The dependence of relief on tectonics in the South -West Escarpment Zone of Tomaszowskie Roztocze (SE Poland)

• Autorzy: Brzezińska-Wójcik T.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The relatively undeforrned South-West escarpment zone (SWEZ) of Roztocze, SE Poland, is marginal to the East European Platform, which is covered by a thick succession of Palaeozoic and Mesozoic rocks. Cainozoic sediments, previously much more widely distributed and largely destroyed by erosion, still fill some valleys and also crop out in the hills of the inner and outer escarpments. The escarpment zone comprises several morphological elements: an outer hill zone, inner inselbergs and a median depression zone of tectonic origin. Transverse to the escarpment, these elements are compartmentalised by transverse valleys, many of which are fault-controlled. Morphometric and geomorphological studies show that the SWEZ of Roztocze was repeatedly tectonically activated. Neotectonic redevelopment has resulted from controls in the underlying basement. Hence there are many young faults, a large number of open fault-fissures and a complex system of joints, all of which have influenced landform development in this area to a considerable degree. The main scarps have been developed along the longitudinal fault zones and, along the transverse fault zones, breach valleys. Joint systems have controlled the development of secondary relief forms. The close association of relief and various elements of the geological structure in the SWEZ of Roztocze mean that cartographic methods can reliably be employed in studies of the landforms in this area.

Słowa kluczowe

EN

geology; geomorphology; tectonics; relief; Roztocze

• Wydawca: Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
• Czasopismo: Landform Analysis
• Rocznik: 2002
• Tom: Vol. 3
• Strony: 13--24
• Opis fizyczny: Bibliogr. 45 poz., rys.

Twórcy

autor

Brzezińska-Wójcik T.

• Zakład Geografa Regionalnej, Instytut Nauk o Ziemi UMCS, ul. Akademicka 19, 20-033 Lublin

