Zatapiana kopalnia rud metali jako źródło zaopatrzenia w wodę przemysłową

• Autorzy: d’Obyrn Kajetan , Postawa Adam , Cień Damian

Identyfikatory

DOI

10.36119/15.2023.1.7

Warianty tytułu

EN

Flooded ore mine as a potential source of water for industrial purposes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono koncepcję zaopatrzenia w wodę przemysłową zakładów przeróbki rud cynku i ołowiu, należących do ZGH „Bolesław” S.A., w warunkach likwidacja kopalni „Olkusz-Pomorzany”. Konieczność zmiany źródła zaopatrzenia w wodę wynika z zaprzestania prowadzenia odwodnienia, które dotychczas dostarczało niezbędne ilości wody. Autorzy proponują wykorzystanie otworów wentylacyjnych, odwierconych na potrzeby likwidacji kopalni jako otworów studziennych. Wykorzystane byłyby otwory OW-1, OW-2, OW-3 zlokalizowane w rejonie szybów „Chrobry” i „Bronisław”. Przewidywana maksymalna wydajność projektowanego ujęcia wynosi 60 m³/min, co zaspokoi zapotrzebowanie na wodę przemysłową. Wykorzystanie do celów technologicznych wód podziemnych zalewających wyrobiska i wypełniających lej depresji byłej kopalni uzależnione jest od jakości wody, w tym w szczególności od zawartości jonów siarczanowych.

EN

The article presents the concept of industrial water supply for the zinc and lead ore processing plants subordinate to ZGH "Bolesław" S.A., in the conditions of the closure of the "Olkusz-Pomorzany" mine. The need to change the water supply source results from the cessation of drainage, which previously provided the necessary amounts of water. The authors propose to use the ventilation holes drilled for the mine closure as wells. OW-1, OW-2, OW-3 wells located in the "Chrobry" and "Bronisław" shafts would be used. The expected maximum discharge of the designed intake is 60 m³/min, which will meet the demand for industrial water. The technological use of groundwater flooding the excavation and filling the depression crater of the former mine depends on the quality of the water, on the content of sulphates.

Słowa kluczowe

PL

wody podziemne; kopalnia rud Zn; kopalnia rud Pb; wykorzystanie wód kopalnianych

EN

groundwater; Zn-Pb mine; mine water usage

• Wydawca: Ośrodek Informacji "Technika instalacyjna w budownictwie''
• Czasopismo: Instal
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 1
• Strony: 47--52
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., fot., rys., tab.

Twórcy

autor

d’Obyrn Kajetan

• Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza im. St. Staszica w Krakowie AGH w Krakowie

• https://orcid.org/0000-0002-8356-9854

autor

Postawa Adam

• Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza im. St. Staszica w Krakowie AGH w Krakowie

• https://orcid.org/0000-0003-1920-871X

autor

Cień Damian

• Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza im. St. Staszica w Krakowie AGH w Krakowie

