Tymczasowość sacrum w krajobrazie miasta. Analiza przestrzeni praktyk związanych z obchodami Bożego Ciała i żałoby po śmierci Jana Pawła II w Warszawie

• Autorzy: Brzozowski G. , Herman K.

Warianty tytułu

EN

Temporality of the sacrum in the urban landscape. The analysis of the space of practices associated with the celebration of Corpus Christi and mourning after the death of Pope John Paul II in Warsaw

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł prezentuje tymczasowe reprezentacje sacrum w krajobrazie – dynamikę powstawania i niszczenia odnawianych co roku konstrukcji symbolicznych. Przedmiotem opisu są tymczasowe materialne reprezentacje obchodów – obiekty tj.: ołtarze, krzyże kwietne czy wzory ze zniczy – analizowane w kontekście tworzenia się krótkotrwałych międzyludzkich więzi wśród uczestników tego typu zgromadzeń. Jak należy rozumieć powszechność tego rodzaju przejawów religijności w nowoczesnej strukturze społecznej? Czy ich nietrwałość zagraża ich sakralnemu i wspólnototwórczemu charakterowi (jako „reprezentacji kolektywnych” w ujęciu socjologii religii E. Durkheima)? Czy ich usytuowanie, wykraczające poza tradycyjną przestrzeń świętą, jest arbitralne, czy zależy od pamięci społecznej związanej z danym miejscem (np. kategoria „miejsca mocy”)? Autorzy przedstawiają dwie analizy przypadku: obchodów święta Bożego Ciała oraz spontanicznych zgromadzeń w ramach placu Piłsudskiego po śmierci Jana Pawła II w 2005 roku oraz w czasie kolejnych jej rocznic.

EN

The presentation will be focused on temporary representations of the sacred in the landscape ‐ the dynamics of creation, destruction and repetition of symbolic structures. The article presents temporary physical representations of sacrum ‐ objects such as altars, crosses and floral patterns made of candles ‐ analyzed in the context of creating a short‐term interpersonal relationships among participants of such a gatherings. How should we make of the frequency of this kind of manifestation of religion in the modern social structure? Is their instability threatens their sacred and communal character (as a ʺcollective representationʺ in terms of the sociology of religion, E. Durkheim)? Is their location, that goes beyond the traditional sacred space, arbitrary or depending on social memory associated with a certain place (eg, the category ʺspaces of energyʺ)? The authors present two case studies: the Corpus Christi celebrations and spontaneous gatherings in the Piłsudski Square after the death of John Paul II in 2005 and during its subsequent anniversaries.

Słowa kluczowe

PL

obiekty; dekoracje; praktyki religijne; ołtarz na Boże Ciało; krzyż kwietny; sacrum w przestrzeni miasta

EN

objects; decorations; religious practices; Corpus Christi altar; flower cross; sacrum in urban space

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 17
• Strony: 162--170
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz.

Twórcy

autor

Brzozowski G.

• Uniwersytet Warszawski, Wydział Filozofii i Socjologii, Warszawa, Polska

autor

Herman K.

• Uniwersytet Warszawski, Wydział Filozofii i Socjologii, Warszawa, Polska
• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Warszawa, Polska

Bibliografia

• Biernat B., 2010: Dekoracje na Boże Ciało i Wielki Post, Wydawnictwo Duszpasterstwa Rolników, Włocławek.
• Brzozowski G., 2011: Plac emocji, plac pamięci, plac instytucji. Analiza przemian przestrzeni warszawskiego Placu Piłsudskiego w czasie obchodów żałoby po śmierci Jana Pawła II w neodurkheimowskim ujęciu teorii religii jako pamięci [w:] Miasto i sacrum, Wydawnictwo Nomos, Kraków.
• CBOS, Refleksje i wspomnienia Polaków po śmierci Jana Pawła II. Warszawa: June,2005.
• Crawford M., Chase J., Kaliski J., 2008: Everyday Urbanism, Wydanie II (Pierwsze wydanie 1999) Monacelli Press, Nowy York, USA.
• Haydn F., Temel R., 2006: Temporary Urban Spaces, Birkhauser – Publishers for Architecture, Bazylea.
• Hervieu-Léger D., 1999: Religia jako pamięć. Kraków: Nomos.
• Hervieu-Léger D., 2002: Space and Religion: New Approaches to Religious Spatiality in Modernity. International Journal of Urban and Regional Research 26.1 (2002): 99-105.
• TNS OBOP, Polska czasu wyjątkowego. Warszawa: kwiecień, 2005.
• TNS OBOP, Polska w rok po śmierci Papieża. Warszawa: kwiecień, 2006.
• Pawłowska K., 2001: Idea swojskości miasta, Wyd. Politechniki Krakowskiej, Kraków: 6-13.
• Rylke J., 2004: Wartości krajobrazu kulturowego Warszawy na tle warunków przyrodniczych miasta [w:] Wartości krajobrazu kulturowego Warszawy na tle warunków przyrodniczych miasta (red.): J. T. Królikowski, A. Różańska, J. Rylke, J. Skalski, Wydawnictwo SGGW, Warszawa: 15-56.
• Witan M., 2005: Papieski Wielki Tydzień, Katowice: Księgarnia św. Jacka.
• Wiśniewska W., 2002: Krajobrazy codzienne, Politechnika Łódzka. Zeszyty Naukowe nr 903, Łódź.
• Żukowski T., 2009: Wartości Polaków a dziedzictwo Jana Pawła II. Warszawa: Centrum Myśli Jana Pawła II, Print.