GIG-PIB w służbie transformacji - od dziedzictwa węglowego do zielonych modeli biznesowych

• Autorzy: Krzemień Alicja , Frejowski Aleksander , Więckol-Ryk Angelika , Marzec Robert

Warianty tytułu

EN

From coal hertage to green innovation - GIG-PIB's role in post-mining transformation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Transforrnacija terenów pogórniczych w regionach postindustrialnych, takich jak Górny Śląsk, stanowi złożone wyzwanie wymagające integracii działań środowiskowych, gospodarczych i instytucjonalnych. W opracowaniu omówiono główne bariery systemowe utrudniające wdrażanie projektów rewitalizacyjnych – w tym brak kompleksowych ram prawnych, sztywne zasady pomocy publicznej, niemożliwość łączenia łączenia źródeł finansowania oraz opóźnienia w udostępnianiu terenów inwestycyjnych. Na tym tle zaprezentowano doświadczenia GIG-PIB jako instytucji aktywnie uczestniczącej w krajowych i międzynarodowych działaniach na rzecz sprawiedliwej transformacji. Przedstawiono cele i rezultaty pięciu projektów RFCS (MERIDA, RECOVERY, POTENTIALS. GreenJOBS, Mine-to-H2), a także wdrożenia krajowe, takie jak OPI TPP 3.0 oraz ekspertyzy dla UNECE, Rumunii i PG SILESIA. Wskazano, że skuteczna transformacja wymaga podejścia opartego na danych, prognozowaniu ryzyka środowiskowego i wykorzystaniu lokalnych zasobów poprzemysłowych do rozwoju nowoczesnych modeli biznesowych. Opracowanie podkreśla rolę GIG-PIB jako centrum kompetencji wspierającego procesy rewitalizacji i budowy zielonej gospodarki w regionach pogórniczych.

EN

The transformation of post-mining areas in post-industrial regions such as Upper Silesia represents a complex challenge that requires the integration of environmental, economic, and institutional efforts. This study outlines key systemic barriers hindering the implementation of revitalisation projects, including the absence of comprehensive legal frameworks, rigid state aid regulations, difficulties in combining funding sources, and delays in making post-mining land available for investment. Against this backdrop, the role of GIG-PIB is highlighted as an institution actively engaged in both national and international initiatives supporting just transition. The report presents the outcomes of five RFCS projects (MERIDA, RECOVERY, POTENTIALS, GreenJOBS, Mine-to-H2), as well as domestic implementations such as the OPI TPP 3.0 platform and expert assessments for UNECE, Romania, and PG SILESIA. It is emphasised that successful transformation requires a data-driven approach, environmental risk forecasting, and the strategic use of industrial legacies to support modem business models. The document confirms the central role of GIG-PIB as a competence hub for designing, coordinating and supporting sustainable development in former coal regions.

Słowa kluczowe

PL

transformacja górnictwa; modele biznesowe dla terenów pokopalnianych; zintegrowane planowanie rewitalizacji

EN

mining transformation; business models for post-mining areas; integrated post-mining revitalisation planning

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2025
• Tom: T. 82, nr 1-2
• Strony: 56--64
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys., fot.

Twórcy

autor

Krzemień Alicja

• Główny Instytut Górnictwa - Państwowy Instytut Badawczy

autor

Frejowski Aleksander

• Główny Instytut Górnictwa - Państwowy Instytut Badawczy

autor

Więckol-Ryk Angelika

• Główny Instytut Górnictwa - Państwowy Instytut Badawczy

autor

Marzec Robert

• Główny Instytut Górnictwa - Państwowy Instytut Badawczy

Bibliografia

• BAUEREK A., DIATTA J., PIERZCHAŁA Ł., KRZEMIEŃ A., WIĘCKOL-RYK A, 2021 - Industrial By-Products for the Rehabilitation of Coal Mining-Affected Area- a Novel Approach. Authorea Preprints.
• BAUEREK A.. DIATTA J., PIERZCHAŁA Ł., WIĘCKOL-RYK A., KRZEMIEŃ A. 2022 - Development of soil substitutes for the sustainable land reclamation of coal mine-affectes areas. Sustainability, 14(8), 4604
• DUDA A., KRZEMIEŃ A. 2018 - Forecast of methane emission from closed underground coal mines exploited hy Iongwall mining - a case study of Anna coal mine. Journal of Sustainable Mining. 17(4), 184-194.
• DUDA A., VELVERDE G. F. 2020 - Environmental and safety risk related to methane emissions in underground coal mine closure processes. Energies 13(23) 6312.
• DUDEK M.. TAJDUŚ K., MISA R., SROKA A. 2020 - Predicting of land surface uplift caused by the flooding of underground coal mines - A case study. International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences, 132. 104377.
• DUDEK M., TAJDUŚ K., RUSEK J. 2022 - The land surface deformation caused by the liquidation of the Anna mine by flooding. Archives of Environmental Protection, 48(1).
• FREJOWSKI A., BONDARUK J., DUDA A. 2021 - Challenges and opportunities for end-of-life coal mine sites: Black-to-Green energy approach. Energies, 14(5), 1385.
• KRZEMIEŃ A., PRUSEK S., BONDARUK J., FRĄCZEK R., FIDALGO VALVERDE G. 2023 - Restoration of Ecosystem Services in Post-Mining Areas: A Recovery Project Approach. In Proceedings of the 26th World Mining Congress.
• KRZEMIEŃ A., FREJOWSKI A., FIDALGO VALVERDE G., RIESGO FERNANDEZ P., GARCIA-CORTES S. 2023 - Repurposing end-of-life coal mines with business models based on renewable energy and circular economy technologies. Energies, 16(22), 7617.
• PORZERZYŃSKA-ANTONIK M. 2024 – Pomoc publiczna dla sektora górnictwa węgla kamiennego w Polsce w świetle regulacji prawnych. Bulletin of The Mineral & Energy Economy Research Institute a the Polish Academy of Sciences/Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi Polskiej Akademii Nauk, 112.
• VALVERDE G.F., DUDA A. IGLESIAS RODRIGUEZ F. J. FREJOWSKI A., TODOROV I. 2021 - Groundwater risk assessment in the context of an underground coal mine closure and an economic evaluation of proposed treatments: a case study. Energies, 14(6), 1671.
• WIĘCKOL-RYK A., PIERZCHAŁA Ł., BAUEREK A., KRZEMIEŃ A. 2023 - Minimising Coal Mining's Impact on Biodiversity: Artificial Soils for Post-Mining Land Reclamation. Sustainability, 15(12), 9707.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025)