Dostępność transportowa, czyli jak ocenić za pomocą modelu potencjału, które inwestycje są najważniejsze?

• Autorzy: Rosik P. , Komornicki T. , Stępniak M. , Pomianowski W.

Warianty tytułu

EN

Accessibility: How to evaluate basing on the potential model which investments are the most important?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest wskazanie możliwości jakie daje zastosowanie modelu potencjału w ewaluacji ex post oraz ex ante inwestycji infrastrukturalnych (w tym drogowych). Podano przykłady zastosowania modelu potencjału w ujęciu dynamicznym (lata 2010-2015) dla wszystkich inwestycji na autostradach i drogach ekspresowych w Polsce. Przedstawiono symulacje zmian dostępności w wyniku realizacji kilkunastu inwestycji drogowych oraz wskazano na priorytetyzację przedsięwzięć na podstawie przeprowadzonych analiz. W ostatniej części artykułu zilustrowano kartograficznie zmiany względne dostępności w wyniku realizacji trzech odcinków autostrad i dróg ekspresowych. Wyniki zobrazowano na poziomie gminnym. Do obliczeń wykorzystano aplikację komputerową OGAM, która powstała w ostatnich latach w Instytucie Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN w Warszawie. Artykuł jest efektem prac badawczych prowadzonych w ramach grantu własnego NCN nr UMO-2012/05/E/HS4/01798 pt. „Multimodalna dostępność transportem publicznym na poziomie gminnym w Polsce”.

EN

This paper aims to identify the opportunities offered by the use of potential model for ex post and ex ante evaluation of the infrastructure investments. We show the example of the dynamic use of the model for all investments in motorways and express roads in Poland in the years of 2010-2015. The simulations of accessibility changes as a result of several road projects are included and compared between each other. We point out the need to prioritize projects on the basis of the potential accessibility analysis. In the last part of the article we illustrate the relative accessibility change at the municipality level as a result of the realization of three sections of motorways and three sections of express roads. The calculations are based on OGAM computer application, which has been created in recent years at the Institute of Geography and Spatial Sciences in Warsaw.

Słowa kluczowe

PL

dostępność potencjałowa; ewaluacja; infrastruktura drogowa

EN

potential accessibility; evaluation; road infrastructure

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej
• Czasopismo: Przegląd Komunikacyjny
• Rocznik: 2013
• Tom: Nr 12
• Strony: 18--22
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., il.

Twórcy

autor

Rosik P.

• Instytut Geografii Przestrzennego Zagospodarowania PAN

autor

Komornicki T.

• Instytut Geografii Przestrzennego Zagospodarowania PAN

autor

Stępniak M.

• Instytut Geografii Przestrzennego Zagospodarowania PAN

autor

Pomianowski W.

• Instytut Geografii Przestrzennego Zagospodarowania PAN

Bibliografia

• [1] Agenda Terytorialna Unii Europejskiej 2020, W kierunku sprzyjającej społecznemu włączeniu, inteligentnej i zrównoważonej Europy zróżnicowanych regionów, 2011.
• [2] Banister D., Stead D., Steen P., Akerman J., Dreborg K., Nijkamp P., Schleicher-Teppeser R., 2000, European Transport Policy and Sustainable Mobility, Spon Press, London-New York.
• [3] Böhme K., Doucet P., Komornicki T., Zaucha J., Świątek D., 2011, How to strengthen the territorial dimension of ‘Europe 2020’ and the EU Cohesion Policy, Background Report based on the Territorial Agenda 2020, Warsaw.
• [4] Czyż T., 2002, Application of the Potential Model to the Analysis of Regional Differences in Poland. Geographia Polonica, 75, 1, s. 13-24.
• [5] Guzik R., 2003, Przestrzenna dostępność szkolnictwa ponadpodstawowego, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
• [6] Komornicki T., Śleszyński P., Rosik P., Pomianowski W., 2010a, Dostępność przestrzenna jako przesłanka kształtowania polskiej polityki transportowej, Biuletyn KPZK 241, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, Warszawa, 167 ss (http://www.igipz.pan.pl/accessibility/dok/Biuletyn%20KPZK%20241.pdf).
• [7] Komornicki T, Rosik P., Stępniak M., 2010b, Analiza dostępności transportowej w poszczególnych gałęziach transportu, Strategia Rozwoju Transportu, Ministerstwo Infrastruktury.
• [8] Komornicki T., Bański J., Śleszyński P., Rosik P., Świątek D., Czapiewski K., Bednarek-Szczepańska M., Stępniak M., Mazur M., Wiśniewski R., Solon B., 2010c, Ocena wpływu inwestycji infrastruktury transportowej realizowanych w ramach polityki spójności na wzrost konkurencyjności regionów, Ewaluacje, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, 131 s.
• [9] Nijkamp P., Rienstra S.A., Vleugel J., 1998, Transportation planning and the future, Chichester, John Wiley.
• [10] Ratajczak W., 1999, Modelowanie sieci transportowych. Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań
• [11] Rosik P., 2012, Dostępność lądowa przestrzeni Polski w wymiarze europejskim, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, Warszawa, z. 233, 307 s. (http://rcin.org.pl/Content/17917/WA51_35679_r2012-nr233_Prace-Geogr.pdf).
• [12] Rosik P., Komornicki T., 2009, Natężenie ruchu na A2 na odcinku Stryków – Konotopa w 2012 i 2020 roku, Przegląd Komunikacyjny, 9/10, str. 44-55.
• [13] Rosik P., Pomianowski W., Stępniak M., Komornicki T., Śleszyński P., 2011, Narzędzie ewaluacyjno-badawcze dostępności transportowej gmin w podukładach wojewódzkich, Raport końcowy, IGiPZ PAN (materiał niedrukowany wykonany w ramach IV konkursu dotacji MRR) (http://www.mrr.gov.pl/aktualnosci/fundusze_europejskie_2007_2013/Documents/9_kd_20012012a.pdf).
• [14] Rosik P., Stępniak M., Komornicki T., Pomianowski W., 2012, Monitoring spójności terytorialnej gmin w skali krajowej i międzynarodowej w latach 1995-2030 (w tym monitoring zmian dostępności w latach 2004-2006 i 2007-2013 oraz według zapisów KPZK 2030), Raport końcowy, IGiPZ PAN (materiał niedrukowany wykonany w ramach V konkursu dotacji MRR) (http://www.igipz.pan.pl/accessibility/pl/projekty.html).
• [15] Stępniak M., Rosik P., 2013, Accessibility improvement, territorial cohesion and spillovers: a multidimensional evaluation of two motorway sections in Poland, Journal of Transport Geography, vol. 31, July, 154–163 pp.
• [16] Taylor Z., 1999, Przestrzenna dostępność miejsc zatrudnienia, kształcenia i usług a codzienna ruchliwość ludności wiejskiej. Prace Geograficzne, 171, IGiPZ PAN, Warszawa.
• [17] Wegener M., Korcelli P., Komornicki T., 2005, Spatial Impacts of the Trans-European Networks for the New EU Member States; Europa XXI, z. 13, New Spatial Relations in New Europe (ed. T. Komornicki, K. Ł. Czapiewski), IGiPZ PAN, PTG, Warszawa, 2005, str. 27-44.
• [18] White Paper, 1992, The Future Development of the Common Transport Policy: A Global Approach to the Construction of a Community Framework for Sustainable Mobility - White Paper, COM (92) 494 final.
• [19] http://www.igipz.pan.pl/accessibility/pl/