Potencjał zasobowy węgla brunatnego w Polsce i możliwości jego wykorzystania

• Autorzy: Kasiński J. R.

Warianty tytułu

EN

Resource lignite potential in Poland and its usability

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Bardzo bogate zasoby węgla brunatnego w Polsce, formalnie przekraczające 37 Pt (łącznie zasoby udokumentowane i perspektywiczne), są faktycznie dostępne jedynie w niewielkiej części. Wynika to z istniejącego konfliktu z elementami środowiska naturalnego, a także, w coraz większym stopniu, z wciąż rozwijającą się infrastrukturą. Dlatego istotnym problemem jest ochrona najbardziej wartościowych złóż, wytypowanych w wyniku kompleksowej waloryzacji, przed zagospodarowaniem ich powierzchni. Obok powszechnie stosowanej odkrywkowej eksploatacji węgla brunatnego rozważa się zastosowanie wielu niekonwencjonalnych technologii utylizacji węgla. Spośród nich najbardziej atrakcyjne wydają się techniki przetwarzania węgla bezpośrednio w złożu dla pozyskania gazu, który mógłby stanowić ekwiwalent gazu ziemnego: gazyfikacja termiczna (UCG) i biokonwersja (BUCC). W obu przypadkach omijany jest problem fizycznego przemieszczenia węgla na powierzchnię i jego spalania w elektrowniach. Nie można jednak lekceważyć wpływu podziemnej przeróbki węgla na powierzchnię terenu, który w wielu wypadkach może być nie mniejszy niż w przypadku wydobycia metodami górniczymi, będąc jednocześnie znacznie mniej przewidywalnym. Najbezpieczniejszą metodą eksploatacji węgla brunatnego pozostaje zatem – paradoksalnie – metoda odkrywkowa.

EN

Very rich lignite resources of Poland actually exceed 37 Pt (measured, indicated, inferred and reconnaissance ones together). In fact, only a little part of them is really accessible. It is caused by conflict with elements of natural environment and also, increasingly. With constantly developing infrastructure. Therefore, preservation of the most valuable deposits against building over their surface is a substantial trouble: the deposits designed to preservation should be predicted after a complex valorization. Beside commonly used opencast mining of lignite, some unconventional technologies of lignite utilization are considered. Among them, underground lignite processing inside a deposit for gaining of gas – an equivalent of natural gas – underground coal gasification (UCG) and bacterial underground coal conversion (BUCC) looks like most attractive. The question of physical lignite transportation to the surface and its burning in power plants looks to be avoided in both the cases. However, an impact of underground coal processing on the surface should not be disregarded. In many cases, it may be not lower than in the case of mining excavation, and it is usually much less predictable. Therefore, opencast lignite excavation is a safest method of lignite exploitation.

