Tracery windows from the 14th century in Silesia

• Autorzy: Golasz-Szołomicka H.

Identyfikatory

DOI

10.5277/arc120103

Warianty tytułu

PL

Maswerkowe okna z XIV wieku na Śląsku

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In the 14th century churches had high windows with sophisticated and multifaceted tracery. They constitute an extension of the 13th-century composition but with more complex systems. In the 14th century new elements appeared such as fish bladders, an escutcheon (heraldry) form as well as elaborate multi-leaf ornaments and rotating systems. Tracery can be divided into central, central extended and multilevel. In the central and central extended systems in the sub-arch there were the following elements: a circle, a square, a triangle filled with multi-leaf ornaments, fish bladders, radial and rotating system elements. Multilevel tracery consisted of circles, triangles, squares filled with multi-leaf ornaments arranged in tiers. In the multilevel concentric composition elements in the concentric system were arranged around the central ogive.

PL

Kościoły z XIV w. otrzymały wysokie okna o rozbudowanych i wielopłaszczyznowych maswerkach. Stanowią one rozwinięcie kompozycji XIII-wiecznej, ale o bardziej złożonych układach. W XIV w. pojawiły się nowe elementy: rybie pęcherze, forma tarczy herbowej oraz rozbudowane wieloliście i układy wirujące. Maswerki można podzielić na centralne, centralne rozbudowane i kilkupoziomowe. W układzie centralnym i centralnym rozbudowanym w podłuczu umieszczano koło, kwadrat, trójkąt wypełniony wieloliśćmi, rybimi pęcherzami, elementami o układzie promienistym lub wirującym. Maswerki kilkupoziomowe składały się z kół, trójkątów, kwadratów wypełnionych wieloliśćmi ułożonymi piętrowo. W kompozycji kilkupoziomowej koncentrycznej układano wokół środkowego ostrołuku elementy w układzie koncentrycznym.

Słowa kluczowe

EN

Silesian churches from 14th century; layout of windows in elevations; tracery with central patterns; extended central patterns; pattern with several levels

PL

kościoły śląskie z XIV w; układ okien w elewacji; maswerki o kompozycji centralnej; maswerki o kompozycji centralnej rozbudowanej; maswerki o kompozycji kilkupoziomowej

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2012
• Tom: Nr 1(31)
• Strony: 21--34
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., rys.

Twórcy

autor

Golasz-Szołomicka H.

• Faculty of Architecture, Wroclaw University of Technology

Bibliografia

• [1]Architektura gotycka w Polsce, T. Mroczko and M. Arszyński (ed.), Vol. 2: Katalog zabytków, A. Włodarek (ed.), Warszawa 1995.
• [2]Doroz-Turek M., Średniowieczna architektura klasztorna kanoników regularnych św. Augustyna na Śląsku, doctoral dissertation, Wrocław 2008.
• [3]Golasz-Szołomicka H., Longitudinal Tracery Windows in Silesian Churches from the Second Half the 13^ Century, “Architectus” 2010, No. 1 (27), pp. 15-22.
• [4]Hanulanka D., Świdnica, Wrocław-Warszawa-Kraków 1973.
• [5]Kębłowski J., Nysa, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1972.
• [6]Kozaczewska-Golasz H., Golasz-Szołomicka H., From a Colonnetteto Tracery in the Windows of Silesian Churches from the First Half of the 13th Century, “Architectus” 2008, No. 1 (23), pp. 29—40.
• [7]Kozaczewska-Golasz H., Kozaczewski T., Kościół pocysterski p.w. N.M. Panny w Kamieńcu Ząbkowickim, Prace Naukowe IHASziT PWr., No. 19, series Studia i Materiały No. 9, Wrocław 1988, pp. 235-276.
• [8]Kozaczewska-Golasz H., Kozaczewski T., Trzynastowieczny kościół N.P. Marii w Złotoryi, Prace Naukowe IHASziT PWr., No. 22, series Studia i Materiały No. 11, Wrocław 1989, pp. 113-139.
• [9]Kozaczewski T., Głogów średniowieczny do końca XIII wieku. Osadnictwo i architektura, Głogów 2006.
• [10]Kozaczewski T., Środa Śląska, Wrocław 1965.
• [11]Lutsch H., Verzeichnis der Kunstdenkmäler der Provinz Schlesien, Bd VI, Breslau 1902.
• [12]Łużyniecka E., Architektura średniowiecznych klasztorów cysterskich filiacji lubiąskiej, Wrocław 1995.
• [13]Łużyniecka E., Gotyckie świątynie Wrocławia, Wrocław 1999.
• [14]Małachowicz E., Architektura zakonu dominikanów na Śląsku, [in:] Z dziejów sztuki śląskiej, Z. Świechowski (ed.), Warszawa 1978, pp. 93-147.
• [15]Małachowicz E., Katedra wrocławska. Dzieje i architektura, Wrocław 2000.
• [16]Małachowicz E., Faktura i polichromia architektoniczna średniowiecznych wnętrz ceglanych na Śląsku, “Kwartalnik Architektury Urbanistyki” 1965, Vol. 10, No. 3-4, pp. 207-229.
• [17]Małachowicz E., Faktura i kolorystyka w architekturze średniowiecznej na Śląsku, “Architectus” 2000, No. 1 (7), pp. 29—46.
• [18]Małachowicz E., Wrocławski zamek książęcy i kolegiata św. Krzyża na Ostrowie. Wrocław 1994.
• [19]Stulin S.J., Kościół joannicki w Strzegomiu i jego znaczenie dla architektury gotyckiej Śląska, [in:] Z dziejów sztuki śląskiej, Z. Świechowski (ed.), Warszawa 1978, pp. 149-201.
• [20]Pilch J., Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Arkady, Warszawa 2005.
• [21]Pilch J., Leksykon zabytków architektury Górnego Śląska, Arkady, Warszawa 2008.
• [22]Zlat M., Ziębice, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967.