„Terapia czarnorynkowa”. Pomoc wywiadu MSW dla branży farmaceutycznej i biotechnologicznej w PRL 1960-1990

• Autorzy: Sikora M.

Warianty tytułu

EN

“Black-market therapy”. Assistance of the Internal Affairs Ministry for pharmaceutical and biotechnological branches in the Polish People’s Republic (PPR) 1960-1990

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Until now, studies on the PPR’s intelligence have been focused mainly on international relations and the issue of defence. On the one hand, there were analyses of secret operations aimed at infiltration of political and military structures of NATO states and on the other, of attempts of secret exertion of influence on foreign agencies of the anti-systemic opposition (e.g. Solidarity) and, in wider sense, on the stance of the whole Polish community abroad. In general though, historians didn’t pay much attention to the intelligence’s activity in obtaining technological-exploitation documentation, samples, or utility models for the Polish science, industry, and, as a result, for the whole society. Still, judging only from the picture of scientific-technological department of the Ministry and its organisational evolution, we can say that it became a more and more important element of the PPR’s economy. In some fields of science, particularly in development and implementation, operations conducted on the territory of OECD countries by officers of the department generated considerable savings for the Polish State Treasury. An important addition to the assets of the PPR’s intelligence was co-operation and exchange of information with analogous services of other Comecon countries in the framework of socialist intelligence co-operation. This study concentrates on one of the most important, next to microelectronics and IT, aspects of activity of the Interior Ministry’s scientific-technological department. Intelligence channels supported consecutive governments of the PPR in avoiding high costs of licences and enabled access to solutions totally unavailable with foreign contractors. The subjects of operations were, inspired by the needs of the Institute of Pharmacy or chemistry industry, mainly antibiotics, vaccines, heart disease and immunologic drugs, as well as technologies used in transplantology. Other beneficiaries of those secret pursuits were also agriculture and animal husbandry, interested in GMO fertilizers, insecticides, or steroids for animals. Although the drowsy planned economy was not always able to manage innovative solutions, their illegal influx considerably improved PPR’s export balance and contributed to modernization of some segments of chemical industry.

Słowa kluczowe

PL

przemysł farmaceutyczny; wywiad naukowo-techniczny; nauka polska; historia nauki

EN

pharmaceutical industry; scientific-technical intelligence; Polish science; history of science

• Wydawca: Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
• Czasopismo: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Rocznik: 2017
• Tom: R. 62, nr 4
• Strony: 65--104
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz.

Twórcy

autor

Sikora M.

• IPN Oddział Katowice

Bibliografia

• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, akta Departamentu I MSW
• A. Christopher, W. Mitrochin: Archiwum Mitrochina. KGB w Europie i na Zachodzie, Warszawa 2001.
• Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 3, 1975-1990, red. P. Piotrowski, Warszawa 2008.
• W. Bagieński: Wkład wywiadu gospodarczego w rozwój przemysłowy w dekadzie Edwarda Gierka [w:] Dekada Gierka. Wnioski dla obecnego okresu modernizacji Polski, red. K. Rybiński, Warszawa 2011.
• H. Bischof: Das „Eureka” - Projekt Osteuropas. Zur Entwicklung der Schlüsseltechnologien in den RGW-Staaten, Bonn 1986.
• F. Cain: Computers and the Cold War: United States Restrictions on the Export of Computers to the Soviet Union and Communist China, “Journal of Contemporary History” 2005, Vol. 40 (1).
• G. Corera: Intercept. The Secret History of Computers and Spies. From Bletchley Park toCyber Espionage, Weidenfeld & Nicolson, Londyn 2016.
• F. Dittmann: Microelectronics under Socialism, Working Papers: Tensions of Europe/Inventing Europe, Working Paper Nr 2010_17.
• Z. Fallenbuchl: East-West Technology Transfer. Study of Poland 1971-1980, Organization for Economic Cooperation and Development, wyd. OECD, Paryż 1983.
• J. Kaliński: Gospodarka w PRL, IPN, Warszawa 2012.
• K. Macrakis: Seduced by Secrets. Inside the Stasi’s Spy-Tech World, Cambridge 2008.
• K. Kurkowska-Bondarecka: Historia polskiego przemysłu farmaceutycznego [w:] Karty z historii polskiego przemysłu chemicznego, t. 3, Warszawa 1995.
• S. Łotysz: Historia ekstraktorów Władysława Podbielniaka, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki PAN” t. 56, 2011 nr. 2.
• M. Mastanduno: Economic Containment. CoCom and the Politics of East-West Trade, Ithaca, 1992.
• G. Monkiewicz, J. Monkiewicz, J. Ruszkiewicz: Zagraniczna Polityka Naukowo-Techniczna Polski. Diagnoza, uwarunkowania, kierunki, Wrocław1989.
• J.T. Richelson: The Wizards of Langley. Inside CIA’s Directorate of Science and Technology, Boulder (Colorado), Oxford 2001.
• F.-W. Schlomann: Operationsgebiet Bundesrepublik. Spionage, Sabotage und Subversion, München 1985.
• D. Selvage, Ch. Nehring: Die AIDS-Verschwörung. Das Ministerium für Staatssicherheit und die AIDS-Desinformationskampagne des KGB, BF informiert, 33/2014.
• M. Sikora: Pro publico bono? Wywiad w służbie przemysłu farmaceutycznego PRL 1973-1989. szkic problemu [w:] Studia nad wywiadem i kontrwywiadem Polski w XX wieku, t. 2, red. W. Skóra, P. Skubisz, Szczecin 2015.
• M. Sikora: Wywiad MSW PRL jako instrument przełamywania embarga i śledzenia globalnych trendów w mikroelektronice 1971-1990, „Studia Polityczne” 2005, nr 4 (40).
• M . Sikora: Zakres zainteresowania radzieckiego wywiadu naukowo-technicznego w okresie rządów Michaiła Gorbaczowa. Z perspektywy wymiany informacji wywiadowczej pomiędzy MSW PRL i KGB ZSRR, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego”, 2015 nr 12 (7).
• R. Skobelski: Polityka PRL wobec państw socjalistycznych w latach 1956-1970. Współpraca - napięcia - konflikty, Poznań 2010.
• J. Święcicki: Międzynarodowa współpraca naukowo-techniczna i integracja krajów RWPG, seria: Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej nr 510, Łódź 1988.
• B.B. Weyhrauch: Operation Exodus: The United States Government’s Program To Intercept Illegal Exports of High Technology, “Computer/Law Journal”, Vol. 7, Article 2, Fall 1986.
• J. Wilczynski: Technology in Comecon. Acceleration of Technological Progress through Economic Planning and the Market, Londyn - Basingstoke 1974.