The idea of the socialist city. The case of Nowa Huta

• Autorzy: Sumorok A.

Identyfikatory

DOI

10.4467/2353737XCT.15.384.5003

Warianty tytułu

PL

Idea miasta socjalistycznego. Przypadek Nowej Huty

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Nowa Huta represents a complex space, full of paradoxes and inner contradictions. It is difficult to evaluate. The aim of the article is the attempt to analize the built environment of Nowa Huta, to present selected ideas connected with the creation of the city and situating them in a broader, but still architectural context, the context of architectural creativity and urban development. The analysis is accompanied with a commentary on the cultural space understood as the sphere of values and meanings present in the material urban tissue.

PL

Nowa Huta to przestrzeń złożona, pełna paradoksów, trudna do jednoznacznej oceny. Celem artykułu jest próba analizy przestrzeni zbudowanej Nowej Huty oraz przedstawienie wybranych idei, które wiązały się z powstaniem miasta w nieco szerszym kontekście, ale wciąż architektonicznym ‒ twórczości architektonicznej, rozwoju urbanistycznego ‒ wzbogaconym o komentarz związany z przestrzenią kulturową, rozumianą jako sfera wartości i znaczeń, uobecnionych w materialnej tkance miasta.

Słowa kluczowe

EN

socialist realism; Nowa Huta; architecture

PL

socrealizm; Nowa Huta; architektura

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2015
• Tom: Y. 112, iss. 12-A
• Strony: 303--340
• Opis fizyczny: Bibliogr. 41 poz.

Twórcy

autor

Sumorok A.

• Institute of Art Theory and History, Strzemiński Academy of Fine Arts in Lodz

tłumacz

Gaszewski J.

