Hydrogeologiczne uwarunkowania eksploatacji złóż surowców skalnych w Regionie Opolskim

• Autorzy: Różkowski K. , Polak K. , Kaznowska-Opala K.

Warianty tytułu

EN

Hydrogeological determinants of rock raw materials exploitation in Opole Region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Region Opolski dzięki specyficznemu położeniu posiada znaczące zasoby surowców węglanowych dla przemysłu cementowego i wapienniczego bądź dla potrzeb produkcji kruszyw łamanych. Do podstawowych surowców skalnych należą również kruszywa naturalne reprezentowane przez pospolicie występujące piaski i żwiry. Dla porównania, dużo mniejszą skalą eksploatacji objęte są skały magmowe i metamorficzne, rozpoznane niewielkimi złożami o ograniczonym zagospodarowaniu i wydobyciu. Eksploatacja surowców węglanowych koncentruje się głównie w rejonie wychodni. Obszar ten stanowi strefę zasilania zasobnego GZWP nr 333 Opole – Zawadzkie. Pomimo nasilającej się antropopresji, wzmożonej funkcjonowaniem licznych dużych ujęć wód podziemnych, prowadzone odwodnienie wywołuje lokalne zmiany pola hydrodynamicznego. Modyfikacje pierwotnych kierunków przepływu zaznaczają się najwyraźniej w okolicach: Górażdży, Opola, Strzelec Opolskich, czy Tarnowa Opolskiego. Eksploatacja kruszyw naturalnych koncentruje się w rejonach kopalnych bądź współczesnych dolin rzecznych. Funkcjonujące zakłady górnicze eksploatujące kruszywa naturalne prowadzą wydobycie głównie do poziomu zwierciadła wód podziemnych. Schodząc poniżej, zazwyczaj stosują eksploatację spod lustra wody, ingerując w ograniczonym stopniu w warunki krążenia wód poprzez utworzenie powierzchniowych zbiorników wodnych. Zmiany wywołują lokalną modyfikację warunków bilansu wodnego i systemu krążenia wód.

EN

Opole voivodeship thanks to the specific position, has significant resources of carbonate raw materials for cement and lime industry, or for the production of crushed stone. The basic rock materials also include natural aggregates represented by commonly occurring sands and gravels. Igneous and metamorphic rocks, identified in small deposits of limited spatial scale and mining operations fall into a comparatively much smaller scale of exploitation. Mining carbonates takes place mainly in the outcrop area. This area is a zone of recharge of MGB no. 333 Opole-Zawadzkie. Despite the increasing anthropopressure, intensified by functioning of the numerous large water intakes, the conducted dewatering interacts only locally on the hydrodynamic field. Modifications to the original flow directions remain most visible in the surroundings of: Górażdże, Opole, Strzelce Opolskie or Tarnów Opolski. Exploitation of natural aggregates takes place in the areas of buried or modern river valleys. Operating mining companies exploiting natural aggregates, perform mining mainly to the level of the groundwater table. Going lower, they usually operate under the water level, interfering limitedly on water circulation through the creation of post exploitation ponds. Changes induce local modification of the water balance and water circulation system.

Słowa kluczowe

PL

surowce skalne; warunki hydrogeologiczne; region opolski

EN

rock raw materials; hydrogeological conditions; Opole Region

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2014
• Tom: T. 70, nr 10
• Strony: 112--116
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., rys.

Twórcy

autor

Różkowski K.

• AGH w Krakowie, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii

autor

Polak K.

• AGH w Krakowie, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii

autor

Kaznowska-Opala K.

• AGH w Krakowie, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii

Bibliografia

• 1. Alexandrowicz S. W., Kleczkowski A. S.: Osady trzeciorzędowe opolszczyzny. Przewodnik XLVI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Opole. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1974.
• 2. Kleczkowski A. S. (red.): Mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony, skala 1:500000. Instytut Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej Akademii Górniczo-Hutniczej, Kraków, 1990.
• 3. Kozioł W., Machniak Ł. (red): Scenariusze technologiczne pozyskiwania i zagospodarowania surowców skalnych w województwie opolskim. Poltegor-Instytut, Instytut Górnictwa Odkrywkowego, Wrocław, 2014
• 4. Kozłowski S.: Surowce skalne województwa opolskiego. Przewodnik XLVI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Opole. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1974.
• 5. Kryza H., Kryza J.: Zanieczyszczenie wód podziemnych triasu opolskiego. Współczesne problemy hydrogeologii, t. 10, 2001.
• 6. Malinowski J. (red.): Budowa geologiczna Polski. Tom VII, Hydrogeologia. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1991.
• 7. Różański K., Kuc T., Chmura W., Klish M., Żurek A., Chmiel M.: Zanieczyszczenie azotanami zbiornika wód podziemnych GZWP 333 Opole-Zawadzkie w świetle badań izotopowych. Współczesne problemy hydrogeologii, t. 13, cz. 2, 2007.
• 8. Różkowski A. (red.): Szczelinowo – krasowe zbiorniki wód podziemnych Monokliny Śląsko-Krakowskiej i problemy ich ochrony. Wydawnictwo AGGW-AR, Warszawa, 1990.

Uwagi

PL

Praca powstała w ramach projektu rozwojowego pt. „Strategie i scenariusze technologiczne zagospodarowania i wykorzystania złóż surowców skalnych” (nr UDA-POIG.01.03.01-00-001/09-00).