Oznaczenia adresowe – nieoczywiste dziedzictwo ewolucji podziałów terytorialnych Krakowa na przestrzeni dziejów

• Autorzy: Górny Witold

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK65CRACOW

Warianty tytułu

EN

Address markings - a non-obvious heritage of the evolution of territorial divisions of Cracow throughout history

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Oznaczenia adresowe są nierzucającym się w oczy elementem krajobrazu zdecydowanej większości miast świata. W otaczającej nas przestrzeni publicznej odgrywają rolę informacyjną, a nierzadko również estetyczną. Wizualny aspekt oznaczeń adresowych stanowi konsekwencję odnoszących się do nich regulacji administracyjnoprawnych, które bezpośrednio (określając formę lub treść oznaczeń adresowych) lub pośrednio (np. statuując określony podział terytorialny miasta) wpływają na ich wygląd. Oparta na przykładzie Krakowa analiza historycznej ewolucji formy i treści oznaczeń adresowych pozwala na identyfikację powiązań, jakie mają one ze strukturą organizacyjno-prawną miasta oraz z jej rozwojem na przestrzeni dziejów. Wykazane na podstawie odwołań do koncepcji estetyki prawa oraz nietekstualiów w prawie zależności w tym zakresie umożliwiają traktowanie oznaczeń adresowych jako elementów lokalnego dziedzictwa kulturowego, a także desygnatów dziedzictwa prawa administracyjnego in genere.

EN

Address markings are an unobtrusive element of the landscape of the vast majority of cities in the world. In the public space that surrounds us, they play an informative and often aesthetic role. The visual aspect of address designations is a consequence of the administrative and legal regulations relating to them, which directly (specifying the form or content of the address designations) or indirectly (e.g. by establishing a specific territorial division of the city) affect their appearance. An analysis of the historical evolution of the form and content of address markings, based on the example of Cracow, allows for the identification of the links they have with the organizational and legal structure of the city and its development throughout history. The dependencies in this respect, demonstrated on the basis of references to the concept of legal aesthetics and non-textual law, make it possible to treat address designations as elements of local cultural heritage, as well as designates of administrative law in genere.

Słowa kluczowe

PL

oznaczenia adresowe; tabliczki adresowe; podział terytorialny; dzielnica miasta; dziedzictwo

EN

address markings; address plaques; territorial division; city districts; heritage

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 65
• Strony: 78--94
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., fot.

Twórcy

autor

Górny Witold

• Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego

• https://orcid.org/0000-0001-6772-3789

Bibliografia

• Teksty źródłowe / Source texts
• 1. Obwieszczenie Prezydenta Miasta Krakowa Józefa Friedleina z 21 lipca 1895 o zarządzeniu w sprawie odnowienia tabliczek z numerami porządkowymi domów, Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. 29-665-201.
• 2. Wewnątrzmagistrackie zapotrzebowanie na nowe tablice z roku 1877, Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. Kr 7534, nlb.
• Opracowania / Secondary sources
• 3. Demel Juliusz, Kraków na przełomie wieku XIX i XX na tle rozrostu i wcielania przedmieść i gmin podmiejskich (1867–1945), [w:] Kraków. Studia nad rozwojem miasta, red. Jan Dąbrowski, Kraków 1957.
• 4. Filipek Józef, Elementy strukturalne norm prawa administracyjnego, Warszawa–Kraków 1982.
• 5. Frančiċ Mirosław, Kraków. Kalendarz dziejów od prawieków do wybuchu I wojny światowej, Kraków 2000.
• 6. Górny Witold, Estetyzacyjna rola prawa administracyjnego w kształtowaniu krajobrazu kulturowego – wybrane zagadnienia, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2019, nr 59.
• 7. Izdebski Hubert, Jednostki pomocnicze gminy, „Disputatio”2012, t. 14.
• 8. Kasprzyk Bogdan, Krakowskie dzielnice przez wieki, Kraków 2011.
• 9. Kasprzyk Bogdan (red.), Poczet zwierzchników dzielnic miasta Krakowa (1396–2018), Kraków 2018.
• 10. Litewka Aleksander, Rozszerzenie granic Krakowa 1941–1948, „Studia Historyczne” 1984, nr 3 (106).
• 11. Luchter Bogusław, Jednostki katastralne jako podstawa badań struktury użytkowania ziem w mieście Krakowie, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie” 2010, nr 821.
• 12. Malec Jerzy, Malec Dorota, Historia administracji i myśli administracyjnej, Kraków 2003.
• 13. Małecki Jan Marian, Kurz Andrzej, Wyrozumski Jerzy (red.), Kronika Krakowa, Warszawa 1996.
• 14. Motak Maciej, Historia rozwoju urbanistycznego Krakowa w zarysie, Kraków 2012.
• 15. Ochendowski Eugeniusz, Prawo administracyjne. Część ogólna, Toruń 2013.
• 16. Purchla Jacek, Dzielnicowe dylematy Krakowa 1791–1991, [w:] Kraków – Metropolia, t. 2, red. Jacek Purchla, Kraków 2017.
• 17. Purchla Jacek, Powrót do miasta – trudne narodziny samorządu w Krakowie w roku 1990, [w:] Kraków – Metropolia. W 25. rocznicę narodzin samorządu terytorialnego w III Rzeczypospolitej, red. Jacek Purchla, Kraków 2015.
• 18. Rolle Karol, Kraków, rozszerzanie granic 1909–1915, Kraków 1931.
• 19. Sady Roman, Kraków i jego dzielnice 1945–2002, Kraków 2002.
• 20. Sikorski Rudolf, Kraków w roku 1900 oraz jego podział administracyjny w ciągu XIX stulecia, Kraków 1904.
• 21. Swianiewicz Paweł, Krukowska Joanna, Lackowska Marta, Kurniewicz Anna, Błędne rondo marginalizacji.Jednostki pomocnicze w zarządzaniu dużymi miastami, Warszawa 2013.
• 22. Tomkowicz Stanisław, Ulice i place Krakowa w ciągu dziejów. Ich nazwy i zmiany postaci, Kraków 1926.
• 23. Zajadło Jerzy, Estetyka – zapomniany piąty człon filozofii prawa, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”2016, z. 4.
• 24. Zeidler Kamil, Estetyka prawa, Gdańsk–Warszawa 2018.
• 25. Zimmermann Jan, Prawo administracyjne, Warszawa 2014.
• Źródła elektroniczne / Electronic sources
• 26. Nowy System Identyfikacji Miejskiej, https://www.
• 27. krakow.pl/aktualnosci/215534,29,komunikat,nowy_systemem_informacji_miejskiej.htm.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).