Górne przejścia dla zwierząt w Polsce – wspólny sukces drogowców i przyrodników

• Autorzy: Kurek R. T. , Ślusarczyk R.

Warianty tytułu

EN

Overpasses in Poland – naturalists and road constructors’ joint success

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Górne przejścia dla zwierząt w postaci wiaduktów nad drogami to jedne z najciekawszych obiektów inżynierskich. Pomimo, iż historia budowy górnych przejść w Polsce jest stosunkowo krótka, a jej początki nie należą do najbardziej udanych, obecnie jesteśmy europejskim liderem w budowie tego typu obiektów. Pierwsze przejścia wybudowane w Polsce w 2001 r. były tak wąskie i ubogo zagospodarowane, że bardziej kojarzyły się z miejskimi budowlami dla pieszych niż docelową funkcją ekologiczną. Krytyka przyrodników i rozpoczęte wówczas międzybranżowe dyskusje merytoryczne spowodowały, że w ciągu zaledwie kilku lat udało się wdrożyć skuteczne rozwiązania i projektowane obecnie obiekty nie ustępują w wielu względach najlepszym przejściom z Europy Zachodniej. Warto zwrócić uwagę, jak ważna w przypadku projektowania i budowy przejść okazała się w ostatnich latach międzysektorowa współpraca pomiędzy branżą drogową i przyrodnikami - propagowanie optymalnych rozwiązań, wymiana doświadczeń i wzajemne wspieracie merytoryczne. W referacie omówiona zostanie ewolucja, jaka dokonała się w Polsce w zakresie projektowania i budowy górnych przejść dla zwierząt w latach 2001-2013. Przedstawione zostaną także najlepsze odcinki dróg oraz wzorcowe przejścia, które powinny stanowić inspirację przy projektowaniu nowych inwestycji. Autorzy przeprowadzą dodatkowo analizę problemów, z którymi będą musieli zmierzyć się projektanci przejść w najbliższych latach.

EN

Overpasses in the form of viaducts over roads are among the most interesting engineered facilities. Though building overpasses for animals in Poland has a fairly short history and at the beginning was far from successful, currently we are an European leader in terms of building these objects. The first overpasses built in Poland in 2001 were so narrow and poorly developed that they resembled more the facilities for pedestrians than those supposed to hold an ecological function. As a result of the criticism that came from naturalists, and the interbranch consultations that started at that time, effective measures were implemented within barely few years. The facilities designed nowadays are just as good as the best wildlife crossings in Western Europe. It is noteworthy how important the intersectoral cooperation between the road industry and naturalists has proved to be – mutual substantial support, promoting optimal solutions and sharing experience. This paper will discuss the evolution that took place in Poland between 2001 and 2013 in terms of designing and constructing overpasses. The best road sections and model wildlife crossings that should become an inspiration for designing new facilities will be presented. The author will also analyze the problems the wildlife crossings designers will have to confront over the next few years.

Słowa kluczowe

PL

przejście dla zwierząt; most ekologiczny; mosty krajobrazowe; ekodukt

EN

wildlife crossings; green bridges; landscape bridges; ecoducts

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Budownictwo i Architektura
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 13, nr 1
• Strony: 167--180
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys.

Twórcy

autor

Kurek R. T.

• Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot

autor

Ślusarczyk R.

Bibliografia

• [1] Curzydło J. (red.). Międzynarodowe Seminarium “Ekologiczne przejścia dla zwierząt wolno żyjących i przydrożne pasowe zadrzewienia – niezbędnymi składnikami nowoczesnych inwestycji transportowych (autostrady i linie kolejowe)”. Kraków 7-10.09.1999. Akademia Rolnicza, Kraków 1999.
• [2] Forman R. T. T., Sperling D., Bissonette J. A., Clevenger A. P., Cutshall C. D., Dale V. H., Fahrig L., France R., Goldman C. R., Heanue K., Jones J. A., Swanson F. J., Turrentine T., Winter T. C. Road ecology. Science and solutions. Island Press, Washington 2003.
• [3] Forschungsgesellschaft für Strassen- und Verkehrwesen (FGSV). Merkblatt zur Anlage von Querungshilfen fur Tiere und zur Vernetzung von Lebensraumen an Strassen, Bonn 2008.
• [4] Georgii B., Peters-Ostenberg E., Henneberg M., Herrmann M., Müller-Stiess H., Bach L. Nützung von Grünbrücken und anderen Querungsbauwerken durch Saugetiere. Forschung Strassenbau und Strassenverkehrstechnik Heft 971, Bonn 2007.
• [5] Iuell B., Bekker G. J., Cuperus R., Dufek J., Fry G., Hicks C., Hlavač V., Keller V. B., Rosell C., Sangwine T., Torslov N., Wandall B., le Maire B. (red.). Wildlife and traffi c: a European handbook for identifying confl icts and designing solutions. COST 341. KNNV Publishers, Delft 2003.
• [6] Jędrzejewski W., Nowak S., Kurek R., Mysłajek R., Stachura K, Zawadzka B. Zwierzęta a drogi. Metody ograniczania negatywnego wpływu drog na populacje dziko żyjących zwierząt. Wydanie II. Zakład Badania Ssakow PAN, Białowieża 2006.
• [7] Jędrzejewski W., Nowak S., Kurek R., Mysłajek R., Stachura K, Zawadzka B, Pchałek M. Animals and Roads. Methods of mitigating the negative impact of roads on wildlife. Mammal Research Institute PAS, Białowieża 2009.
• [8] Kurek R. (red). Ochrona dziko żyjących zwierząt przy inwestycjach drogowych w Polsce. Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, Bystra 2007.
• [9] Kurek R. Analiza funkcjonowania przejść dla zwierząt przy drogach szybkiego ruchu w województwie śląskim. Ekspertyza na zlecenie Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska w Katowicach, Bystra 2007 (niepubl.).
• [10] Kurek R. Poradnik projektowania przejść dla zwierząt i działań ograniczających śmiertelność fauny przy drogach. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa 2010.
• [11] Pfister H. P., Keller V., Reck H., Georgii B. 1997. Bio-ökologische Wirksamkeit von Grünbrücken über Verkehrswege. Forschung Strassenbau und Strassenverkehrstechnik Heft 756, Bonn 1997.
• [12] Volk F. H., Glitzner I., Woss M. Kostenreduktion bei Grünbrücken durch deren rationellen Einsatz. Kriterien, Indikatoren, Mineststandards. Strassenforschung Heft 512, Bundesministerium fur Verkehr, Innovation und Technologie, Wien 2001.