Żyłowe złoża kalcytów

• Autorzy: Bąk B. , Kuć P. , Nieć M.

Warianty tytułu

EN

Vein calcite deposits

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Żyły kalcytów cechujące się znaczną grubością, od kilku do kilkunastu, rzadziej kilkudziesięciu metrów, występują w obszarze kielecko-chęcińskim oraz w rejonie Krzeszowic koło Krakowa. Niektóre z nich są udokumentowane i wykazywane w krajowym bilansie zasobów. Obecnie nie mają znaczenia gospodarczego i nie są eksploatowane. Miały one znaczenie w przeszłości. Wydobywano z nich kalcyt żyłowy, zwany „różanką”, ceniony z uwagi na jego walory dekoracyjne. Wykorzystywane były głównie w budownictwie sakralnym. Żyły kalcytu występujące w strefie zaburzeń tektonicznych, przez co cechuje je złożona budowa o zróżnicowanych teksturach. Poszczególne generacje kalcytu różnią się barwą i strukturą skupień kalcytu. Kalcyt zazwyczaj jest grubokrystaliczny, często jego agregaty mają budowę pręcikową. Żyły mają budowę złożoną, krystyfikacyjną i brekcjową. W drugiej połowie XX w. żyły kalcytowe, z przyczyn ekonomicznych i względów ochrony środowiska, straciły znaczenie gospodarcze. Ich eksploatacja na niewielką, rzemieślniczą skalę, powinna być nadal możliwa jako źródło kamienia do rekonstrukcji starych zabytków architektonicznych.

EN

Pure calcite veins of considerable thickness up to teens of meters, that occurs in the western part of Holy Cross Mts., and to the West of Kraków, were economically important in the past. Their coarse crystalline varied: banded, cockade or breccia structure and varied rose coloration, make theme unique decorative, ornamental stone. Recently, they lost importance due to small size and environment protection exigencies, however they are listed in governmental mineral resources inventory. Their small scale, artisanal quarrying is still possible, as a source of ornamental stone for reconstruction of old architectural monuments.

Słowa kluczowe

PL

kalcyt; żyły kalcytowe; różanka; wapienie; dolomity

EN

calcite; vein of calcite; limestone; dolomite

• Wydawca: Instytut Górnictwa Odkrywkowego "Poltegor-Instytut"
• Czasopismo: Górnictwo Odkrywkowe
• Rocznik: 2016
• Tom: R. 57, nr 5
• Strony: 34--41
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz.

Twórcy

autor

Bąk B.

• Państwowy Instytut Geologiczny – PIB, Oddział Karpacki, Kraków

autor

Kuć P.

• Państwowy Instytut Geologiczny – PIB, Oddział Karpacki, Kraków

autor

Nieć M.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

Bibliografia

• [1] Błaszak M., Stępien D., 1972 – Kalcyty w utworach krasowych rejonu częstochowskiego. Kwart. Geol. t. 16, nr 4
• [2] Czarnocki J., 1952 – Marmury Świętokrzyskie. Biuletyn nr 80, PIG Warszawa
• [3] Fijałkowski J., 1980 – Karta rejestracyjna złoża kalcytu i wapienia dekoracyjnego „Skrzelczyce”. PG Kielce
• [4] Fijałkowski J., 1982a – Karta rejestracyjna złoża kalcytu różanki „Polichno”. PG Kielce
• [5] Fijałkowski J., 1982b – Karta rejestracyjna złoża kalcytu różanki „Radomice-I”. PG Kielce
• [6] Fijałkowscy E. i J., 1973 – Historia eksploatacji marmurów w Górach Świętokrzyskich. Zeszyty Przyrodnicze Muzeum Świętokrzyskiego, z. 1, Kielce
• [7] Jurewicz E., Stępień U., 2012 – Tectonics of chęciny Antyclione (Holy Cross Mt.Central Pokand) in the light of New cartographic data and calcite vein analysis. Geol. Quart. 56 (1): 95 -106
• [8] Kotański Z., 1959 – Przewodnik geologiczny po Górach Świętokrzyskich, tom 1. WG Warszawa.
• [9] Kozłowski S., 1986 - Surowce skalne Polski. Wyd. Geol.Warszawa
• [10] Migaszewski Z.M., Hałas S., Durakiewicz T., 1996 - Wiek i geneza mineralizacji kalcytowej w Górach Świętokrzyskich w świetle badań litologiczno-petrograficznych i izotopowych. Przeg. Geol., v. 44, s. 275-281
• [11] Owczarek A., 1958 – Karta rejestracyjna złoża kalcytu żyłowego „Korzecko”. KZKB Kielce
• [12] Owczarek A., Rubinowski Z.,1958 – Karta rejestracyjna złoża kalcytu „Skiby”. KZKB Kielce
• [13] Przybyszewski K. , 2009 – Dodatek nr 1 do karty rejestracyjnej złoża kalcytu i wapienia dekoracyjnego „Skrzelczyce”. P.P.U ‘Area” S.C. Kielce
• [14] Rajchel J., 2004 – Kamienny Kraków – spojrzenie geologa. Uczelniane Wyd. Naukowo-Dydaktyczne
• [15] Rubinowski Z.,1958a – Karta rejestracyjna złoża kalcytu żyłowego krystalicznego „Skrzelczyce”. KZKB Kielce
• [16] Rubinowski Z.,1958b – Karta rejestracyjna złoża marmuru żyłowego „Miedzianka”. KZKB Kielce
• [17] Rubinowski Z., 1962 - Zarys metalogenezy paleozoiku świętokrzyskiego. W: Przewodnik XXXV Zjazdu PTG, Kielce
• [18] Szuflicki M., Malon A., Tymiński M., 2014 – Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31.XII.2013 r. PIG-PIB Warszawa
• [19] Urban J., 2007 – Permian to Triassic paleokarst of the Świętokrzykie (Holy Cross) Mt., Central Poland. Geologia t. 33, z.1, s. 5 – 50
• [20] Wardzyński M., 2014 – „Marmury” świętokrzyskie i ośrodek kamieniarsko-rzeźbiarski w Chęcinach w XVI-XIX wieku. Aedifico Conservo III, Eskalacja jakości kształcenia zawodowego w Polsce. Fundacja Hereditas
• [21] Wierzbowski H., 1997 – Regionalne interpretacje geologiczne na podstawie badań pstrego piaskowca z wypełnień krasowych w okolicach Chęcin (Góry Świętokrzyskie). Przegl. Geol. v. 45, nr 7, s. 707 – 710
• [22] Wrzosek J., Wróbel L., 1961 – Uwagi o występowaniu żył kalcytowych na Górze Zelejowej koło Chęcin. Zesz. Nauk. AGH, Geologia z. 4, s. 89 – 109

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).