Słowa kluczowe

PL

węgiel brunatny; zasoby; eksploatacja; technologie niekonwencjonalne; Polska

EN

lignite; resources; exploitation; unconventional technologies; Poland

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2010
• Tom: nr 439 (1)
• Strony: 87--98
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kasiński J. R.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• 1. BARTECZEK A., KOZŁOWSKI S., KUCIĘBA K., NOWOSIELSKI S., 1988 — Ocena wpływu eksploatacji złóż węgla kamiennego na środowisko. Mat. CPBP 04.10:3. Wyd. SGGW-AR. Warszawa.
• 2. BIELIKOWSKI K., CZAPLA Z., LIBICKI J., PETRYSZCZEW W., SZWARNOWSKI A., WŁODARCZYK B., WOJCIECHOWSKI C. (red.), 1999 — Polish lignite. Conf. of Polish Lignite Industry, Turek.
• 3. CIUK E., PIWOCKI M., 1990 — Map of brown-coal deposits and prospect areas in Poland, 1:500 000. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 4. DUNIKOWSKI A., KLICH J., UBERMAN R., 1989 — Niekonwencjonalne technologie eksploatacji złóż w górnictwie odkrywkowym. Gór. Odkryw., 31,4.
• 5. JAROS J., 1985 — Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Śląski Inst. Naukowy, Katowice.
• 6. KASIŃSKI J.R., 2009 — Potencjał zasobowy węgla brunatnego w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem kompleksów złóż gubińskich i legnickich. Państw. Inst. Geol., Warszawa. http://geoportal.pgi. gov.pl/css/powiaty/publikacje/węgiel_brunatny/Kasinski_potencjal_wegla_brunatnego.pdf
• 7. KASIŃSKI J.R., MAZUREK S., PIWOCKI M., 2006 — Waloryzacja i ranking złóż węgla brunatnego w Polsce. Pr. Państw. Inst. Geol., 187.
• 8. KASIŃSKI J.R., PIWOCKI M., PORZYCKI J., ZDANOWSKI A., 1991 — Węgiel kamienny i węgiel brunatny W: Atlas zasobów surowców i odpadów mineralnych oraz zagrożeń środowiska w układzie gminnym 1:750 000, z. 2. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 9. KASZTELEWICZ Z., 2008 — Uwarunkowania wydobycia węgla brunatnego i produkcji energii elektrycznej w Polsce i Europie. Akad. Górn.-Hutn. http://www.pgi.gov.pl/images/stories/artykuly/wegiel_brunatny/tekst_kasztel-mini/pdf
• 10. KASZTELEWICZ Z., PTAK M., 2009 — Wybrane problemy zabezpieczenia złóż węgla brunatnego w Polsce dla odkrywkowej działalności górniczej. Węg. Brunat., 18, 4: 14–19.
• 11. KASZTELEWICZ Z., TAJDUŚ A., 2009 — Dziesięć atutów branży węgla brunatnego w Polsce, czyli węgiel brunatny optymalnym paliwem dla polskiej energetyki w I połowie XXI wieku. Węg. Brunat., 18, 4: 5–10.
• 12. KOZŁOWSKI Z., NOWAK J., KASIŃSKI J.R., KUDEŁKO J., SOBOCIŃSKI M., UBERMAN R., 2008 —Techniczno-ekonomiczny ranking zagospodarowania złóż węgla brunatnego w aspekcie założeń polityki energetycznej Polski. Oficyna Wyd. Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
• 13. KUDEŁKO J., NOWAK J., 2007 — Geosozologiczne uwarunkowania dla strategii i wyboru technologii zagospodarowania złóż węgla brunatnego regionu legnickiego. Cuprum, 1: 67–86.
• 14. NOWOSIELSKI S., BARTECZEK A., CZAPSKA-NOWOSIELSKA M., KUCIĘBA K., 1991 — Metodyka i przykłady sporządzania ocen oddziaływania eksploatacji złóż węgla kamiennego na środowisko. Mat. CPBP 04.10:47. Wyd. SGGW-AR, Warszawa.
• 15. PIWOCKI M., 1992 — Zasięg i korelacja głównych grup trzeciorzędowych pokładów węgla brunatnego na platformowym obszarze Polski. Prz. Geol., 40, 5: 281–286.
• 16. PIWOCKI M., 1998 — Charakterystyka dolnomioceńskiej IV grupy pokładów węgla brunatnego w Polsce. Prz. Geol., 46, 1: 55–61.
• 17. PIWOCKI M., KASIŃSKI J.R., 1994 — Mapa waloryzacji ekonomiczno-środowiskowej złóż węgla brunatnego w Polsce, skala 1:750 000. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 18. PIWOCKI M., KASIŃSKI J.R., SATERNUS A., DYLĄG J.K., GIENTKA M., WALENTEK I., 2004 — Aktualizacja bazy zasobów złóż węgla brunatnego w Polsce. Państw. Inst. Geol. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.

Uwagi

PL

Artykuł w Część 2, Samowystarczalność energetyczna Polski a krajowa baza surowcowa