Wykorzystanie techniki naziemnego skanowania laserowego w celu pozyskiwania danych geoprzestrzennych i epigraficznych w dokumentacji cmentarzy żydowskich i zabytkowych obiektów militarnych

• Autorzy: Zaczek-Peplinska Janina , Kowalska Maria Elżbieta

Identyfikatory

DOI

10.15199/50.2024.2.4

Warianty tytułu

EN

The use of terrestrial laser scanning techniques to acquire geospatial and epigraphic data in the documentation of jewish cemeteries and historic military relics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dokumentacja geoprzestrzenna wykonywana na podstawie wyników pomiarów geodezyjnych obejmuje przygotowanie numerycznych map sytuacyjno-wysokościowych w jednolitym układzie odniesień przestrzennych. Oprócz klasycznej treści na mapę zostają wkreślone lokalizacje poszczególnych obiektów i ich specyficznych zgrupowań, budynków, także w obrębie cmentarza oraz trwałych ogrodzeń. Integralną częścią mapy jest model ukształtowania terenu. Wykonanie mapy numerycznej terenu objętego ochroną jak i obszaru wokół pozwala na analizę przekształceń powierzchni i poszukiwania historycznych granic i pierwotnych lokalizacji elementów zagospodarowania. Inwentaryzacja terenu i obiektów zabytkowych może być wykonana m.in. techniką naziemnego skanowania laserowego 3D. W wyniku skanowania powstaje tzw. chmura punktów przedstawiająca geometrię obiektu. Każdy punkt chmury oprócz danych geometrycznych w postaci współrzędnych przestrzennych zawiera także dodatkową informację spektralną, której analizy pozwalają na określenie stanu technicznego powierzchni, jej zawilgoceń, zabrudzeń oraz pokrycia roślinnością. Na podstawie pozyskanych danych można wykonać szereg analiz geometrycznych oraz pozyskać szczegółowe dane dokumentacyjne, np. wysokości, szerokości, głębokości, nachylenia obiektów, kształtu i charakterystyki powierzchni w tym odwzorowanie zdobnictwa i inskrypcji. Naziemny skaning laserowy jest obecnie szeroko stosowany przez środowiska architektoniczne i archeologiczne. Technologia ta ma ogromny potencjał w dokumentacji zabytków, gdzie tak gęsty zestaw danych może zapewnić wgląd w naturę zjawisk erozyjnych, reologicznych, a także rejestrować skalę i postęp zniszczeń dóbr kultury.

EN

Geospatial documentation performed on the basis of the results of geodetic measurements includes the preparation of numerical situational and height maps in a uniform spatial reference system. In addition to the classic content, the locations of individual objects and their specific groupings, buildings, also within the cemetery, and permanent fences are marked on the map. An integral part of the map is the terrain model. The preparation of a numerical map of the protected area and the area around it allows for the analysis of surface transformations and the search for historical borders and original locations of development elements. An inventory of the area and historic buildings can be made, e.g. 3D terrestrial laser scanning technique. As a result of scanning, the so-called a point cloud representing the object's geometry. Each point of the cloud, in addition to geometric data in the form of spatial coordinates, also contains additional spectral information, the analysis of which allows to determine the technical condition of the surface, its moisture, dirt and vegetation cover. On the basis of the obtained data, a series of geometric analyzes can be performed and detailed documentation data can be obtained, e.g. height, width, depth, inclination of objects, shape and surface characteristics, including representation of ornamentation and inscriptions. Terrestrial laser scanning is now widely used by the architectural and archaeological communities. This technology has great potential in the documentation of monuments, where such a dense set of data can provide insight into the nature of erosive and rheological phenomena, as well as record the scale and progress of damage to cultural heritage.

Słowa kluczowe

PL

naziemny skaning laserowy; dane geoprzestrzenne; epigrafia; dziedzictwo kulturowe; bezpieczeństwo

EN

terrestrial laser scanning; geospatial data; epigraphy; cultural heritage; security

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przegląd Geodezyjny
• Rocznik: 2024
• Tom: R. 96, nr 2
• Strony: 31--35
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys., wykr., zdj.

