Kryzys na granicy polsko-wschodniej a zasadność wprowadzenia stanu wyjątkowego

• Autorzy: Siwek Karolina

Identyfikatory

DOI

10.37055/sbn/151690

Warianty tytułu

EN

The Crisis on the Polish-Eastern Border and the Legitimacy of Introducing a State of Emergency

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W opracowaniu pod tytułem „Kryzys na granicy polsko-wschodniej a zasadność wprowadzenia stanu wyjątkowego” przedstawiono analizę sytuacji Polski w obliczu niedawnego kryzysu na granicy wschodniej, który doprowadził do wprowadzenia stanu wyjątkowego. Głównym celem artykułu jest wskazanie słuszności wprowadzenia stanu wyjątkowego w związku z kryzysem na granicy wschodniej. Poruszony został przede wszystkim temat bezpieczeństwa i wpływ stanów nadzwyczajnych na bezpieczeństwo, co powoduje wprowadzenie ich i ich następstwa. Zostały opisane definicje i rodzaje stanów nadzwyczajnych oraz ich umocowanie w polskim prawodawstwie. Ponadto, jednym z najważniejszych problemów poruszonych w artykule jest przedstawienie dwóch stanowisk Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczących wątpliwości w sprawie dostępu do informacji publicznej i nieprawidłowości związanych z rozporządzeniem wprowadzającym stan wyjątkowy na części terenu województw podlaskiego i lubelskiego. Kolejnym celem artykułu było wskazanie czym są stany nadzwyczajne i to, jak wpływają na funkcjonowanie państwa, rządu i jaki bezpośredni wpływ na prawa i wolność jednostki ma wprowadzenie tego typu rozwiązań. Po 40 latach w Polsce, już pod rządami Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku, wprowadzono po raz kolejny stan wyjątkowy na części terytorium województw podlaskiego i lubelskiego. Całe wydarzenie poprzedzone było niezwykle napiętą sytuacją na granicy polsko-białoruskiej, której źródło jest zdecydowanie bardziej złożonym problemem na arenie nie tylko europejskiej, ale i światowej. Poniższy artykuł opisuje całe tło wprowadzenia ostatecznego środka, który miał za zadanie zapewnić bezpieczeństwo obywatelom RP mieszkającym w samym sercu kryzysu na granicy i to, czy rzeczywiście było to konieczne, a także to, czy decyzja była słuszna. Ponadto zostały omówione badania mówiące o nastrojach społecznych związanych z wprowadzeniem stanu wyjątkowego na terenach województw podlaskiego i lubelskiego. Kluczowym znaczeniem wyników przytoczonych badań jest poczucie bezpieczeństwa Polaków, których objął stan wyjątkowy, wskazanie tego, czy Polacy dotknięci bezpośrednio wprowadzeniem stanu mieli poczucie, że został wprowadzony słusznie. To pomogło wyciągnąć odpowiednie wnioski podsumowujące tematykę poruszoną w artykule. Wszystkie te elementy składają się na problemy badawcze artykułu. Zastosowano krytyczna analizę literatury przedmiotu w zakresie wykorzystania metod badawczych.

EN

The study entitled „The crisis on the Polish-Eastern border and the legitimacy of the introduction of a state of emergency” presents an analysis of Poland’s situation in the face of the recent crisis on the eastern border, which led to the introduction of the state of emergency. The main aim of the article is to show the rightness of the introduction of the state of emergency in connection with the crisis on the eastern border. First and foremost, the issue of safety and the impact of emergency states on safety were discussed, which causes their introduction and their consequences. The definitions and types of extraordinary measures and their authorization in Polish legislation have been described. Moreover, one of the most important problems raised in the article is the presentation of two positions of the Human Rights Defender concerning doubts regarding access to public information and irregularities related to the regulation introducing the state of emergency in part of the Podlaskie and Lubelskie provinces. Another aim of the article was to indicate what emergency states are and how they affect the functioning of the state and government, and what direct impact on the rights and freedoms of individuals is the introduction of such solutions. After 40 years in Poland, under the rule of the Constitution of the Republic of Poland of April 2, 1997, the state of emergency was once again introduced in part of the territory of the Podlaskie and Lubelskie provinces. The whole event was preceded by an extremely tense situation on the Polish-Belarusian border, the source of which is definitely a more complex problem, not only in Europe, but also worldwide. The following article describes the whole background of the introduction of the final measure, which was to ensure the safety of Polish citizens living in the heart of the crisis on the border, whether it was really necessary, and whether the decision was the right one. Moreover, research on social moods related to the introduction of the state of emergency in the territories of Podlaskie and Lubelskie voivodships was discussed. The key significance of the results of the cited studies is the sense of security of Poles affected by the state of emergency, indicating whether Poles directly affected by the introduction of the state of emergency felt that it was introduced rightly. This helped to draw appropriate conclusions summarizing the subject matter raised in the article.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo; konflikt; kryzys; stan nadzwyczajny; kryzys migracyjny

EN

safety; conflict; crisis; state of emergency; migration crisis

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Studia Bezpieczeństwa Narodowego
• Rocznik: 2022
• Tom: R. 12, Nr 25
• Strony: 25--40
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz.

Twórcy

autor

Siwek Karolina

• Akademia Nauk Stosowanych w Łomży

• https://orcid.org/0000-0003-4739-5698

Bibliografia

• [1] Complak, K., [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, 2014, red. M. Haczkowska, Warszawa 2014, art. 228.
• [2] Feliksiak, M., 2021. Opinia publiczna wobec kryzysu na granicy z Białorusią [online]. Centrum Badania Opinii Społecznej. Dostępne pod adresem: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2021/K_160_21.PDF [dostęp: 12 czerwca 2022 r.].
• [3] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483).
• [4] Prokop, K., 2005. Stany nadzwyczajne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, wyd. Temida, 2005.
• [5] Radajewski, M., 2015. Procedura wprowadzania stanów nadzwyczajnych - wybrane problemy, PPP 2015, 6, 108-120.
• [6] Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 września 2021 r. w sprawie wprowadzenia stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego [online]. Dostępne pod adresem: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20210001612 [dostęp: 13 czerwca 2022 r.].
• [7] Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 października 2021 r. w sprawie przedłużenia stanu wyjątkowego wprowadzonego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego [online]. Dostępne pod adresem: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20210001788 [dostęp: 13 czerwca 2022 r.].
• [8] Rzecznik Praw Obywatelskich, 2021, wątpliwości ws. ograniczeń pracy dziennikarzy oraz dostępu do informacji publicznej [online]. Dostępne pod adresem: https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/stan-wyjatkowy-rpo-ma-watpliwosci-ws-ograniczen-pracy-dziennikarzy-oraz-dostepu-do [dostęp: 28 czerwca 2022].
• [9] Rzecznik Praw Obywatelskich, 2021. Wątpliwości ws. stanu wyjątkowego [online]. Dostępne pod adresem: https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-stan-wyjatkowy-zakazy-rzad-rozporzadzenie-nieprawidlowosci [dostęp: 28 czerwca 2022].
• [10] Słownik języka polskiego PWN [online]. Dostępne pod adresem: https://sjp.pwn.pl/slowniki/bezpiecze%C5%84stwo.html [dostęp: 11 czerwca 2022].
• [11] S. Trociuk, Stan wyjątkowy przy granicy z Białorusią – konsekwencje prawne, LEX/el. 2021.
• [12] Ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz.U. z 2002r. Nr 62, poz. 558).
• [13] Ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 2002 nr 156 poz. 1301).
• [14] Ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym (Dz.U. 2002 nr 113 poz. 985).