Biopsychospołeczne znaczenie hiperfagii

• Autorzy: Kryska S. , Grajek M.

Warianty tytułu

EN

Biopsychosocial determinants of hyperphagia

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Nadmierne łaknienie jest zaburzeniem charakteryzującym się gwałtownym pochłanianiem bardzo dużych ilości pożywienia oraz równoczesną niemożnością przerwania napadu żarłoczności. Wbrew obiegowym opiniom hiperfagia nie jest tożsama z bulimia nervosa. W hiperfagii nie występują działania kompensacyjne po napadzie głodu (np. wywoływanie wymiotów, nadmierne ćwiczenia fizyczne, zażywanie środków przeczyszczających). Piśmiennictwo alarmuje o zwiększającej się skali problemu nadmiernego jedzenia. Ze względu na te doniesienia postanowiono przyjrzeć się bliżej temu zjawisku. Niniejsza praca stanowi przegląd piśmiennictwa odnoszącego się do biologicznych, psychologicznych oraz społecznych uwarunkowań hiperfagii.

EN

Excessive eating is a disorder characterized by the rapid consumption of large quantities of food and, at the same time, the inability to stop the attack of overeating. Contrary to popular belief hyperphagia is not identical to bulimia nervosa. In the course of hyperphagia there are no compensatory measures taken after the hunger attack (e.g. induced vomiting, excessive exercise, use of laxatives). Academic literature warns of the increasing scale of the problem of excessive eating. In response to these reports, it was decided to look more closely at this phenomenon. This paper is a review of the literature relating to the biological, psychological and social determinants of hyperphagia.

Słowa kluczowe

PL

hiperfagia; nadmierne jedzenie; otyłość; czynniki psychologiczne; czynniki społeczne; czynniki biologiczne

EN

hyperphagia; excessive eating; obesity; psychological factors; social factors; biological factors

• Wydawca: Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda
• Czasopismo: Journal of Ecology and Health
• Rocznik: 2013
• Tom: R. 17, nr 4
• Strony: 178--185
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz.

Twórcy

autor

Kryska S.

• Studium doktoranckie Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

autor

Grajek M.

• Katedra Dietetyki Wydziału Zdrowia Publicznego, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Bibliografia

• [1] Ogińska-Bulik N., Psychologia nadmiernego jedzenia. Przyczyny - konsekwencje - sposoby zmiany, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2004.
• [2] Constantine T., Vojtech H., Basdevant A. i wsp., Postępowanie w otyłości dorosłych: europejskie wytyczne dla praktyki klinicznej. Endokrynol. Otył. Zab. Przem. Mat. 2009; 5 (3): 87-98.
• [3] Oblacińska A., Woynarowska B., Otyłość. Jak leczyć i wspierać dzieci i młodzież, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 1995.
• [4] Hudson J.I., Hiripi E., Pope H.G. Jr, Kessler R.C., The prevalence and correlates of eating disorders in the National Comorbidity Survey Replication. Biol Psychiatry 2007 February 1; 61 (3): 348-58.
• [5] National Institute of Mental Health: Eating Disorders (broszura informacyjna opublikowana w 2008 r.).
• [6] Komender J., Fizjologia i zaburzenia łaknienia, [w:] A. Oblacińska, B. Woynarowska (red.) Otyłość. Jak leczyć i wspierać dzieci i młodzież, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 1995.
• [7] Leleu G., Miłość i kalorie, Siei, Warszawa 1999.
• [8] Michałek D.Z., Nałogowe zachowania jedzeniowe, Centrum Terapii Zaburzeń Łaknienia, ARC-EN-CIEL, Kraków 2001.
• [9] Cooper Z., Fairburn Ch.G., Refining the definition of binge eating disorder and nonpurging bulimia nervosa. The International Journal of Eating Disorders 2003 nr 34, s. 89-95.
• [10] Somer E., Wpływ jedzenia na nastrój, Wydawnictwo Amber, Warszawa 1998.
• [11] Hollis J., Nadwaga jest sprawą rodziny. Poradnik dla cierpiących na zaburzenia łaknienia oraz osób, które ich kochają, GWP, Gdańsk 2000.
• [12] Semple D., Smyth R., Burns J., Darjee R., Mclntosh A., Oksfordzki podręcznik psychiatrii, wydawnictwo Czelej, Lublin 2007.
• [13] Pietrzykowska E., Wierusz-Wysocka B., Psychologiczne aspekty nadwagi, otyłości i odchudzania się. Polski Merkuriusz Lekarski 2008;XXTV(143): 472-476.
• [14] Ohme M., Perczyńska J., Jarosz M., Psychologiczne aspekty nadwagi i otyłości, Żywienie Człowieka i Metabolizm 2002; XXIX (4): 259-267.
• [15] Beumeister R.F., Heatherton T.F., Tice D.M., Utrata kontroli. Jak i dlaczego tracimy zdolność samoregulacji, PARPA, Warszawa 2000.
• [16] Hudson J.I., Lalonde J.K., Berry J.M., Pindyck L.J., Bulik CM., Crow S.J., McElro S.L., Laird M.L., Tsuang M.T., Walsh B.T., Rosenthal N.R., Pope H.G. Jr, Binge-eating disorder as a distinct familial phenotype in obese individuals, Arch Gen Psychiatry 2006;63(3):313-9.
• [17] Bętkowska-Korpała B., Karpowic A., Gierowski J. K. i wsp., Doświadczanie stresu przez osoby z otyłością — badania własne. Endokrynol. Otył. Zab. Przem. Mat. 2007:3 (4): 63-67.
• [18] Juruć A., Wierusz-Wysocka B., Bogdański P., Psychologiczne aspekty jedzenia i nadmiernej masy ciała, Farmacja Współczesna 2011;4; 119-126.
• [19] Makara-Studzińska M., Buczyjan A., Morylowska J., Jedzenie - przyjaciel i wróg. Korelaty psychologiczne otyłości. Przegląd piśmiennictwa, Zdr Publ 2007; 117(3):392-396.
• [20] Pilska M., Jeżewska-Zychowicz M., Psychologiczne i społeczne aspekty otyłości, [w:] Psychologia żywienia. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2008:120-137.
• [21] Wieczorkowska G., Bednarczyk I., Zaburzenia kontroli procesu jedzenia: rola przedziałowości. Nowiny Psychologiczne 2004: 3: 5-19.
• [22] Bąk-Sosnowska M., Miejsce psychologa w leczeniu problemu otyłości, Forum Medycyny Rodzinnej 2009; 3:297-303.
• [23] Ackard D.M., Neumark-Sztainer D., Story M., Perry C., Overeating among adolescents: prevalence and associations with weight-related characteristics and psychological health. Pediatrics 2003; 11 l(l):67-74.
• [24] Grilo CM., Masheb R.M., Childhood psychological, physical, and sexual maltreatment in outpatients with binge eating disorder: frequency and associations with gender, obesity, and eating-relatedpsychopathology. Obes Res 2001 ;9(5):320-5.
• [25] Pupek-Musialik D., Kujowska-Łuczak M., Otyłość i jej powikłania-poważny problem zdrowotny współczesnych kobiet. Med Dypl 2006; Supl 22:20-24.