Bibliografia

• Areń B., 1962: The Miocene of the Lublin Roztocze Region between the Sanna and Tanew Rivers [Summ.]. Prace Instytutu Geologicznego 30: 5-86.
• Areń B,, 1968: Mapa geologiczna Roztocza Lubelskiego między Sanną a Tanwią 1:200 000. Wydawnictwo Instytutu Geologicznego, Warszawa, (in Polish only).
• Baraniecka, M. D., 1983: The Małopolska, Ku-jawska and Mazowiecka phases treated as tectonic phases in Quaternary of Poland. In: Materiały III Krajowego Sympozjum: Współczesne i neotektoniczne ruchy skorupy ziemskiej w Polsce. 4, Ossolineum, Wrocław: 183-193.
• Brzezińska-Wójcik, T., 1995: Quaternary tectonic activity in the Tanew river basin in Roztocze [Summ.]. Annales UMCS, B, 48 (1993): 25-13.
• Brzezińska-Wójcik, T. 1996. Unpublished: Wpływ budowy geologicznej na rozwój rzeźby Roztocza Tomaszowskiego i Rawskiego. Praca doktorska. Archiwum Biblioteki Głównej UMCS, Lublin, 1996: 1-120 (in Polish only).
• Brzezińska-Wójcik, T., 1997a: Topolineaments of the escarpment zone of the Tomaszowskie Roztocze and their connection with the structural plan of bedrock [Summ.]. Annales UMCS, B,52,3:41-56.
• Brzezińska-Wójcik, T., 1997b: Tectonic activity of the escarpment zone of Tomaszowskie Roztocze in the light of morphometric coefficients [Summ.]. Annales UMCS, B, 52, 4: 57-75.
• Bull, W, B,, McFadden, L. D., 1977: Tectonic geomorphology north and south of the Garlock fault, California. In: D. O. Doehring (Ed.). Geomorphology in arid regions. Binghamton symposia in geomorphology 8:115-138.
• Buraczyński J., 1974: Essai geomorphologique du Roztocze Rawskie [Summ.]. Annales UMCS, B, 29: 47-76.
• Buraczyński, J., 1980/1981: Development of Val-leys in the Escarpment Zone of the Roztocze. Annales UMCS, B, 35/36: 81-102.
• Buraczyński, J., 1984: The influence of neotectonics on development of valleys of the escarpment zone of the Roztocze [Summ.]. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 54, 1/2: 209-225.
• Buraczyński, J., 1995: Geomorphological regions of the Roztocze [Summ.]. Annales UMCS, Lublin, B, 48 (1993): 59-73.
• Chałubińska, A., Kęsik, A., Maruszczak, H. & Wilgat, T., 1954: Przewodnik wycieczki na Roztocze. In: Przewodnik V Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geograficznego. Lublin: 87-124. (in Polish only).
• Cieśliński, S. & Rzechowski, J., 1993: Mapa geologiczna podłoża czwartorzędu Roztocza między Tomaszowem Lubelskim a Hrebennem. In: M. Harasimiuk, J. Krawczuk & J. Rzechowski (Ed.). Tektonika Roztocza i jej aspekty sedymentologiczne, hydrogeologiczne i geomorfologiczno-krajobrazowe. Wyd. TWWP, Lublin: 38-46 (in Polish only).
• Cieśliński, S., Kubica, B. & Rzechowski, J., 1994: Mapa geologiczna Polski. 1:200 000. Tomaszów Lubelski, Dołhobyczów. B — Mapa bez utworów czwartorzędowych. Wydawnictwo Kartograficzne Polskiej Agencji Ekologicznej S.A., Warszawa 1996. (in Polish only).
• Czyżewski, J., 1929: Z badań nad spękaniem kredy senońskiej południowego Roztocza. Przegląd Geograficzny 9: 1—12.
• Harasimiuk, M., 1980: Rzeźba strukturalna Wyżyny Lubelskiej i Roztocza. Rozprawa habilitacyjna Wydz. BiNoZ UMCS, Lublin: 1-136. (in Polish only).
• Harasimiuk, M., 1984: Rola tektoniki i litologii w ewolucji sieci dolinnej Wyżyny Lubelskiej i Roztocza. Przewodnik LVI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 13-15 IX 1984 Lublin, Cz. 1: 66-68. (in Polish only).
• Jahn, A., 1956: Geomorphology and Quaternary history of Lublin Plateau [Summ.]. Prace Geograficzne PAN , Warszawa 7: 1—453.
• Jaroszewski, W., 1974: Tektonika uskoków i fał-dów. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa: 1-295. (in Polish only).
• Jaroszewski, W., 1977: Sedimentary evidence for Miocene tectonic activity in the Central Roztocze [Summ.]. Przegląd Geologiczny 25, 8-9: 418—427.
• Jaroszewski, W., 1994: Neotektonika i ruchy współczesne. In: R. Dadlez & W. Jaroszewski (Eds.), Tektonika. PWN, Warszawa: 423—485.
• Jaroszewski, W., Piątkowska, A., 1988: On the nature of some lineaments (exemplified by the Roz-tocze Rigde, SE Poland). Annales Societatis Geologorum Poloniae 58: 423-443.
• Kosmowska-Suffczyńska, D., 1998: Dependence of relief directionality on joint pattern (exemplified by north-eastern margin of Świętokrzyskie Mountains) [Summ.]. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW, Warszawa: 1-165.
