Funkcjonowanie oczyszczalni ścieków komunalnych w aspekcie nowej unijnej dyrektywy ściekowej. Cz. 2: Przeróbka osadów ściekowych

• Autorzy: Rogoziński Stefan , Mrowiec Bożena

Identyfikatory

DOI

10.53052/pjmee.2025.10.03

Warianty tytułu

EN

Operation of municipal sewage treatment plants in the context of the new EU sewage directive. Part 2: Sewage sludge disposal

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The article presents the assumptions of the new European Parliament Directive on municipal sewage treatment with respect to sewage sludge. In line with the principles of the circular economy, municipal sludge should be processed towards organic recycling, as well as the recovery of materials and energy. Given that municipal sewage sludge (code 19 08 05) con-stitutes a specific category of waste, its management must comply with a range of legal restrictions. According to the new wastewater directive, by 2045, the total annual energy consumption of all municipal wastewater treatment plants (WWTPs) in a country treating wastewater with a load equivalent to a population of ≥10,000 PE (population equivalent) must not exceed the amount of renewable energy generated by those plants. Achieving energy self-sufficiency in WWTPs may be realised through the implementation of energy-efficient solutions and the enhancement of electricity and heat production from renewable sources, including the intensification of biogas (methane) production through sewage sludge digestion and co-digestion of sludge with other biodegradable waste. Sewage sludge can also be classified as a fuel, and one of the possible approaches is its thermal conversion through on-site incineration using advanced technologies, such as combustion in a fluidised-bed furnace. Municipal sludge contains readily biodegradable organic compounds, growth substances, and macro- and micronutrients, offering potential for use as a fertiliser, provided that sanitary requirements are met. Moreover, sewage sludge, as well as ash resulting from its incineration, can serve as a source of phosphorus recovery. The recovery of this element is feasible from various sludge streams generated within municipal wastewater treatment plants. New legal regulations impose, and modern technologies enable, such directions in the development of municipal wastewater treatment plants that they are now evolving into production facilities utilising wastewater and sewage sludge as raw materials within a circular economy framework.

Słowa kluczowe

PL

oczyszczalnie ścieków komunalnych; osady ściekowe; przeróbka osadów; dyrektywa ściekowa; gospodarka o obiegu zamkniętym

EN

municipal wastewater treatment plants; wastewater sludge; sludge disposal; wastewater directive; circular economy

• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Bielsko-Bialskiego
• Czasopismo: Polish Journal of Materials and Environmental Engineering
• Rocznik: 2025
• Tom: Vol. 10 (30)
• Strony: 18--32
• Opis fizyczny: Bibliogr. 37 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Rogoziński Stefan

• Water and Sewage Company Ltd. (Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.), Pokoju 13, 41-709 Ruda Śląska, Poland

autor

Mrowiec Bożena

• University of Bielsko-Biala, Institute of Engineering Sciences, Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała, Poland

• https://orcid.org/0000-0003-4227-5857

Bibliografia

• 1. Bień J., Szymanek A., Bień B. 2011. Alternatywne dla spalania metody termicznej utylizacji komunal-nych osadów ściekowych. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa.
• 2. Bień J., Gałwa-Widera M., Kamizela T., Kowalczyk M., Wystalska K. 2016. Gospodarka osadami ście-kowymi i uciążliwości zapachowe w małych i średnich oczyszczalniach ścieków. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa.
• 3. Bohdziewicz J., Kuglarz M., Mrowiec B. 2011. Ocena podatności bioodpadów kuchennych i osadów ściekowych do kofermentacji w warunkach statycznych. Proceedings of ECOpole, 5, 1, 197–202.
• 4. Boruszko D., Dąbrowski W. (red.) 2009. Woda ścieki i odpady w małych miejscowościach wojewódz-twa podlaskiego. Niskonakładowe systemy oczyszczania ścieków i przeróbki osadów ścieko-wych. Wyd. EkoPress, Białystok.
• 5. Dymaczewski Z. (red.) 2011. Poradnik eksploatatora oczyszczalni ścieków. Polskie Zrzeszenie Inży-nierów i Techników Sanitarnych Oddział Wielkopolski, Poznań.
• 6. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 27 listopada 2024 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych. PE-CONS 85/1/24 REV.
• 7. Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna: https://www.giwk.pl/infrastruktura/elementy-infrastruktury/itpo/#gallery-15
• 8. Głodek-Bucyk E., Sładeczek F., Kalinowski W. Dudkiewicz M. 2016. Wpływ wykorzystania osadów ściekowych w technologii produkcji klinkieru portlandzkiego na poziom emisji CO2. Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych, 26, 40–50.
• 9. Grübel K., Machnicka A., Wacławek S. 2013. Impact of alkalization of surplus activated sludge on biogas production. Ecological Chemisty and Engineering S, 20, 2, 343–351.
• 10. Krawczyk Ł. (red.) 2022. Kierunki rozwoju komunalnych oczyszczalni ścieków – innowacyjne rozwią-zania w obliczu gospodarki cyrkularnej. Instytut Ochrony Środowiska Państwowy Instytut Badaw-czy, Wrocław.
• 11. Łukasiewicz J. 2009. Termiczna utylizacja osadów ściekowych. Wydawnictwo Uczelniane Uniwersyte-tu Technologiczno-Przyrodniczego, Bydgoszcz.
• 12. Łuszczek B. 2024. Nowelizacja dyrektywy ściekowej – już wiemy co nas czeka. Konferencja Eksploat-atorzy dla Eksploatatorów (XXII Forum Wymiany Doświadczeń), Opole.
• 13. Mirota K., Grübel K., Machnicka A. 2011. Badania i ocena możliwości stosowania zwężki kawitacyjnej do intensyfikacji procesu fermentacji osadów ściekowych. Ochrona Środowiska, 33, 47–52.
• 14. Mrowiec B., Stark K., Poplawski S. 2003. Release and recovery of phosphates from sewage sludge. Proc. Polish-Swedish seminar, Gdańsk, 23-25 March 2003. Integration and Optimisation of Urban Sanitation Systems. Report No 10, TRITA-LWR REPORT 3004, 35–46.
• 15. Myszograj S., Sadecka Z., Suchowska-Kisielewicz M. 2013. Aspekty prawne i technologiczne współ-spalania osadów ściekowych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, 150, 65–78.
• 16. Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 10 grudnia 2007 r. w sprawie listy akredytowanych labora-toriów upoważnionych do wykonywania badań potwierdzających spełnianie przez nawozy ozna-czone znakiem „NAWÓZ WE” wymagań określonych dla tych nawozów w odrębnych przepisach. M.P. 2007 Nr 96 poz. 1057.
• 17. Obwieszczenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2023 r. w sprawie ogłoszenia aktualizacji kra-jowego programu oczyszczalnia ścieków komunalnych. M.P. 2023 poz. 503.
• 18. Ostojski A. 2011. Analiza elementarna i potencjał energetyczny osadów ściekowych z oczyszczalni ścieków w Gdańsku, Lęborku oraz Swarzewie. Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, 276, 247–258.
• 19. Ostojski A., Swinarski M. 2018. Znaczenie potencjału energetycznego osadów ściekowych w aspekcie gospodarki o obiegu zamkniętym – przykład oczyszczalni w Gdańsku. Rocznik Ochrona Środo-wiska, 20, 1252–1268.
• 20. Kalisz M. (kier. opr.) 2024. Plan gospodarki odpadami dla województwa śląskiego na lata 2023-2028. Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Instytut Badawczy GIG, Katowice.
• 21. Poluszyńska J., Ślęzak E. 2015. Możliwości odzysku fosforu z osadów ściekowych. Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych, 22, 44–55.
• 22. Portal Komunalny.pl: https://portalkomunalny.pl/dane-gus-o-poprawie-gospodarki-sciekowej-563925
• 23. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowe-go sposobu stosowania nawozów oraz prowadzenia szkoleń z zakresu ich stosowania. Dz.U. 2008 Nr 80 poz. 479 (tekst jednolity: Dz.U. 2019 poz. 1826).
• 24. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 16 lipca 2015 r. w sprawie dopuszczania odpadów do składowania na składowiskach. Dz.U. 2015 poz. 1277.
• 25. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 lutego 2015 r. w sprawie stosowania komunalnych osa-dów ściekowych. Dz.U. 2015 poz. 257 (tekst jednolity: Dz.U. 2023 poz. 23).
• 26. Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 2 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów. Dz.U. 2020 poz. 10.
• 27. Sobolewski A., Iluk T., Billig T. 2024. Termiczne przekształcanie komunalnych osadów ściekowych Czy to się opłaca? Nowa Energia, 5-6 (96), 78-81.
• 28. Strategia postępowania z komunalnymi osadami ściekowymi na lata 2019-2022. Ministerstwo Środo-wiska, 18 listopada 2018 r.
• 29. Środa K., Kijo-Kleczkowska A., Otwinowski H. 2013. Metody utylizacji osadów ściekowych. Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska, 15, 2, 33–50.
• 30. Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu. Dz.U. 2007 Nr 147 poz. 1033 (tekst jednolity: Dz.U. 2024 poz. 105).
• 31. Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Dz.U. 2013 poz. 21 (tekst jednolity: Dz.U. 2023 poz. 1587).
• 32. Wajda A. 2018. Zrównoważony odzysk związków fosforu z osadów ściekowych. [W:] Bednarski J. (red.) Nauki przyrodnicze i medyczne: świat żywy a technologie w otoczeniu ludzi i zwierząt. Instytut Promocji Kultury i Nauki Dr Jerzy Bednarski, Lublin, 41–50.
• 33. Wojtasik M. 2024. Zagospodarowanie osadów ściekowych. Nafta-Gaz, 10, 646–652.
• 34. Wójtowicz A., Jędrzejewski C., Bieniowski M., Darul H. 2013. Modelowe rozwiązania w gospodarce osadowej. Izba Gospodarcza „Wodociągi Polskie”, Stowarzyszenie Eksploatatorów Obiektów Gospodarki Wodno-ściekowej, Bydgoszcz.
• 35. Wzorek Z. 2008. Odzysk fosforu z termicznie przetworzonych odpadów i ich zastosowanie jako sub-stytutu naturalnych surowców fosforowych. Monografia nr 356 Inżynieria i Technologia Chemiczna. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• 36. Zawieja I., Wolski P. 2013. Wpływ chemiczno-termicznej modyfikacji osadów nadmiernych na gene-rowanie lotnych kwasów tłuszczowych w procesie fermentacji metanowej. Rocznik Ochrona Śro-dowiska, 15, 2054–2070.
• 37. Żogała A. 2016. Problemy technologiczne związane z termiczną konwersją osadów ściekowych. Inżyniera Ekologiczna, 46, 109–120.