W niedalekiej przyszłości alternatywą dla mięsa zwierząt rzeźnych może być także białko owadów oraz mięso wytwarzane metodą in vitro. Produkcja na skalę przemysłową białka z owadów i mięsa in vitro jest w chwili obecnej uważna za bardziej przyjazną dla środowiska, niż chów zwierząt rzeźnych.

EN

Intensification of livestock farming, consumerism prevailing in wealthy countries as well as excessive consumption and waste of food significantly contribute to the progressive degradation of the natural environment. Population growth is associated with increasing demand for nutrients, including animal protein. Practical implementation of the rules of sustainable development is linked with a necessity to seek innovative solutions, to ensure human well-being by meeting such essential needs as access to food. More and more commonly appearing in the markets within the European Union countries, in addition to the traditional meats, exotic types of meat may effectively supplement the human diet. Alternatives to the meat from food animals in the near future may include insect proteins and meat produced in vitro. Large scale production of insect protein and cultured meat is more environment friendly than livestock farming.

Słowa kluczowe

PL

rozwój zrównoważony; mięso; białko zwierzęce; białko owadzie; mięso in vitro

EN

sustainable development; exotic animal species; meat; insect protein; meat in vitro

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej w Rzeszowie, Oddział Południowo-Wschodni ; Polskie Towarzystwo Gleboznawcze Oddział w Rzeszowie
• Czasopismo: Polish Journal for Sustainable Development
• Rocznik: 2020
• Tom: T. 24, cz. 1
• Strony: 95--102
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz.

Twórcy

autor

Mroczek Karolina

• Studenckie Koło Naukowe Oceny i Przetwórstwa Żywności, Kolegiom Nauk Przyrodniczych, Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• 1. Adamczak L., Florowski T., Chmiel M., Pietrzak D. 2013. Wydajność rzeźna strusi i uzysk wybranych elementów kulinarnych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. 575. 3-11.
• 2. Balowski M., Sobczak M., Żochowska-Kujawska J., Pytel-Zając O., Niedźwiedź M. 2015. Comparison of meat quality of selected exotic animals species. Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis. 322. 5-14.
• 3. Bartkowicz J. 2018. Owady jadalne w aspekcie żywieniowym, ekonomicznym i środowiskowym. Handel Wewnętrzny. 2. 77-89.
• 4. Boczek J., Pruszyński S. 2013. Owady w żywieniu człowieka i zwierząt gospodarskich. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego. 3. 98-107.
• 5. BonaVita.pl. 2019. Mięso z próbówki, czyli produkcja, wady i zalety mięsa wyhodowanego w laboratorium. [dok. elektr.: http://bonavita.pl/mieso-z-probowki-czyli-produkcja-wady-i-zalety-miesa-wyhodowanego-w-laboratorium. data wejścia: 15. 05. 2020].
• 6. Bueschke M., Kulczyński B., Gramza-Michałowska A., Kubiak T. 2017. Alternatywne źródła białka w żywieniu człowieka. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego. 17 (3). 49-59.
• 7. Dziurka D., Długosz B. 2016. Sposoby użytkowania osłów. Wiadomości Zootechniczne. R. LIV (3). 77-87.
• 8. Hoffman L.C., Fisher P.P., Sales J. 2000. Carcass and meat characteristics of the Nile crocodile (Crocodylus niloticus). Journal of Agricultural Science. 80. 390-396.
• 9. Hołdys A. 2018. Kto zje mięso z probówki? Dokument elektroniczny: http://wyborcz.pl/7,75400,23029020,kto-zje-mieso-z-probowki.html?disableRedirects=true [data wejścia: 15. 02. 2020].
• 10. Kostecka J. 2010. Retardacja przekształcania zasobów przyrodniczych jako element zrównoważonego rozwoju. Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN. 242. 27-49.
• 11. Kostecka J. 2013. Retardacja tempa życia i przekształcania zasobów przyrody – wybrane implikacje obywatelskie. Inżynieria Ekologiczna. 34. 38-52.
• 12. Kostecka J., Konieczna K., Cunha L.M. 2017. Evaluation of insect-based food acceptance by representatives of Polish consumers in the context of natural resources processing retardation. Journal of Ecological Engineering, 18 (2). 166-174. DOI: 10.12911/22998993/68301.
• 13. Krzywiński T., Tokarczyk G. 2011. Owady - źródło ekologicznego białka. Przemysł Spożywczy. 12. 34-38.
• 14. Kuchlewska M. 2017. Mięso zwierząt egzotycznych na polskim stole. Ogólnopolski Informator Masarski. 9. 12-24.
• 15. Kuźnicka E., Grondkowska A. 2014. Baktrian (Camelus bactrianus) i dromader (Camelus dromedarius) - różne formy użytkowania. Wiadomości Zootechniczne. R. LII (1). 82-91.
• 16. Makała H., 2003. Mięso strusia - nowy surowiec w przetwórstwie mięsa. Gospodarka Mięsna. 9. 28-31.
• 17. Markowska-Daniel I., Kita1 J., Kalicki M. 2018. Wielbłądowate jako potencjalne źródło chorób odzwierzęcych. Życie Weterynaryjne. 7. 470-475.
• 18. Mroczek J.R., Rudy M., Mroczek K. 2019. Owady alternatywnym źródłem białka dla ludzi i zwierząt gospodarskich. Aura. 7. 6-9.
• 19. Nowak D. 2008. Mięso zwierząt egzotycznych nietypowe źródło białka. Przemysł Spożywczy. 3. 17-20.
• 20. Polidori P., Pucciarelli S., Ariani A., Polzonetti V., Vincenzetti S. 2015. A comparison of the carcass and meat quality of Martina Franca donkey foals aged 8 or 12 months. Meat Science. 106. 6-10.
• 21. Pomianowski J.F. Chwastowska-Siwiecka I., Skiepko N., Debczynska A. 2016. Pozyskiwanie i jakość mięsa wielbłąda. Gospodarka Mięsna. 8. 64-68.
• 22. Poskrobko B., Kostecka J. 2016. Retardacja w świadomości społecznej. Polish Journal for Sustainable Development. 20. 145-160.
• 23. Rokicki T. 2006. Właściwości mięsa strusiego. Gospodarka Mięsna. 8. 38-39.
• 24. Stanisławczyk R., Duma-Kocan P., Marchel M. 2016. Egzotyczne źródła białka zwierzęcego. [w:] Żywienie a zdrowie. Red. M. Zin i M. Rudy. Wyd. Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Inżynierów i Techników Przemysłu Spożywczego - Rzeszów: 61-72.
• 25. Zidan M., Kassem A., Dougbag A., El Ghazzawi E., Abd El Aziz M., Pabst R. 2000. The spleen of the one humped camel (Camelus dromedarius) has a unique histological structure. Journal of Anatomy. 196. 425-432.
• 26. Zielińska E., Karaś M., Jakubczyk A. 2015. Owady w diecie człowieka - nie konwencjonalne źródło pełnowartościowego białka. [w]: Trendy w żywieniu człowieka. Red. M. Karwowska, W. Gustaw. Wydawnictwo Naukowe Polskiego Towarzystwa Technologów Żywności - Kraków. 367-374.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).