Asystencja wojskowa w II Rzeczypospolitej. Cz. 2, Aspekty praktyczne

• Autorzy: Hac P.

Warianty tytułu

EN

Military Assistance in the Second Republic of Poland. Part 2, Practical Aspects

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Autor omawia problematykę asystencji wojskowej, czyli wsparcia władz cywilnych przez wojsko, w okresie II Rzeczypospolitej. Na podstawie praktycznych przykładów - wielu dotychczas nieznanych - opisuje zasady udzielania asystencji oraz lokalne rozwiązania odnoszących się do niej regulacji normatywnych i regulaminowych. Przedstawia składy oddziałów asystencyjnych tworzonych zależnie od sytuacji. Opisuje udział wojska w ochranianiu porządku konstytucyjnego państwa, w działaniach przeciwdywersyjnych, przywracaniu porządku publicznego, udzielaniu bezpośredniej pomocy Policji Państwowej lub wymiarowi sprawiedliwości, w działaniach ochronnych w czasie powszechnych wyborów oraz w wypadkach klęsk żywiołowych. W artykule są analizowane dokumenty z okresu międzywojennego udostępnione przez Wojskowe Biuro Historyczne - Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie.

EN

This article discusses the issues of military assistance, i.e. army support for civil authorities, during the Second Republic of Poland (1918-1939). Based partly on earlier unknown practical examples, the author describes the rules of assistance and local interpretations of legislative acts and general military rules. Also, the structures of assistance units accepted in different situations, the participation of the armed forces in protecting of constitutional order, anti-sabotage activities, restoration of public order, providing direct help to the National Police or judicial units, and the protection of general elections and in the events of a natural disasters are all discussed in the article. It is then summarized by the conclusions that military assistance was rated for security and public order in Poland at the time. The article is based on the analysis of interwar documents stored in the Central Military Archives in Warsaw.

Słowa kluczowe

PL

wojsko; asystencja wojskowa; przykłady; zamieszki; klęski żywiołowe

EN

army; military assistance; examples; riots; natural disasters

• Wydawca: Wojskowy Instytut Wydawniczy
• Czasopismo: Kwartalnik Bellona
• Rocznik: 2017
• Tom: Nr 4
• Strony: 52--70
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz., tab.

Twórcy

autor

Hac P.

• Wydział Bezpieczeństwa Narodowego, Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie

Bibliografia

• 1. Encyklopedia Wojskowa pod red. O. Laskowskiego, t. I, Warszawa 1931.
• 2. Wojskowe wsparcie władz cywilnych i społeczeństwa, K. Gąsiorek, W. Kitler (red.) Warszawa 2005.
• 3. Wojskowo Biuro Historyczne - Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie (dalej: WBH - CAW), Departament Dowództwa Ogólnego Ministerstwa Spraw Wojskowych (dalej: DDO MS Wojsk), sygn. I.300.22.1, Pismo prezydenta Miasta Grudziądz do Dowódcy Garnizonu z dn. 17.06.1926 r., k. 52.
• 4. WBH - CAW, DDO MSWojsk, sygn. I.300.22.41, Pismo dowódcy OK X - Obchód 1 maja - zapewnienie bezpieczeństwa z dn. 23.04.1927 r., teczka bez paginacji [s.p.].
• 5. WBH - CAW, Komenda Garnizonu Katowice, sygn. I.372.24.1, Instrukcja dla asystencji wojskowej z 18 grudnia 1923 r. [s.p.].
• 6. WBH - CAW, DOK VIII, sygn. I.371.8.103, Szczegółowa instrukcja na wypadek rozruchów z dn. 30.03.1925 r. (DOK VII) [s.p.].
• 7. WBH - CAW, DOK VIII, sygn. I.371.8.103, Szczegółowa instrukcja wykonawcza DOK VIII do „Regulaminu służby wewnętrznej” cz. VIII z dn. 26 (28?).04.1926 r.
• 8. W. Jarno, Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939, Łódź 2001.
• 9. WBH - CAW, sygn. I.321.35.53, 5 Pułk Strzelców Konnych, Plany udzielenia pomocy oddziałów asystencyjnych zwartych dla tłumienia rozruchów z dn. 9.11.1932 r., l.dz. 681/32.Tjn, załącznik nr 1 - okres letni, załącznik nr 2 - okres zimowy [s.p.].
• 10. WBH - CAW, sygn. I.371.4.228, DOK IV, Instrukcja wykonawcza do instrukcji asystencyjnej i przeciwstrajkowej Garnizonu Skierniewice z dn. 26.10.1935 r., l.dz. 861/Tj [s.p.].
• 11. Skrzypek, Zamach stanu płk. Januszajtisa i ks. Sapiehy 4-5 stycznia 1919 r., Warszawa 1948.
• 12. Cz. Witkowski, Majowy zamach stanu, Warszawa 2016.
• 13. „Kurjer Warszawski” (numer nadzwyczajny), 6.01.1919 r.
• 14. Z. Cieślikowski, Zamach stanu. Materiały źródłowe do przewrotu majowego, Warszawa 2002.
• 15. H. Mordawski, Polskie lotnictwo wojskowe 1920-1939. Od tryumfu do tragedii, Wrocław 2011.
• 16. L. Wyszczelski, O marszałku Edwardzie Śmigłym-Rydzu, Warszawa 2015.
• 17. WBH - CAW, Dowództwo Żandarmerii, sygn. I.300.51.223, Rozkaz dowódcy 3 Dywizji Piechoty Legionów z dn. 18.03.1922r., l.dz. 796/Op.
• 18. WBH - CAW, DOK I, sygn. I.371.1.124, Rozkazy DOK I: Wyjazd oddziałów asystencyjnych z dn. 21.10.1922 r., O zarządzeniu pogotowia marszowego 15 p.p. z dn. 23.10.1922 r.
• 19. Meldunki dzienne z 25.10.1922 r., 7.11.1922 r. i 27.12.1922 r.; Odpis fonogramu od DOK I do 2 Pułku Wojsk Kolejowych z 7.11.1922 r.
• 20. WBH - CAW, DOK X, sygn. I.371.10.41, Instrukcja o postępowaniu wojsk asystencyjnych - uzupełnienie z dn. 1.11.1922 r., l.dz. 10971.
• 21. W. Śleszyński, Bezpieczeństwo wewnętrzne w polityce państwa polskiego na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej, Warszawa 2007.
• 22. M. J. Rubas, Wschodnie pogranicze II Rzeczypospolitej, „Kresowe Stanice” 1998 nr 1-2.
• 23. „Kurjer Warszawski” 5.08.1924 r. nr 218.
• 24. WBH - CAW, DOK III, sygn. I.371.3.10, Organizacja służby asystencyjnej na terenie Województw Wschodnich, Grodno, dnia 9.12.1924 r.
• 25. WBH - CAW, DOK I, sygn. I.371.1.124, Meldunek dzienny z 2.05.1922 r.
• 26. WBH - CAW, DDO MSWojsk, sygn. I.300.22.1, Meldunek sytuacyjny Komendanta Garnizonu do DOK VIII z dn. 28.06.1926 r., l.dz. 180/Tjn.
• 27. WBH - CAW, DDO MSWojsk, sygn. I.300.22.67, Raport ogólny z asystencji w m. Łaskarzewie [Łaskarzew - przyp. P.H.] w czasie od dnia 9.10 do 10.10.1927 r.
• 28. WBH - CAW, DOK IV, sygn. I.371.4.228, Rozkaz o przeprowadzeniu ćwiczenia - marszu podróżnego z dn. 17.02.1926 r.
• 29. WBH - CAW, DOK VIII, sygn. I.371.8.103, Pismo Urzędu Wojewódzkiego do DOK VIII z dn. 24.04.1935 r.
• 30. WBH - CAW, Dowództwo Żandarmerii MSWojsk, sygn. I.300.51.55, Raport sytuacyjny Żandarmerii za miesiąc kwiecień i maj 1925 roku z 10 Dywizjonu Żandarmerii z dn. 10 (?).06.1925 r.
• 31. WBH - CAW, DDO MSWojsk, sygn. I.300.22.82, Raport DOK X z asystencji wojskowej w okresie wyborów do Sejmu z dn. 10.03.1928 r., Telegram z DOK X z dn. 13.03.1928 r., Raport DOK X z asystencji wojskowej w okresie wyborów do Senatu z dn. 21.03.1928 r., Wybory do Senatu RP - zarządzenia asystencyjne - zmiany z dn. 8.03.1928 r.
• 32. WBH - CAW, Garnizon Katowice, sygn. I.372.24.1, rozkazy tajne nr 5 i nr 11.
• 33. WBH - CAW, Dowództwo Żandarmerii MSWojsk, sygn. I.300.51.362, Sprawozdanie ze służby bezpieczeństwa w czasie przewozu poborowych w listopadzie i grudniu 1935 r. z dn. 9.12.1935 r.
• 34. WBH - CAW, sygn. I.300.22. DDO MSWojsk, 29, Raport ogólny z asystencji we Włodzimierzu z dn. 21.01.1927 r.
• 35. B. Sprengel, Policja Państwowa a organy władzy publicznej w polityce ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego w Polsce w latach 1918-1939, Toruń 2011.