• Kowalski, W. C. & Liszkowski, J., 1972: The dependence between the recent vertical movements of the Earth crust in Poland and its geological structure. [Summ.]. Biuletyn Geologiczny UW, Warszawa, 14: 5-19.
• Krzywiec, P. & Pietsch, K., 1996: Tectonics and depositional conditions of the Carpathian Foredeep Basin between Kraków and Przemyśl as a results of regional seismic profiles [Summ.]. Zeszyty Naukowe AGH, Geologia, 22: 49-59,
• Krzywiec, P. & Jochym, P, 1997: Characteristics of the Miocene subduction zone of the Polish Carpathians: results of flexural modelling [Summ.]. Prze-gląd Geologiczny 45, 8: 785-792.
• Kurkowski, S., 1994: Objaśnienia do „Szczegóło-wej mapy geologicznej Polski, arkusz Krasnobród (894), 1:50 000”. Wydawnictwo Państwowego Insty-tutu Geologicznego, Warszawa: Tab. II, 1-34. (in Polish only).
• Lindner L., Wojtanowicz J., Bogutsky A. B., 1998: Main stratigraphical units of the Pleistocene in southeastern Poland and the northwestern Ukraine, and their correlation in Western and mid-eastern Europe. Geological Quarterly 42(1): 73-86.
• Liszkowski, J., 1975b: The influence of crustal movements on hydrogeological conditions in fracture aquifers [Summ,]. Współczesne i neotektoniczne ruchy skorupy ziemskiej w Polsce. I Krajowe Sympozjum. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1: 279-290.
• Łomnicki, A. M., 1898: Atlas geologiczny Galicji. Tekst do zeszytu 10. Cz. 2, Kraków (in Polish only).
• Malinowski, J., 1977: The influence of the neo-tectonics on changes in hydrogeological conditions in the Roztocze area [Summ.]. Kwartalnik Geolo¬giczny 21, 1: 51-58.
• Malinowski, J., 1993: Warunki hydrogeologicz¬ne Roztocza w świetle tektoniki. In: M. Harasimiuk, J. Krawczuk & J. Rzechowski. (Ed.) Tektonika Roztocza i jej aspekty sedymentologiczne, hydrogeologiczne i geomorfologiczno-krajobrazowe. Wyd. TWWP, Lublin: 109-117, (in Polish only).
• Maruszczak, H, & Wilgat, T., 1956: Le relief de la zone lisière du Roztocze Central [Summ.]. Annales UMCS, Lublin, B, 10: 1-107.
• Musiał, T., 1987: Miocen Roztocza (Polska południowo-wschodnia). Biuletyn Geologiczny 31:5-149. (in Polish only).
• Ney, R., 1966: Wgłębny przekrój krawędzi Roz-tocza w Józefowie. Sprawozdania z posiedzeń Komisji Nauk PAN, Oddział w Krakowie 9, 2: 520-524, (in Polish only).
• Ney, R., 1969: Piętra strukturalne w północno¬-wschodnim obramowaniu zapadliska przedkarpackiego. Prace Geologiczne PAN, Oddział Krakowski 53, s. 106, (in Polish only).
• Oszczypko, N., 1996: The Miocene dynamics of the Carpathian Foredeep in Poland [Summ.]. Przegląd Geologiczny 44, 10: 1007-1018,
• Pawłowski, S., 1938: Sur la morphologie de la lisiere meridionale du plateau de Lublin. Bull. Intern, de L ’Ac. Pol. et de Lettr. Cl. de Sc. Mat. et Nat. Serie A. (Sc. Mat.). Cracovie: 366-372,
• Popielski, W., 1994: Objaśnienia do „Szczegółowej mapy geologicznej Polski, arkusz Tereszpol (893), 1:50 000 Wydawnictwo Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa: Tab. II, 1-35, (in Polish only).
• Pożaryski, W., 1974: Obszar świętokrzysko-lubelski. In : Budowa geologiczna Polski. IV. Tektonika. Cz. 1. Wydawnictwo Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa: 314—362. (in Polish only).
• Rühle, E., 1976: The dynamics of litosphere in the area of Poland during the young Alpine structural stage [Summ.]. In: Materiały I Kraj. Symp. „ Współczesne i neotektoniczne ruchy skorupy ziemskiej w Polsce ”. T. II. Wydawnictwo Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa: 112-125.
• Wyrwicka, K., 1977: Wykształcenie litologiczne węglanowych surowców skalnych mastrychtu lubelskiego. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 299: Z badań złóż surowców skalnych 9: 5-97. (in Polish only).
• Wyrzykowski, T., 1971: Map of recent absolute velocities of vertical movements of the earths crust surface on the territory of Poland, 1:2 500 000. Instytut Geodezji i Kartografii, Warszawa.
• Żelichowski, A. M., 1974: Obszar radomsko-kraśnicki. W: Budowa geologiczna Polski. IV. Tektonika. Cz. I. Wydawnictwo Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa: 113-128. (in Polish only).
• Żelichowski, A. M., 1983: Tectonic map 1:300 000. Tab. 43. In: Atlas of geological structure and mineral deposits in the Lublin region. Wydawnictwo Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa.