Próba zastosowania modelu TALC i teorii chaosu w analizie rozwoju karpackiego uzdrowiska Żegiestów-Zdrój

• Autorzy: Kruczek Z. , Szromek A. R.

Identyfikatory

DOI

10.29119/1641-3466.2017.102.14

Warianty tytułu

EN

An attempt to use the TALC model and chaos theory in description of development of the Carpathian Żegiestów spa

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule opisano warunki naturalne i zasoby przyrodolecznicze Żegiestowa-Zdroju - niewielkiego uzdrowiska karpackiego. W analizie rozwoju tego kurortu zastosowano model cyklu życia obszaru turystycznego R.W. Butlera (ang. tourism area life cycle ) (TALC). Analiza wykazała, że cykl życia Żegiestowa Zdroju nie ma przewidywalnej postaci zachodzących zmian, a jego przebieg jest niezwykle trudny do odgadnięcia, czego wyrazem jest nieciągły i niestabilny przebieg zmian. Lepiej objaśnia rozwój uzdrowiska teoria chaosu, przybierająca odwzorowanie nieliniowego przebiegu zdarzeń. Uzupełnienie analizy cyklu życia teorią chaosu pozwoliło na lepsze opisanie przebiegu rozwoju Żegiestowa-Zdroju. W podsumowaniu przedstawiono szanse na odrodzenia kurortu i rozpoczęcia nowego cyklu jego rozwoju. Opisane teorie mogą być wykorzystane w interpretacji i prognozowaniu zmian w innych uzdrowiskach.

EN

The article describes the local environment and natural treatments available in Żegiestów-Zdrój, a small spa resort in the Carpathian mountains. Analysis of the development of the spa resort was conducted using R.W. Butler’s tourism area life cycle model (TALC). The analysis showed that the life cycle of Żegiestów-Zdrój is characterised by unpredictable changes, and that the life cycle process is difficult to foresee, as shown by the sporadic unstable changes that have taken place. Chaos theory is better able to explain the resort’s development, as this employs non-linear mapping of events. Supplementing the life cycle analysis with chaos theory allowed for a better description of the development of Żegiestów-Zdrój. The conclusion presents the opportunities for the revival of the resort and the beginning of a new cycle in its development. The theories described may also be used for the interpretation and forecasting of changes in other spa resorts.

Słowa kluczowe

PL

Uzdrowisko; TALC; teoria chaosu; Żegiestów-Zdrój

EN

spa resort; TALC; chaos theory; Żegiestów-Zdrój

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
• Rocznik: 2017
• Tom: z. 102
• Strony: 179--189
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz.

Twórcy

autor

Kruczek Z.

• Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie Wydział Turystyki i Rekreacji

autor

Szromek A. R.

• Politechnika Śląska Wydział Organizacji i Zarządzania

Bibliografia

• 1. Baggio R., Sainaghi R., Complex and chaotic tourism systems: towards a quantitative approach. International Journal of Contemporary Hospitality Management 2011, Vol. 23 Iss: 6, pp. 840-861.
• 2. Bertalanffy von L., Ogólna teoria systemów. Podstawy, rozwój, zastosowania, PWN, Warszawa 1984.
• 3. Buhalis D., Marketing the Competitive Destination of the Future.Tourism Management, Vol. 21, 2000, pp. 97-116.
• 4. Butler R.W., The concept of tourism area cycle of evolution: Implications for management of resources, Canadian Geographer, 1980, 24(1).
• 5. Butler R.W., The tourism area life cycle, Vol. 1, Aplications and modifications, Aspects of Tourism 29, Channel View Publications, Clevedon, Buffalo, Toronto 2006.
• 6. Butler R.W., The tourism area life cycle, Vol. 2, Conceptual and theoretical issues, Aspects of Tourism 29, Channel View Publications, Clevedon, Buffalo, Toronto 2006.
• 7. Correani L., Garofalo G., Chaos in the tourism industry, MPRA 2008/9677, University Library of Munich, Germany.
• 8. Farrell B., Twinning-Ward L., Seven steps towards sustainability: Tourism in the context of new knowledge, Journal of Sustainable Tourism, 2005/13/1, pp. 109-122.
• 9. Hovinen, G.R., Revisiting the destination lifecycle model, Annals of tourism research, 2002 Vol. 29, N◦ 1, pp. 209-230.
• 10. Kapczyński A., Szromek A. R., Hypotheses concerning the development of Polish spas in the years 1949–2006, Tourism Management 2008/29.
• 11. Kotler P., Turner R.E., Marketing management. Prentice-Hall, Canada 1993, s. 3271-3397.
• 12. Kowalczyk A., Derek M., Zagospodarowanie turystyczne, PWN, Warszawa 2010.
• 13. Kruczek Z., Weseli A., Uzdrowiska karpackie. Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków 1987.
• 14. Kruczek Z., Zmyślony P., Regiony turystyczne. Podstawy teoretyczne. Studium przypadku, Proksenia, Kraków 2014.
• 15. Lundtorp S., Wanhill S., The resort lifecycle theory, Annals of Tourism Research 2001/29, 4, s. 947–964.
• 16. Lundtrop S., Wanhill S., Time Path Analysis and TALC Stage Demarcation [w:] R.W. Butler (ed.), The tourism area life cycle Vol.2 Conceptual and theoretical issues. Chanel View Publications. Clevedon, Buffalo, Toronto 2006, s. 146.
• 17. Mazurkiewicz L., O próbie zastosowania teorii chaosu do opisu ewolucji obszaru turystycznego. Przegląd Geograficzny 2011, 83, 2, s. 187–203.
• 18. McKarcher B., A chaos approach to tourism. Tourism Management 1999/20, pp. 425-434.
• 19. Prigogine L., Stengers R., Order out of Chaos. Man’s New Dialogue with Nature, Flamingo, London 1985.
• 20. Rostow W.W., Stages of economic growth. The Economic History Review, New Series, 1959 Vol. 12/1, pp. 1-16.
• 21. Russell R, Faulkner B., Movers and shakers: Chaos makers in tourism development, Tourism Management, 1999/20, 4, pp. 411–423.
• 22. Shaw G., Williams A.M., Critical issues in tourism. A geographical perspective, Blackwell Publishers Inc. Oxford-Cambridge, MA1998.
• 23. Szromek A.R., Cykliczność rozwoju uzdrowisk na przykładzie uzdrowisk polskich [w:] A.R. Szromek (red.), Uzdrowiska i ich znaczenie w gospodarce turystycznej. Proksenia, Kraków 2010, s. 17-40.
• 24. Zajadacz A., Śniadek J., Cykl życia obszaru turystycznego – studium przypadku regionu leszczyńskiego [w:] A. Rapacz (red.) Gospodarka Turystyczna w regionie. Wyd. UE we Wrocławiu, Wrocław 2011, pp. 1029-1041.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018)