Wpływ zbiornika Jeziorsko na obszary prawem chronionej przyrody

• Autorzy: Winiecki A.

Warianty tytułu

EN

Impact of the Jeziorsko Reservoir on areas subject to nature protection

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wybudowanie zbiornika Jeziorsko zaburzyło kontinuum ekosystemu doliny Warty na znacznej długości, przerywając drożność korytarza ekologicznego. W miejscu dawnej terasy zalewowej powstał duży zbiornik wodny o odmiennych warunkach hydrologicznych, a poniżej zapory uległa zmianie dynamika I przepływów Warty i stany wód. Te ostatnie modyfikuje dodatkowo systemem wybudowanych wraz z Jeziorskiem obwałowań. W dolinie Warty poniżej Jeziorska oraz na samym zbiorniku już w latach 80. odnotowano wyjątkowo cenne walory przyrodnicze. Był to powód utworzenia na Jeziorsku i na osi Warty poniżej zbiornika licznych obszarów chronionych (parki narodowe, parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody). Wstąpienie do Unii Europejskiej zobligowało utworzenie na omawianym terenie obszarów chronionych prawem wspólnotowym (ostoje ptasie, ostoje siedliskowe - sieć Natura 2000). Monitoring przyrodniczy (dla ptaków w okresie ponad 40 lat) wskazuje na coraz szybszą, postępującą degradację wymienionych obszarów. Do najważniejszych przyczyn tego zjawiska i zalicza się wybudowanie zbiornika Jeziorsko, zabudowę hydrotechniczną doliny poniżej zapory, oczekiwaną wielofunkcyjność zbiornika oraz być może obserwowane ostatnimi laty zmiany klimatyczne.

EN

Construction of the Jeziorsko Reservoir disturbed the continuum of the Warta River valley ecosystem over a substantial length, disrupting the perviousness of the ecological corridor. In place of the former inundation terrace a large water reservoir characterized with different hydrological conditions was created, which changed the Warta River flows dynamics and water stages downstream of the dam. Water stages are additionally modified by a system of embankments, built together with the Jeziorsko Reservoir. In the Warta River valley downstream of the reservoir, some exceptionally precious natural values were reported already in the eighties. For this reason, numerous protected areas were created in the reservoir and along the Warta River (national parks, landscape parks, nature reserves). Accession to the European Union imposed creation of the areas protected with the EU law (bird mainstays and habitats - Natura 2000 sites). Nature monitoring (for birds, carried out for the period of over 40 years) indicates an accelerating, progressing degradation of the listed areas. Among the reasons for this phenomenon is the construction of the Jeziorsko Reservoir, hydraulic development of the valley downstream of the dam, the expected multi-functionality of the reservoir and, possibly, climate change observed in recent years.

Słowa kluczowe

PL

zbiornik Jeziorsko; dolina Warty; warunki hydrologiczne; środowisko przyrodnicze; Natura 2000

EN

Jeziorsko reservoir; Warta River; hydrological conditions; natural environment; Natura 2000

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gospodarka Wodna
• Rocznik: 2016
• Tom: Nr 9
• Strony: 331--336
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 po., fot., rys., tab.

Twórcy

autor

Winiecki A.

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydział Biologii, Instytut Biologii Środowiska, Zakład Biologii i Ekologii Ptaków

Bibliografia

• [1] Gacka-Grzesikiewicz E., A. Winiecki 1988. Uwarunkowania przyrodnicze doliny Warty na odcinku Konin-Pyzdry ze szczególnym uwzględnieniem awifauny. Mat. konf. nauk.-techn.: „Ekologiczne i gospodarcze aspekty melioracji Doliny Konińsko-Pyzderskiej". Konin: 39-62.
• [2] Głuszak J. 1986. Jeziorsko - geneza i koncepcja zbiornika. Gospodarka Wodna, nr 8/1986: 183-185.
• [3] Janiszewski T., L. Kuczyński, K. Wypychowski, P. Chylarecki, A. Winiecki 1992. Wyniki wstępnych badań nad awifauną lęgową zbiornika zaporowego Jeziorsko. [w]: A. Winiecki (red.). Ptaki lęgowe doliny Warty. Pr. Zakł. Biol. i Ekol. Ptaków UAM, 1: 93-104.
• [4] Kaniecki A. 2004. Poznań - dzieje miasta wodą pisane. Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań.
• [5] Neumann-Zabłocki J. 1988. Pierwotna koncepcja melioracji Doliny Konińsko-Pyzderskiej w aspekcie działania zbiornika wodnego Jeziorsko. [w]: Unicki P. (red.). Mat. konf. nauk.-techn. „Ekologiczne i gospodarcze aspekty melioracji Doliny Konińsko-Pyzderskiej”. SITWiM, Konin: 21-38.
• [6] Przybyła C. (red). 2014. Opracowanie warunków korzystania z wód zlewni - materiały wyjściowe do sformułowania warunków korzystania zwód zlewni zbiornika Jeziorsko. RZGW Poznań.
• [7] Rosin Z. i in. 2011. Koncepcja świadczeń ekosystemowych i jej znaczenie w ochronie przyrody polskiego krajobrazu rolniczego. Chrońmy Przyr. Ojcz., 67(1): 3-20.
• [8] Wilk T., M. Jujka, J. Krogulec, P. Chylarecki 2010. Ostoje ptaków o znaczeniu międzynarodowym w Polsce (Important Bird Areas of international importance in Poland). OTOP, Marki: 278-280.
• [9] Winiecki A. 2002. Dolina Warty - przestrzeń, jej przekształcenia i zagospodarowanie w oczach przyrodnika. Kronika Wielkopolski, 4(104): 5-24.
• [10] Winiecki A. 2005. Problemy ochrony przyrody związane z eksploatacją Zbiornika Jeziorsko. [w]: K. Kasprzak (red.). Gospodarowanie wodą w Wielkopolsce. ABRYS, Poznań: 54-59.
• [11] Winiecki A. (red.) (2008). Projekt Planu Ochrony Obszaru Natura 2000 PLB 300002 Dolina Środkowej Warty. Krameko, Kraków.
• [12] Winiecki A., A. Drabiński 1995. Melioracje a ochrona przyrody - niezbędny kompromis. [w]: Ekologiczne aspekty melioracji wodnych. Wyd. Inst. Ochr. Przyr. PAN, Kraków, 107-121.
• [13] Winiecki i in. (Winiecki A., Mielczarek S., Kosiński Z., Wylęgała P.) Awifauna lęgowa OSO PLB300002 Dolina Środkowej Warty - stan współczesny i zmiany w okresie minionych 45 lat. W przygot. [Ornis Polonica 2017].
• [14] Winiecki A., W. Orłowski 1992. Koncepcja ochrony awifauny doliny Warty drogą sterowania jej przepływami. [w]: A. Winiecki (red.). Ptaki lęgowe doliny Warty. Pr. Zakł. Biol. i Ekol. Ptaków UAM, 1: 105-122.
• [15] Wiśniewski J. 2016. Dlaczego powinniśmy zbudować polder Golina na Warcie? Gospodarka Wodna, 1/2016: 25-32.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.