Wybrane problemy ustalania linii zabudowy w obrębie placów rynkowych małych miast regionu łódzkiego. Analiza krytyczna miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego

• Autorzy: Cieślak-Arkuszewska Adriana , Purzyński Rafał

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0055.1206

Warianty tytułu

EN

Selected problems of establishing building lines within the market squares of small towns in the Łódź Region. Critical analysis of local spatial development plans

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań jest analiza krytyczna planów miejscowych w zakresie wykorzystania linii zabudowy w układach staromiejskich małych miast oraz próba zidentyfikowania dobrych i złych praktyk w zakresie ustalania ich definicji oraz stosowanego zapisu graficznego. W szerszym kontekście mają one na celu poprawę jakości opracowań planistycznych. Szczegółowej analizie poddano 15 obowiązujących planów z 7 małych miast województwa łódzkiego, a szczegółowa analiza dokumentów obejmowała definiowanie linii zabudowy oraz techniki ich stosowania wraz z oceną potencjalnych skutków przyjętych rozwiązań. Wykorzystanie linii zabudowy w obrębie placów rynkowych i ich otoczenia wymaga zachowania równowagi pomiędzy ochroną dziedzictwa kulturowego a wymaganiami współczesnego rozwoju. Dlatego istotne jest, aby wybór linii i sposób ich wyznaczania wynikał ze zrozumienia lokalnego kontekstu, poszanowania historii oraz unikatowych cech miasta, a także uwzględniał ich wpływ na jakość krajobrazu miejskiego. Z punktu widzenia ochrony dziedzictwa kulturowego czytelna linia zabudowy to jeden z kluczowych elementów zabytku urbanistycznego.

EN

The aim of the research is a critical analysis of local plans in terms of the use of building lines in old town layouts of small towns, and an attempt to identify good and bad practices in terms of their definition, and the graphic provision used. In a broader context, they aim to improve the quality of planning documents. 15 existing plans from 7 small towns in Łódzkie Region were analysed in detail, and a specific analysis of the documents covered the definition of building lines and the techniques for applying them, together with an assessment of the potential effects of the solutions adopted. The use of building lines within the market squares and their surroundings requires a balance between the protection of cultural heritage and the requirements of contemporary development. It is therefore important that the choice of lines and the way in which they are defined should be informed by an understanding of the local context, respect for history and the unique characteristics of the town, and take into account their impact on the quality of the townscape. From a heritage protection point of view, a legible building line is one of the key elements of an urban monument.

Słowa kluczowe

PL

plan zagospodarowania przestrzennego; plan miejscowy; linia zabudowy; miasto małe; krajobraz kulturowy; plac rynkowy

EN

local plan; spatial development plan; building line; small town; cultural landscape; market square

• Wydawca: BUILDER CORP Sp. z o.o.
• Czasopismo: Builder
• Rocznik: 2025
• Tom: R.29, nr 6
• Strony: 10--16
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Cieślak-Arkuszewska Adriana

