Zmiany przebiegu wezbrań dolnej Wisły na przełomie XX i XXI wieku

• Autorzy: Pawłowski Bogusław

Identyfikatory

DOI

10.15199/22.2022.12.2

Warianty tytułu

EN

Evolution of the raised-water stages course in the Lower Vistula at the turn of the 20^th and 21^st century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono analizę zmian przebiegu wysokich stanów wody na dolnej Wiśle w Toruniu w okresie 1971-2020. W okresie 50-lecia zaszły bardzo duże zmiany tego parametru. Kulminacje wezbrań były coraz niższe, a poziom wody w strefie stanów wysokich utrzymywał się coraz krócej. Zmiany te nieco inaczej przebiegały w półroczu zimowym (wezbrania roztopowe), a inaczej w półroczu letnim (wezbrania opadowe). Ponadto stwierdzono praktycznie całkowity zanik notowania wysokich wód od października do grudnia.

EN

The article presents an analysis of evolution of the raised-water stages course in the Lower Vistula section in Toruń in the years 1971-2020. In this 50-years' period, this parameter underwent a significant change. Culminations of raised-water stages were continuously declining and high-water stage periods were increasingly shorter. The observed changes were different in the winter half-year (snowmelt raised-water stages) and in the summer half year (rainfall raised-water stages). Moreover, high-water stages in the period from October to December practically disappeared.

Słowa kluczowe

PL

wezbranie; zmiany klimatu; zagrożenie powodziowe

EN

raised water stage; climate change; flood threat

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gospodarka Wodna
• Rocznik: 2022
• Tom: Nr 12
• Strony: 13--16
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys., fot.

Twórcy

autor

Pawłowski Bogusław

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Katedra Hydrologii i Gospodarki Wodnej, ul. Lwowska 1, 87-100 Toruń, Polska

• https://orcid.org/0000-0002-0271-2779

Bibliografia

• [1] Banasiak R., Malicka J. 2022. „Zmiany średnich i niskich przepływów charakterystycznych Odry i jej dopływów”. Gospodarka Wodna (7): 10-14.
• [2] Gorączko M., Szyplik J., Pasela R. 2013. „Wpływ niżówek na warunki funkcjonowania żeglugi w rejonie Bydgoskiego Węzła Wodnego”. Geography and Tourism 1(1): 69-76.
• [3] Gorączko M. Pawłowski B. 2016. „Wpływ zmian klimatu na turystyczne wykorzystanie śródlądowych dróg wodnych na przykładzie wybranego odcinka dolnej wisły”. Geography and Tourism 4(1): 57-68.
• [4] IMGW. 1976. Charakterystyczne stany wody dla sygnalizacyjnych posterunków wodowskazowych. Warszawa.
• [5] IMGW. 1990. Informator o przepływach charakterystycznych rzek Polskich oraz systemie bazy danych hydrologicznych. Warszawa.
• [6] Majewski G., Gołaszewski D., Przewoźniczuk W., Rozbicki T. 2011. „Warunki termiczne i śnieżne zim w Warszawie w latach 1978/79-2009/10". Prace i Studia Geograficzne 47: 147-155.
• [7] Makowski J., Tomczak A. 2002. Stany wody Wisły w Toruniu w świetle pomiarów z ostatnich dwóch stuleci. Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku.
• [8] Marszelewski W., Pius B., Pawłowski B., Kubiak-Wójcicka K. 2017. Przebieg rekordowej niżówki Wisły w Toruniu w 2015 roku na tle niżówek z okresu 1951-2015. W: Marszelewski W. (red.) Zasoby i perspektywy gospodarowania wodą w dorzeczu Wisły, Monografie Komisji Hydrologicznej Polskiego Towarzystwa Geograficznego t. 4, 151-164. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• [9] Mikulski Z. 1997. „Powódź jako odwieczna klęska żywiołowa”. Gospodarka Wodna (11): 364-370.
• [10] Pawłowski B. 2015. „Determinants of change in the duration of the ice phenomena on the Vistula River in Toruń”. Journal of Hydrology and Hydromechanics 63: 145-153, DOI: 10.1515/johh-2015-0017.
• [11] Pawłowski B. 2017. Przebieg zjawisk lodowych dolnej Wisły w latach 1960-2014, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK w Toruniu.
• [12] Pawłowski B. 2022. Zmiany zagrożenia powodziowego w rejonie Płocka w latach 2011-2030. Ekspertyza wykonana na zlecenie Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędu Miasta w Płocku, maszynopis WNOZiGP UMK Toruń.
• [13] Pawłowski B., Gorączko M. 2014. „Z badań nad znakami powodziowymi w Dolinie, Wisły”. Gospodarka Wodna (2): 57-63.
• [14] Pińskwar l. Choryński A, Graczyk D., Kundzewicz Z. W. 2019. „Observed changes in precipitation totals in Poland”. Geografie 124(3): 237-264
• [15] Szwed M. 2019. „Variability of precipitation in Poland under climate change” Theoretical and Applied Climatology 135: 1003-1015.
• [16] Ujda K. 1972. Wodowskazy na rzekach Polski, cz. 2: Wodowskazy w dorzeczu Wisły i na rzekach Przymorza na wschód od Wisły. Warszawa: Państwowy Instytut Hydrologiczno-Meteorologiczny.
• [17] Walczykiewicz T., Rataj C. 2011. Analiza pracy obiektów i budowli hydrotechnicznych. W Maciejewski M., Ostojski M. S., Walczykiewicz T. (red.) Dorzecze Wisły monografia powodzi maj czerwiec 2010, 120-156. Warszawa: IMGW-PIB.
• [18] Żmudzka E. 2009. „Współczesne zmiany klimatu Polski”. Acta Agrophysica 3(2) 555-568.
• [19] www.grida.no [dostęp: 29.07.2022].

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).