Bibliografia

• [1] Adamczewska H., Wejchert K., Sześć ratuszy, Architektura, 3-4/1950.
• [2] Anioła J., Huta im. Lenina, Kraków 1954.
• [3] Baraniewski W., Ideologia w architekturze Warszawy okresu realizmu socjalistycznego, Rocznik Historii Sztuki, t. 22, 1996
• [4] Beiersdorf Z., Komorowski W., Nowa Huta lat pięćdziesiątych. Dziedzictwo – zagrożenia i perspektywy, [w:] Zabytki drugiej połowy XX wieku – waloryzacja, ochrona, konserwacja, red. J. Haspel, B. Szmygin, Warszawa‒Berlin 2010.
• [5] Brukalska B., Zasady społecznego projektowania osiedli mieszkaniowych, Warszawa 1948.
• [6] Czerwiński M., Kartki z różnych miast. Podróż po krainie ZOR, Warszawa 1957.
• [7] Dubiel E., Gawroński S., Walasz K., Przyrodnicze walory Nowej Huty, [w:] Nowa Huta – przeszłość i wizja. Studium muzeum rozproszonego, red. J. Salwiński, J. Sibila, Kraków 2008.
• [8] Duda J., Kazimierski H., Pochwała S., Dziedzictwo przemysłowe kombinatu metalurgicznego w Nowej Hucie. Wstępne rozpoznanie na przykładzie walcowni zgniatacz, [w:] Nowa Huta – przeszłość i wizja. Studium muzeum rozproszonego, red. J. Salwiński, J. Sibila, Kraków 2008.
• [9] Germuska P., Between Theory and Practice: Planning socialist cities in Hungary, [w:] Urban Machinery: inside Modern European Cities, ed., M. Hard, T. Misa, MIT, 2008.
• [10] Goryński J., 15 lat budownictwa ZOR, Miasto, 12/1963.
• [11] Jastrząb T., Place i rynki jako zagadnienia urbanistyczne, Poznań 2002.
• [12] Juchnowicz S., Nowa Huta, przeszłość i wizja – z doświadczeń warsztatu projektowego, [w:] Nowa Huta – przeszłość i wizja. Studium muzeum rozproszonego, red. J. Salwiński, J. Sibila, Kraków 2008.
• [13] Juchnowicz S., Nowa Huta – z doświadczeń warsztatu projektowego, [w:] Nowa Huta ‒ architektura i twórcy miasta idealnego. Niezrealizowane projekty, red. A. Biedrzycka, Kraków 2007.
• [14] Kobylarczyk K., Baśnie z bloku cudów. Reportaże nowohuckie, Kraków 2009.
• [15] Komorowski W., Architektura i urbanistyka Nowej Huty 1949‒1959, Rocznik Krakowski, t. LXXI, 2005.
• [16] Komorowski W., Wartości kulturowe Nowe Huty. Urbanistyka i architektura, [w:] Nowa Huta – przeszłość i wizja. Studium muzeum rozproszonego, red. J. Salwiński, J. Sibila, Kraków 2008.
• [17] Lorek A., Nowa Huta na tle miast socrealistycznych, [w:] Nowa Huta – przeszłość i wizja. Studium muzeum rozproszonego, red. J. Salwiński, J. Sibila, Kraków 2008.
• [18] Majewska E., Nowa Huta jako projekt utopijny. Szkic o wyobraźni politycznej, [w:] Futuryzm miast przemysłowych. 100 lat Wolfsburga i Nowej Huty, red. M. Kaltwasser, E. Majewska, K. Szreder, Kraków 2007.
• [19] Miezian M., Nowa Huta, socjalistyczna w formie, fascynująca w treści, Kraków 2004.
• [20] Moja Nowa Huta 1949‒2009. Wystawa jubileuszowa, kurator L. Sibila, Kraków 2009.
• [21] Nawratek K., Ideologie w przestrzeni, próby demistyfikacji, Kraków 2005.
• [22] O polską architekturę socrealistyczną, Materiały z krajowej partyjnej narady architektów z dnia 20–21.VI.1949 w Warszawie, Warszawa 1950.
• [23] Paperny V., Architecture in the age of Stalin.Culture Two, Cambridge University Press, 2002.
• [24] Paszkowski Z., Miasto idealne w perspektywie europejskiej i jego związki z urbanistyką współczesną, Kraków 2012.
• [25] Ptaszycki T., Nowa Huta, Architektura, 3/1953.
• [26] Purchla J., Kraków w Europie Środka, Kraków 2000.
• [27] Purchla J., Miasto niepokorne, znaczenie lat 1946‒1956 dla rozwoju Krakowa, [w:] Kraków‒Małopolska w Europie Środka. Studia ku czci prof. Jana M. Małeckiego w 70 rocznicę urodzin, Kraków 1996.
• [28] Purchla J., Nowa Huta jako problem badawczy, [w:] Narodziny Nowej Huty. Materiały sesji naukowej odbytej 25 kwietnia 1998 roku, ed. J. Małecki, Kraków 1999.
• [29] Sibila L., Nowa Huta – architektura i twórcy „miasta idealnego”, [w:] Nowa Huta-architektura i twórcy miasta idealnego. Niezrealizowane projekty, ed. A. Biedrzycka, Kraków 2007.
• [30] Sibila L., Nowohucki design. Historia wnętrz i ich twórcy w latach 1949‒1959, Kraków 2007.
• [31] Stanek Ł., Nowohuckie symulacje: polityka tożsamości i konsumpcji w przestrzeni Nowej Huty, [w:] Futuryzm miast przemysłowych. 100 lat Wolfsburga i Nowej Huty, eds. M. Kaltwasser, E. Majewska, K. Szreder, Kraków 2007.
• [32] Stanek Ł., Symulacje w Nowej Hucie: drogi wyjścia z kryzysu reprezentacji pewnego miasta, Obieg, 1/2006.
• [33] Stefański K., Architektura polska 1949–1956, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, t. 27/1982.
• [34] Strakos M., Nova Ostrava a jeji satelity. Kapitoly z dejin architektury 30.‒50. let 20. stoletni, Ostrava 2010.
• [35] Tomasik W., Okolice socrealizmu. Prawie tuzin szkiców, Bydgoszcz 2009.
• [36] Ważyk A., Poemat dla dorosłych i inne wiersze, Warszawa 1956.
• [37] Wejchert K., Elementy kompozycji urbanistycznej, Warszawa 1983.
• [38] Winskowski P., Architektura polska lat 50. – idee zbiorowe i indywidualne, [in:] Futuryzm miast przemysłowych. 100 lat Wolfsburga i Nowej Huty, eds. M. Kaltwasser, E. Majewska, K. Szreder, Kraków 2007.
• [39] Włodarczyk W., Socrealizm, sztuka polska 1949‒1954, Paryż 1986.
• [40] Zrozumieć Nową Hutę, ed. A. Kurkiewicz, Kraków 2008.
• [41] Żórawski J., O budowie formy architektonicznej, Warszawa 1973.