• Politechnika Łódzka, Instytut Architektury i Urbanistyki

• https://orcid.org/0000-0001-6280-9591

autor

Purzyński Rafał

• Politechnika Łódzka, Instytut Architektury i Urbanistyki

• https://orcid.org/0009-0006-8951-8763

Bibliografia

• [1] Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z 2024 r. poz. 1292)
• [2] Kosiński W., 2000, Aktywizacja turystyczna małych miast. Aspekty architektoniczno-krajobrazowe, Politechnika Krakowska, Monografia 269, Kraków, s. 22.
• [3] Gawlikowski A., 1988, Czy planowanie miejscowe może być skuteczne?, Warszawa-Łódź, PWN, s. 136
• [4] Czekiel-Świtalska E., 2016, Urbanistyka a miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w Polsce, [w:] Teka Komisji Urbanistyki i Architektury, PAN oddział w Krakowie, t. XLIV, s. 329-337.
• [5] Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 17 grudnia 2021 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. z 2021 r., poz. 2404).
• [6] Szlachetko J.H., 2019, O prawnych problemach ustalania linii zabudowy w polityce przestrzennej. Analiza orzecznictwa sądów administracyjnych., „Rocznik Lubuski”, nr 45.2, s. 71-84.
• [7] Koksanowicz G., 2020, Akty prawa miejscowego wydawane przez organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego wybrane problemy praktyczne, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego”, nr 1 (53), s. 91-103.
• [8] Wejchert K., 1947, Miasteczko polskie jako zagadnienie urbanistyczne, Wydawnictwo Ministerstwa Odbudowy, Warszawa.
• [9] Adamczewska-Wejchert H., 1950, Cechy narodowe polskiego miasteczka, „Architektura”, nr 3-4.
• [10] Gzell S., 1996, Fenomen małomiejskości, Akapit-Dtp, Warszawa.
• [11] Muszyńska E., 1977, Problem zagrożonych reliktów urbanistycznych małych miast, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• [12] Uchwała Nr XXXI/189/2004 Rady Miejskiej w Łowiczu z dnia 26 sierpnia 2004 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Łowicza, obszar urbanistyczny Śródmieście z wyłączeniem terenów zamkniętych
• [13] Uchwała Nr XXIII/227/2008 Rady Miejskiej w Łowiczu z dnia 24 kwietnia 2008 r. w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Łowicza, obszar urbanistyczny Śródmieście z wyłączeniem terenów zamkniętych, obejmujący fragmenty położone przy ulicach: Podrzecznej – Browarnej – Św. Floriana, Aptekarskiej – Al. Sienkiewicza – Pijarskiej, przy Placu Stary Rynek oraz Plac Nowy Rynek.
• [14] Uchwała Nr LXIII/443/2018 Rady Miejskiej w Łowiczu z dnia 27 września 2018 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Łowicza, obszar urbanistyczny Śródmieście, fragment położony w rejonie ulic: Podrzecznej – Starorzecze – Mostowej.
• [15] Uchwała Nr XXVII/120/04 Rady Miasta Brzeziny z dnia 29 listopada 2004 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Brzeziny.
• [16] Uchwała Nr XXV/158/2016 Rady Miasta Brzeziny z dnia 30 czerwca 2016 r. w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Brzeziny dla jedenastu obszarów położonych na terenie miasta.
• [17] Uchwała Nr LV/410/2022 Rady Miasta Brzeziny z dnia 31 marca 2022 r. w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Brzeziny dla działek z obrębu nr 6 i obrębu nr 8 położonych w rejonie ulic: Kościuszki, Św. Anny, Żeromskiego, projektowanej drogi KDZ/KDG, Małczewskiej, Fredry i Piłsudskiego.
• [18] Uchwała Nr XXIV/158/04 Rady Miejskiej w Poddębicach z dnia 28 grudnia 2004 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Poddębice.
• [19] Uchwała Nr XXXII/212/16 Rady Miejskiej w Poddębicach z dnia 10 listopada 2016 r. w sprawie uchwalenia zmiany miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
• [20] Uchwała Nr XXXV/343/13 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 23 stycznia 2013 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru położonego w miejscowości Łask.
• [21] Uchwała Nr XXI/159/2000 Rady Miejskiej w Rawie Mazowieckiej z dnia 30 marca 2000 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Rawy Mazowieckiej.
• [22] Uchwała Nr XLI/427/06 Rady Miejskiej w Wieluniu z dnia 2 czerwca 2006 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru Starego Miasta i terenów przyległych.
• [23] Uchwała Nr XCII/1121/23 Rady Miejskiej w Wieluniu z dnia 29 sierpnia 2023 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla wybranych terenów w obszarze Starego Miasta w Wieluniu.
• [24] Uchwała Nr 59/VIII/99 Rady Miejskiej w Pajęcznie z dnia 29 czerwca 1999 r. w sprawie: miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Pajęczno.
• [25] Uchwała Nr 212/XXVI/05 Rady Miasta w Pajęcznie z dnia 29 czerwca 2005 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Pajęczna.
• [26] Uchwała Nr 86/XIV/11 Rady Miejskiej w Pajęcznie z dnia 25 listopada 2011 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części obszaru miasta Pajęczno przy ul. Kościuszki.
• [27] Mzur-Belzyt K., 2018, Małe miasta w dobie równoważenia rozwoju, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• [28] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz.U. z 2003 r., Nr 164, poz. 1587).
• [29] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 kwietnia 2018 r., sygn. akt II OSK 1411/16.
• [30] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 lipca 2015 r., sygn. akt II OSK 2945/13.
• [31] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 listopada 2014 r., sygn. akt II OSK 972/13.
• [32] Ciesiółka P., Rogatka K., 2015, Rola miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w procesie rewitalizacji miast na przykładzie metropolii Poznań, „Problemy Rozwoju Miast”, zeszyt IV/2015, s. 27-36.
• [33] Zwolak S., 2020, Wykładnia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, „Samorząd Terytorialny”, nr 5, s. 44-53.

Uwagi

Artykuł umieszczony w części "Builder Science"