• https://orcid.org/0000-0003-0819-4818

Bibliografia

• [1] Dold B., - 2017 - Acid rock drainage prediction: A critical review. Journal of Geochemical Exploration, 172, 120-132.
• [2] Kasprzak A., Motyka J., 2015 - Wpływ zatapiania kopalni „Trzebionka” na zmiany chemizmu wód podziemnych w utworach triasu. Przegl. Geolog., T. 63, Nr 10/2, str. 805-809.
• [3] Motyka J., Adamczyk Z., & Juśko K., - 2016 - Dopływy wody do olkuskich kopalń rud cynku i ołowiu w ujęciu historycznym. Przegląd Górniczy 72(6), 49-58.
• [4] Motyka J., d’Obyrn K., Juśko K., Wójcik T., - 2017 - Chemistry of water from the inflows to the “Franciszek” dipheading in the “Pomorzany” Zn-Pb mine in the Olkusz Area (SW Poland). Journal of Sustainable Mining 16 (2017) 139-150.
• [5] Singer P. C., Stumm W., 1970 - Acid mine drainage: the rate-determining step. Science, v. 167, p. 1121-1123.
• [6] Adamczyk A. F., - 1998 - Hydrogeologiczne i hydrochemiczne warunki udostępnienia złoża rud Zn-Pb Olkusz-Podpoziom. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, 14(1), 51-67.
• [7] Wilk Z., Motyka J., 1977 - Kontakty między poziomami wodonośnymi w olkuskim rejonie kopalnictwa rud. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 47, 1.
• [8] Haładus A., Motyka J., Szczepański A., Wilk Z., 1978 - Prognozowanie metodą modelowania analogowego dopływów wody do kopalń pracujących w skałach szczelinowo-krasowych. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 48, 3-4, str. 559-587.
• [9] Juśko K., Motyka J., d’Obyrn K., Adamczyk Z., 2018, Construction of a numerical groundwater flow model in areas of intense mine drainage, as exemplified by the Olkusz Zinc and Lead Ore Mining Area in southwest Poland, Geologos, vol. 24 no. 3, s. 237-244
• [10] Różycki S.Z., 1953 - Górny dogger i dolny malm jury krakowsko-częstochowskiej. Prace Instytutu. Geologicznego, 17, Wyd. Geol., Warszawa.
• [11] Tokarski A., 1958 - Rola wody w rozpoznaniu tektoniki Jury Olkuskiej. Kwartalnik Geologiczny, 2, 2.
• [12] Motyka J., Wilk Z., 1976 - Pionowe zróżnicowanie wodoprzepuszczalności węglanowych skał triasowych w świetle statystycznej analizy wyników próbnych pompowań (monoklina śląsko-krakowska). Kwartalnik Geologiczny, 20, 2, str. 381-399.
• [13] Krajewski S., Motyka J., 1999 - Model sieci hydraulicznej w skałach węglanowych w Polsce. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 388, seria Hydrogeologia, str. 115-138.
• [14] Burzewski W., 1969 - Strukturalne warunki Jury Olkusko-Wolbromskiej jako brzegowe dla hydrodynamiki złóż naftowych niecki nidziańskiej. Prace Geologiczne Komisji Nauk Geologicznych PAN Oddział w Krakowie, nr 61 Warszawa
• [15] Kleczkowski A. S., 1972, Wody powierzchniowe i podziemne Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, Studia Ośrodka Dokumentacji Fizjograficznej, 1, PAN Oddz. w Krakowie, str. 31-67
• [16] Bezkorowajny A., Motyka J., d’Obyrn K., 2000 - Dokumentacja hydrogeologiczna ustalająca zasoby eksploatacyjne wód podziemnych z otworów OW-1, OW-2 i OW-3 w Olkuszu przy ul. Wspólnej. Stow. Naukowe St. Staszica, (mat. arch. ZGH „Bolesław” S.A.)
• [17] Bezkorowajny A., Motyka J., d’Obyrn K., 2019 - Dokumentacja hydrogeologiczna określająca warunki hydrogeologiczne w związku z zakończeniem lub zmianą poziomu odwadniania likwidowanego zakładu górniczego rud cynku i ołowiu Kopalnia „Olkusz - Pomorzany” wg stanu na 31.12.2018 r. Stow. Naukowe St. Staszica, (mat. arch. ZGH „Bolesław” S.A.)
• [18] Fenandez Rubio R., Fernandez Lorca, Estaban Arlequi J., 1986 - Abadono de minas. Impacto hidrologico. Univ. Politec. de Madrid, pp 267.
• [19] Postawa A., Motyka J., - 2019 - Selected trace elements and metals in groundwater within Permian sediments near Olkusz (Zn-Pb ore mining region, S Poland. Environmental Science and Pollution Research. 26(1), 34-43., https://doi.org/10.1007/s11356-018-2953-7.
• [20] Motyka J., Czop M., Syposz-Łuczak B., 2007 - Zagrożenia środowiska wodnego związane z likwidacją górnictwa rud cynku i ołowiu w Małopolsce. Przegl. Górn., T. 63, nr 1, s. 45-53.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).