Twórcy

autor

Zaczek-Peplinska Janina

• Politechnika Warszawska, Wydział Geodezji i Kartografii

• https://orcid.org/0000-0003-4875-4250

autor

Kowalska Maria Elżbieta

• Politechnika Warszawska, Wydział Geodezji i Kartografii

• https://orcid.org/0000-0002-4434-7829

Bibliografia

• [1] Czerko K., Wszołkowski M., Inwentaryzacja metodą naziemnego skanowania laserowego (TLS) fragmentu zabudowań zabytkowych Twierdzy Modlin, Warszawa 2022.
• [2] Czyż A. S., Gutowski B., Podręcznik do inwentaryzacji polskich cmentarzy i nagrobków poza granicami kraju, Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą Polonika, 2020.
• [3] Domachowska J., Dobrogowska D., Zmorzyński M., Doroz W., Tomczak K., Dzierżanowska J., Leszczyńska K., Inwentaryzacja architektoniczna metodą naziemnego skaningu laserowego (TLS) frontowej ściany Spichlerza Twierdzy Modlin, Warszawa, 2022
• [4] Filipowski S., Skaning laserowy w inwentaryzacji architektonicznej - stosowane rozwiązania/propozycja udoskonalenia, Przestrzeń / Urbanistyka / Architektura, strony 95-106, 2018.
• [5] Gardzińska A., Application of Terrestrial Laser Scanning for the Inventory of Historical Buildings on the Example of Measuring the Elevations of the Buildings in the Old Market Square in Jarosław, Civil and Environmental Engineering Reports, 31(2), 293-309, 2021.
• [6] Gierat-Bieroń B. Europejskie dziedzictwo kulturowe w strategicznych i rozwojowych priorytetach Unii Europejskiej (2010-2020). Przegląd Europejski, 2023.
• [7] Jagła R., Kapuścińska O., Lewko S., Rymarkiewicz W., Woźniak J., Porównanie metod pomiarów inwentaryzacyjnych obiektów dziedzictwa kulturowego na przykładzie ruin zamku w Kole (Gozdów), Geoprzestrzeń Kompleksowe badania środowiska geograficznego Stulecie działalności Studenckiego Koła Naukowego Geografów im. Stanisława Pawłowskiego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań, 2023.
• [8] Kuzyk Z., The use of modern measurement methods in the inventory of endangered cultural heritage objects in Lviv, Journal of Modern Technologies for Cultural Heritage Preservation, 2(2), 2023.
• [9] Markowski H., Zastosowanie skanowania laserowego 3D w inwentaryzacji budynków zabytkowych, Builder, 24, 2020.
• [10] Milerowska M., Nagrobki z cmentarza żydowskiego w Brzezinach–świadectwo dziejów brzezińskich Żydów. Kilka uwag na marginesie inwentaryzacji. TECHNE. Seria Nowa, (4), 137-161, 2019.
• [11] Nayci N., Architectural inventory and building condition assessment research on masonry structures of Kanlıdivane archaeological site, Mersin. Cultural Heritage and Science, 1(1), 32-38, 2020.
• [12] Orłowski T., Tunkel M., Skanowanie obiektów zabytkowych metodą fotogrametryczną na przykładzie drewnianego kościoła pw. św. Brykcjusza w Gościęcinie, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach, 14, 2022.
• [13] Piaia E., Maietti F., Di Giulio R., Schippers-Trifan O., Van Delft A., Bruinenberg S., Olivadese R., BIM-based cultural heritage asset management tool. Innovative solution to orient the preservation and valorization of historic buildings. International Journal of Architectural Heritage, 15(6), 897-920, 2021.
• [14] Pruszyński J., Dziedzictwo kultury Polski. Jego straty i ochrona prawna. T. 1. Kraków: Kantor Wydawniczy „Zakamycze”, 2001, s. 50. ISBN 83-88551-55-8.
• [15] Raport o stanie zachowania zabytków nieruchomych w Polsce 2017, Narodowy Instytut Dziedzictwa. Warszawa, 2017.
• [16] Rodrigues F., Teixeira J., Matos R., Rodrigues H., Development of a web application for historical building management through BIM technology, Advances in Civil Engineering, 2019.
• [17] Suchocki C., Katzer J., Damięcka-Suchocka M., Kuźmińska E., Rapiński J., Monitoring zawilgocenia obiektu budowlanego z wykorzystaniem techniki naziemnego skaningu laserowego. Biuletyn WAt, 66(4), 155-166, 2017.
• [18] Tytoń K., Woszczyna T., Opracowanie mapy sytuacyjno-wysokościowej Cmentarza Żydowskiego w Mszczonowie, Warszawa, 2021.
• [19] Zaczek-Peplinska J., Metodyka oceny stanu powierzchni betonowej budowli piętrzącej na podstawie analizy spektralnej wyników naziemnego skanowania laserowego, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa, 2018.
• [20] Zaczek-Peplinska, J., Osińska-Skotak, K., i Gergont, K., Możliwości wykorzystania zmian intensywności odbicia promienia laserowego do oceny stanu konstrukcji betonowej. Monografia „Inżynieryjne zastosowania geodezji”, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań, 41-54, 2012.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).